سعیده اکبری‌داریان، دبیر علمی سیزدهمین دوره جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی در این نشست اظهار کرد: در این دوره از جشنواره با مطالعه تاریخچه ادوار جشنواره و اطلاع از بازخورد محققان توانستیم دوره پُربارتری را برگزار کنیم.
وی افزود: در این دوره از جشنواره؛ مشارکت برون سازمان برای ارسال آثار به دبیرخانه جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی 80 درصد و میزان مشارکت داوران برون سازمانی برای ارزیابی آثارجشنواره، 64 درصد بود. در این دوره حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی با 40 اثر و مطالعات تاریخ معاصر با 22 اثر بیشترین آثار منطبق با محورهای فراخوان سیزدهمین دوره جشنواره را داشتند.
دبیر علمی سیزدهمین دوره جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی گفت: براساس ارزیابی کمیته علمی داوران سیزدهیمن دوره از جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی؛ 78 درصد از آثار ارسالی این دوره از جشنواره با موضوع و محورهای فراخوان همخوانی داشتند و تنها 22 درصد از این آثار مغایر با محورهای جشنواره تشخیص داده شد. در این دوره بیشترین مغایرت مربوط به طرح‌های پژوهشی، بعد ایده و در انتها کتاب بود.
داریان افزود: در سیزدهمین دوره جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی 41 درصد کتاب، 40 درصد پایان‌نامه و رساله و 9 درصد به ارسال ایده اختصاص داشت. در این دوره، بیشترین فراوانی دریافت آثار به ترتیب مربوط به کتاب پایان‌نامه و رساله بود.
داریان با بیان اینکه محور مرمت و حفاظت از منابع آرشیوی و کتابخانه‌ای در این دوره از جشنواره به محورهای فراخوان اضافه شده است، عنوان کرد: دلیل افزودن این محور دغدغه آرشیویست‌ها، کتابداران و نیاز سازمان اسناد و کتابخانه ملی به این مقوله بود که در این دوره از جشنواره؛ در بخش مرمت و حفاظت از منابع آرشیوی و کتابخانه‌ای، چهار پایان‌نامه دریافت کردیم.
وی با بیان اینکه از سال 1398 انتخاب ایده برگزیده در محورهای فراخوان جشنواره فناوری و پژوهش کتابخانه ملی قرار گرفت، اظهار کرد: ارسال ایده منتج به خلق و نوآوری اجتماعی امسال به محورهای فراخوان جشنواره افزوده شد. امسال به جای شعار برای جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی، موضوع کارایی پژوهش با محوریت داده‌های پژوهشی را انتخاب کردیم. بازطراحی کاربرگ‌های تخصصی قدیمی و ایجاد کاربرگ‌های جدید برای داوری محورهای مختلف جشنواره از دیگر فعالیت‌‌هایی بود که امسال انجام شد.
دبیر علمی سیزدهمین جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی با شاره به استقبال از وب‌سایت جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی در این دوره گفت: وب‌سایت جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی در این دوره به دلیل اتخاذ تمهیدات ویژه با افزایش بازدید پنج و نیم برابری مواجه شد.
وی درباره دستاوردهای این دوره از جشنواره ادامه داد: در این دوره از جشنواره تلاش کردیم براساس نظر داوران و اعضای کمیته علمی آثار با‌کیفیت را علاوه بر آثار برگزیده شناسایی کنیم و به نظر می‌رسد برای به کارگیری نتایج این جشنواره‌ها در ماموریتهای کتابخانه ملی بهتر است در سلسه نشست‌هایی این طرح‌ها و نحوه اثربخشی این آثار مورد ارزیابی قرار بگیرد.
داریان عنوان کرد: به نظر می‌رسد براساس وظیفه و ماموریت ذاتی کتابخانه ملی مبنی بر گردآوری، حفاظت و اشاعه اطلاعات منابع ایرانشناسی و اسلام‌شناسی از سراسر جهان و همچنین حفظ و گزردآوری آثار متعلق به ایرانیان داخل و خارج از کشور می‌توان برای دریافت اثار معتبر ایرانشناسی و اسلام‌شناسی در مقیاس جهانی نیز برنامه ریزی کرد. می‌توان ظرفیتی ایجاد کرد تا ایرانیان خارج از کشور در حوزه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی، علوم آرشیوی، نسخه‌شناسی و سند پژوهشی تحقیقات ارزنده‌ای دارند؛ امکان ارسال آثارشان را برای جشنواره داشته باشند.
