فرخي به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، گفت: مقوله درام وقتي به سمت عمل مي‌رود، شكل پيدا مي‌كند. در پي مطالعه ادبيات فارسي هم به اين نكته مي‌رسيم كه قصه‌ها و روايت‌ها جنبه عمل يا كنش دارند. به عنوان نمونه، شاهنامه داراي عناصر درام، كنش، شخصيت‌پردازي و فراز و فرود است. البته اين موارد را مي‌توان به تمام ادبيات كهن تعميم داد. اگر اثري تبديل به كنش صحنه‌اي نشود قابل ارزيابي و ارزش نيست.
به گفته وي، بحث آزادي بيان، چالش و نقد كردن، عنصري است كه در درام اهميت دارد؛ در حالي كه اين ويژگي‌ها با فرهنگ ما در تضاد بوده و ديالوگ كه مهم‌ترين عنصر نمايشنامه به شمار مي‌رود و جايگاه بالايي دارد، در فرهنگ گذشته ايران به دلايل مختلف چون مذهب و شرايط محيطي شكل نگرفته است. از اين رو نمايشنامه‌اي هم به وجود نيامده.
به باور فرخي، ظرفيت‌هاي زبادي در ادبيات وجود دارد كه جنبه‌هاي نمايشي دارند؛ ولي به دليل پرهيز از آزمون و خطا كمتر تلاش شده تا به اين فرهنگ غني كه از نظر جنبه‌هاي دراماتيك سرشار از مفهوم و ايماژهاي تصويري است، پرداخته شود.
به اعتقاد او، ورود تئاتر غربي در كشور، نگاه هنرمندان را مرعوب خود كرد و اين زمينه به وجود آمد كه هر چه آنان مي‌گويند و مي‌نويسند، درست است. از اين رو ما در عرصه نمايشي داراي جايگاه لازم نيستيم. اين در حالي است كه صدها نويسنده مي‌توانند از منابع غني كه به يادگار مانده، متون نمايشي توليد كنند.
فرخي ادامه داد: با تحقيق، پژوهش و شناخت دقيق از آثار كهن مي‌توان به تم‌هاي اوليه ادبيات دست يافت. اين در حالي است كه هنرمنداني كه آثاي را با توجه به ادبيات، نمايشي كردند به زبان كه مهم‌ترين و پيچيده‌ترين عنصر است، توجهی نداشتند. در اين راستا به مفهوم درست دست نيافتند و با قصه سهل‌انگارانه برخورد كردند. نمايش هم بدون توجه به عناصر دراماتيك، شكل شعاري و پندآموزانه به خود گرفته است.
به باور وي، بايد بستري مناسب ايجاد شود تا كد و المان‌هاي موجود در ادبيات بيرون كشيده شوند و شكل نمايشي پيدا كنند تا بتوانند با مخاطب امروزي ارتباط برقرار كنند. هنرمند بايد شناخت عميقي نسبت به نويسنده و شاعري كه به اثر او رجوع مي‌كند، داشته باشد و آثار مرتبط با آن اثر را مورد مطالعه قرار دهد تا روح اثر را از بين نبرد.
فرخي، از برنامه‌ريزي فرهنگي به عنوان راه درست و بهترين روش در عرصه هنرهاي نمايشي نام برد و افزود: درباره پرداختن به ظرفيت‌هاي نمايشي ادبيات فارسي هيچ كار مفيدي در سطح فرهنگي انجام نشده و پرداختن به اين مقوله با عناوين ديگر، در حد برگزاري سمينار برخورد شده است. كتابي هم در اين زمينه نوشته نشده و آثار موجود در حد پايان‌نامه‌هاي دانشجويي و مقاله است.
به اعتقاد وي، شرح درس دانشگاه‌ها نيز بايد بازنگري شوند و در تقسيم‌بندي آن واحدهاي ادبيات كهن قرار گيرد تا دانشجو سواد لازم را به دست آورد. ادبيات كهن كشورها آيينه تمام‌نماي شرايط امروز است. اين موضوع درباره ادبيات ايران كه همه چيز در آن نمادين و به گونه‌اي طراحي شده كه در هر عرصه‌اي قابل استفاده است، مي‌تواند باعث به وجود آمدن آثار هنري زيادي شود.
سه‌شنبه ۱۳ مرداد ۱۳۸۸ - ۱۴:۰۵
نظر شما