به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، محمدمهدی اسماعیلی، وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی صبح نهم بهمن‌ماه 1400 از ستاد برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بازدید کرد. در این بازدید یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی، رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، فرشاد مهدی‎پور، معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیران و معاونان دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران حضور داشتند.
 
برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، تجربه غنی است
محمدمهدی اسماعیلی ضمن تشکر و قدردانی از دست اندرکاران برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و تبریک و تهنیت فرا رسیدن ایام الله دهه فجر گفت: همه داشته‌های امروز ما مرهون جهاد و مجاهدتی است که امام راحل عظیم‌الشان و مردم شهیدپرور در آن سال‌ها انجام دادند و انقلاب را به پیروزی رساندند؛ با خون پاک شهدای مقدس و با رهبری‌های امامان انقلاب اسلامی امروز ما در آستانه آغاز چهل‌وسومین سالگرد پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی هستیم.
 
وی ادامه داد: نمایشگاه مجازی کتاب تهران مطالبه مهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه گسترش کتاب و کتابخوانی را پوشش داده‌است. در ماموریت‌های خودم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ماموریت کتاب را یک کتاب محوری و بنیادین می‌دانم؛ کتاب فصل اصلی و مشترک حوزه فرهنگ و هنر است. بنابراین همه برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌دهیم به نوعی باید از قوت و قدرت لازم در حوزه سیاست‌گذاری کتاب بهره‌مند باشد. فعالیت‌های مرتبط با کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان‌های تابع مانند نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، ستاد کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور و... باید در فضای تعاملی و در کنار هم به سمت و سویی حرکت کنند که خروجی آن افزایش سرانه مطالعه در کشور باشد. همه فعالیت‌های ما در حوزه ساخت کتابخانه، تولید کتاب‌های خوب، کاهش هزینه نشر و... باید برای افزایش میزان مطالعه مردم باشد.
 
او با تاکید بر این که جامعه کتابخوان، اصالت و مقاومت فرهنگی بالایی دارد، گفت: کشور ما در طول سال‌های اخیر با یک شبیخون بزرگ فرهنگی مواجه است؛ ابایی نداریم از این‌که همیشه شرایط محیطی و محاطی را بیان کنیم؛ وقتی در یک جامعه، جوان‌ها، نوجوانان، کودکان و... در معرض انواع آسیب قرار می‌گیرند، حتما یکی از مهمترین برنامه‌ها و راه‌هایی که نظام دینی باید به فکر توسعه آن باشد حوزه کتاب و کتابخوانی است.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: کاری که در خانه کتاب و ادبیات ایران انجام می‌شود مهم است؛ ما با گسترش سویه‌های جدید کرونا مواجه هستیم و به نظر من هیچ چیز جای نمایشگاه بین‌المللی کتاب را به لحاظ قدرت، عظمت، نشاط مردم و... نمی‌گیرد. با همکاری شما و دولت به دنبال این هستیم که به محض کاهش خطر کرونا، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را با قدرت به صورت حضوری با حضور ناشران و جمعیت مشتاق کتاب برگزار کنیم. برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، تجربه غنی است چرا که ما در دوره کرونا نشان دادیم می‌توانیم ابتکارهایی به خرج دهیم که هم مساله دسترسی مردم را حل کند و هم دسترسی را فراگیر، عادلانه و همه‌گیر کند.
 
وی همچنین بیان کرد: یکی از شعارهای ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یک دولت انقلابی و مردمی، بسط عدالت فرهنگی و دسترسی همه آحاد مردم ایران به تولیدات فرهنگی است. عدالت فرهنگی را در بخش‌های مختلف ترجمه کردیم؛ در حوزه آموزش‌های فرهنگی هنری، ستادی را از چند ماه پیش در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی راه‌اندازی کردیم که بیش از 40 هزار نفر متقاضی در مناظق محروم کشور در آن ثبت‌نام کرده‌اند. از دهه مبارک فجر این آموزش‌ها را آغاز خواهیم کرد؛ اعتبار مناسبی برای این طرح در نظر گرفتیم چرا که معتقدیم باید حوزه فرهنگ و هنر در دسترس همه فرزندان ایران زمین باشد.
 
خودکفایی در صنعت نشر
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن بیان این‌که برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران به شدت خوشحال‌کننده است، عنوان کرد: به واسطه این نمایشگاه، شبکه وسیعی از افراد در کل کشور و از دورترین نقاط کشور به هم پیوستند و دسترسی به کتاب افزایش پیدا کرد؛ به طوری که بیشترین میزان خرید کتاب به لحاظ سرانه به محروم‌ترین استان کشور اختصاص پیدا کرده‌است. تعداد کتاب‌فروشی‌ها در این استان‌ها کم است و حتی برخی از مراکز استان‌ها یک یا دو کتاب‌فروشی دارند. اما 2100 ناشر در نمایشگاه مجازی کتاب تهران شرکت کرده‌اند که مردم سراسر کشور می‌توانند از آن‌ها کتاب بخرند و به صورت رایگان دریافت کنند؛ هزینه جابه‌جایی و حمل و نقل مساله مهمی بود که در این نمایشگاه حل کردیم. در نمایشگاه مجازی کتاب تهران امکانی فراهم شد تا متقاضیان از هر نقطه‌ای از کشور کتاب بخرند؛ این موضوع نویدبخش روزهای خوشی در حوزه فرهنگ و هنر کشور است. به منظور بهره‌مندی همگان از این نمایشگاه آن را به مدت یک روز تمدید می‌کنیم تا امکان خرید برای آحاد مردم سراسر کشور مهیا شود.
 