داریان گفت: یک جست‌و‌جوی ساده نشان می‌دهد، سال 1400 و 1401 کتاب‌های ارزنده و زیادی در بخش تصحیح نسخ خطی منتشرشده اما این نسبت در مقایسه با آثاری که به جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی ارسال شده قابل ملاحظه نیست و این مساله نشان می‌دهد هنوز صدای جشنواره به نسخه‌شناس و نسخه‌پژوهان نرسیده است و باید برای ارسال اثر از سوی این افراد به جشنواره تلاش بیشتری کرد.
صدر، معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان سناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه این آیین اظهار کرد: جشنواره سیزدهم معاونت پژوهش و فناوری کتابخانه ملی با همکاری همه معاونتهای تخصصی سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد. در این دوره نیز این معاونت میزبان پژوهشگران و اندیشمندانی بود که آثار خود را برای ارزیابی در حوزه موضوعات تخصصی سازمان؛ برای این مرکز ارسال کردند.
وی با اشاره به فرآیند داوری آثار ارسالی به سیزدهمین جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی گفت: ارزیابی آثار این دوره از جشنواره در مدت زمان سه‌ماه و نیم انجام شد. در این دوره از جشنواره 20 عضو هیات علمی برون سازمانی که از مراکز و جامعه دانشگاهی مختلف بودند؛ کتابخانه ملی را در فرآیند داوری و ارزیابی آثار همراهی کردند؛ همچنین معاونتهای مختلف کتابخانه ملی در این دوره در کمیته‌های علمی این جشنواره حضور داشتند. با 15 مرکز علمی برای داوری در این دوره از جشنواره آثار برون سازمانی در ارتباط بودیم.
صدر با اشاره به اینکه یکی از ویژگی‌های این دوره از جشنواره تحدید و تدقیق محورهای پژوهش بود، اظهار کرد: در این دوره، تلاش شد محورهای جشنواره تدقیق شود؛ بنابراین آثار ارسالی با موضوع و محورهای جشنواره قرابت بیشتری داشت. توجه به دو مقوله تحدید و تدقیق موجب شد، غنای آثار ارسالی به این دوره از جشنواره بیشتر شود.
معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان سناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به جایگاه پژوهشی دو موضوع اسلام‌شناسی و ایرانشناسی به‌عنوان دو محور سیزدهمین دوره جشنواره، گفت: تلاش شد در این بخش به مباحث مطالعات تمدنی توجه ویژه‌ای شود. در این دوره از جشنواره به مباحثی مانند مطالعات تمدنی اسلامی و غیر اسلامی در حیطه جهان غرب و مکتب و نظریه‌هایی که در حوزه اسلام‌شناسی و ایرانشناسی در داخل و خارج از کشور به‌صورت گسترده و پراکنده مورد مطالعه قرار می‌گیرد؛ توجه شد.
وی درباره ویژگی‌های این دوره از جشنواره پژوهش و فناوری کتابخانه ملی ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی‌های این دوره از جشنواره توجه به کاربردی بودن و مساله محور بودن پژوهش‌ها بود. تلاش شد این ویژگی به‌عنوان یک امتیار در نظر گرفته شود. در این دوره از جشنواره توجه به این نکته که پژوهش‌ها با مساله حکمرانی و ماموریتهای کتابخانه ملی مطابقت داشته باشد، مد نظر قرار گرفته شد؛ به همین دلیل از معاونتهای کتابخانه ملی خواسته شد تا در کمیته‌های علمی جشنواره حضور فعال داشته باشند تا بتوان مسائل مبتلا‌به را در این پژوهش‌ها، مورد توجه قرار داد و بعد از جشنواره نیز بتوان ار این پژوهش‌ها و دانش‌ها برای حل مسائل سازمانی استفاده کرد.
محققان باید روحیه پژوهشگری داشته باشند
نجفقلی حبیبی، پژوهشگر فلسفه اسلامی و عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این نشست با بیان اینکه در سال‌های اخیر به مساله پژوهش توجه بیشتری شده است، عنوان کرد: در سال‌های اخیر به مقوله پژوهش در مراکز دانشگاهی و کتابخانه‌های مهم کشور مانند سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران توجه بیشتری شده است. ایران با وجود سرمایه‌های عظیم فرهنگی و پژوهشی که دارد باید بتواند رسالت پژوهشی خود را در سطح جهان بهتر ایفا کند.
این پژوهشگر فلسفه اسلامی با بیان اینکه توجه به مساله پژوهش امروزه در همه دانشگاه‌ها و وزارتخانه‌‌های کشور وجود دارد، گفت: در سال‌های پیش از انقلاب و دوران دانشجویی من شاید توجه به پژوهش چندان معنا نداشت اما بعد از انقلاب اسلامی به واسطه پشتوانه‌های علمی در حوزه‌های مختلف، محققان توانستند ذوق و فرهنگ ایرانی را وارد حوزه پژوهش کنند.
وی با بیان اینکه پژوهشگران باید در حوزه تحقیقی خود متخصص باشند، عنوان کرد: محققان و پژوهشگران تلاش کنند موضوعی را به‌عنوان پژوهش انتخاب کنند که در آن تخصص داشته باشند در غیراین صورت نمی‌توان به اندازه سرمایه و زمانی که برای یک تحقیق و پژوهش می‌گذارند، بهره علمی ببرند.
این عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به اینکه محققان و پژوهشگران باید روحیه پژوهشگری داشته باشند، گفت: محققان باید از مشاوره بزرگان و اهل تخصص استفاده کنند و میزان اعتبار نقل قول‌ها را در آوردن تحقیق‌های علمی بسنجند؛ زیرا ممکن است نقلی قولی اعتبار و صحت علمی نداشته باشد که این موضوع باید از سوی پژوهشگر مورد بررسی قرار بگیرد؛ زیرا درصورت نداشتن اطلاعات موثق این پژوهشگر است که گردآوری منابع اطلاعاتی موثق درباره پژوهش کوتاهی کرده است.
حبیبی با اشاره به مصیبت نوشتن رساله دانشجویان و دانشگاهیان از سوی بنگاه‌های پایان‌نامه‌نویسی سیار در میدان انقلاب گفت: این بنگاه‌های پایان‌نامه‌نویسی موجب شرم علمی کشور است و دانشجویان و دانشگاهیانی که کار نوشتن رساله خود را به این بنگاه می‌سپارند، حرفی برای گفتن در سطح علمی و دانشگاهی ندارند به‌عبارت دیگر موجب شرم‌ساری ساحت علمی کشور هستند. بارها از مراجع ذیربط درخواست کردیم از فعالیت این بنگاه و افراد جلوگیری کنند اما متاسفانه این فعالیت هنوز ادامه دارد.
این پژوهشگر پیشکسوت حوزه فلسفه اسلامی با بیان اینکه متاسفانه رها کردن حوزه پژوهش و بازگشت مجدد به این فضا بسیار سخت است، گفـت: به قول شیخ اشراق محققان نباید حتی بعد از یک دوره طولانی تحقیق؛ این حوزه را رها کنند. این افراد برای حوزه پژوهش خطرناک هستند. محققان باید همواره مورد توجه قرار بگیرند اما متاسفانه آن طور که باید و شاید در جامعه به پژوهشگران توجه نمی‌شود.
هزینه برای پژوهش سرمایه‌گذاری است
وی با اشاره به جعل و تزویر و تقلب در استفاده از طرح‌های پژوهشی دیگران و سواستفاده از نتایج و آثار پژوهشی افراد در حوزه پژوهش گفت: چرا افراد باید حاصل پژوهش دیگران را با یک تغییر نام یا تغییر محتوای سطحی منتشر کنند. باید برای این افراد، مجازات‌های سختی تعیین شود.
این عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: دولت و معاونت علمی و پژوهشی وزارت علوم باید برای انجام تحقیقات و استفاده از ظرفیت پژوهشگران سرمایه‌گذاری کند. به خاطر نداشتن سرمایه و امکانات علمی، محققان نباید از تحقیق و پژوهش دور بمانند. فعالیت پژوهشی، محقق تربیت می‌کند. باید بدانیم هزینه برای پژوهش، سرمایه‌گذاری است و برکات بلند‌مدت دارد.
نظر شما