اسماعیلی در ادامه بیان کرد: تجربه خوبی از نمایشگاه مجازی کتاب تهران کسب کردیم که باید در فعالیت‌های بعدی از آن‌ها استفاده کنیم. با از بین رفتن ویروس کرونا، برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت مجازی ادامه داشته‌باشد، چرا که نشان داد سامانه مناسبی طراحی شده‌است. ما از اهالی فرهنگ و هنر به صورت جدی حمایت می‌کنیم. برای کتابفروشان هم برنامه‌های حمایتی مدنظر قرار دهیم؛ چرخه نشر باید به صورت کامل مورد حمایت جدی ما قرار بگیرد. از ابتدای آغاز به کار دولت، شعار «خودکفایی در صنعت نشر» را  مدنظر قرار داده‌ایم و در معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیر آن هستیم. این خودکفایی در حوزه کاغذ اهمیت زیادی دارد. دولت در کار و وظیفه خود کوتاهی نمی‌کند و سایر مجموعه‌ها همت کنند تا همکاری‌های خود را افزایش دهیم. ما آماده‌ایم نواقص را برطرف کنیم. هدف‌گذاری که برای دولت در حوزه فرهنگ و کتاب داریم این است که تمام شاخص‌هایی که در ابتدای دولت داشتیم به یک جهش خیره‌کننده‌ای در پایان فعالیت دولت انقلابی و مردمی برسد.
 
محمدمهدی اسماعیلی گفت: از شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران، رسانه ملی، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، حوزه علمیه و... و تمام دستگاه‌هایی که برای برگزاری هر چه بهتر این نمایشگاه تلاش، همکاری و همفکری کردند، تشکر می‌کنم؛ امیدوارم فضایی فراهم شود تا در سال‌های آینده و در مناسبت‌های بعدی با پشتیبانی‌های بیشتر بتوانیم کارهای بیشتر و مهم‌تری انجام دهیم. از رئیس جمهور و دولت تشکر می‌کنم که با ایده برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران همراهی کردند؛ در گزارشی که قبل از برگزاری نمایشگاه در دولت ارائه کردم این امر مورد استقبال و تاکید رئیس جمهور قرار گرفت. امیدوارم موانع گسترش این ایده را در دوره‌های بعدی به حداقل برسانیم.
 
نمایشگاه مجازی کتاب تهران یک سایت فروش کتاب نیست
در ادامه این بازدید، یاسر احمدوند ضمن خیرمقدم به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حضور در ستاد برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران عنوان کرد: امیدوارم این نمایشگاه در آستانه دهه مبارک فجر، طلیعه فعالیت‌های پربار فرهنگی برای دولت جدید و مردمی باشد و زمینه‌ای برای بیان تلاش‌های فرهنگی صورت گرفته و برنامه‌ریزی شده فراهم کند.
 
او با بیان این‌که در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با وجود توسعه کمی حضور ناشران و تعداد آثار عرضه شده هیچ‌گونه اختلال جدی در روند ارائه خدمات به بخش‌های مختلف خدمات‌گیرنده مشاهده نشد، افزود: ناشران، خریداران سراسر کشور، شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران و... توانستند خدمات خود را به صورت 24 ساعته در شرایط مناسبی عرضه کنند. استقبال خوبی از طرف بخش‌های علمی جامعه، دانشجویان، طلاب و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها برای بهره‌مندی از شرایط ویژه خرید از نمایشگاه انجام شد.
 
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: این نمایشگاه آخرین آثار فرهنگی تولید شده در ایران را در معرض دید همه مردم کشور قرار داد و خریدهای متعددی از شهرستان‌ها و روستاهای مختلف انجام شد. کار ارسال بسته‌های پستی از روزهای آغازین نمایشگاه شروع شده و بسته‌ها ارسال یا در مرحله ارسال است. امیدوارم با توجه به تجربه‌هایی که از این نمایشگاه به دست آمده بتوانیم از زیرساخت‌های فنی ارزشمند آن برای اتصال همه حلقه‌های نشر به این فرایند استفاده کنیم. همچنین از حضور ناشران، کتابفروشان، شرکت‌های توزیع، خریداران و... در چرخه منطقی و مناسب بهره‌مند شویم.
 
یاسر احمدوند گفت: امیدواریم در اردیبهشت ماه سال1401، این نمایشگاه را با شیوه جدید و پیشرفت‌های بیشتر در معرض دید مردم قرار دهیم. برنامه‌های متعدد فرهنگی در حاشیه دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران برگزار شد؛ این نمایشگاه اختصاصا یک سایت فروش کتاب نیست بلکه جریان و رویداد فرهنگی در سراسر کشور است که به موازت و در عرض آن برنامه‌های متنوع فرهنگی در سراسر کشور برگزار می‌شود. مشارکت بخش‌های مختلف نشر، تولیدکنندگان، پدیدآورندگان و... در برنامه‌های فرهنگی این نمایشگاه ستودنی است و جای تقدیر دارد.
 
جوانان بیشترین خریداران کتاب در نمایشگاه مجازی کتاب تهران
در ادامه علی رمضانی با بیان این‌که دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با حضور 2100 ناشر داخلی و خارجی در حال برگزاری است، گفت: ناشران بیش از 200 هزار عنوان کتاب از آثارشان را به انتخاب مردم گذاشتند. هفت روز از برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران گذشته‌است و با استقبال بسیار خوبی از سوی مردم روبه‌رو بودیم. در این نمایشگاه کتاب‌های 10 سال گذشته ناشران با تخفیف 20 درصدی عرضه و به صورت رایگان برای مردم سراسر کشور ارسال می‌شود. هزینه پست کتاب در این نمایشگاه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ناشران و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران تامین شده و خریداران برای ارسال کتاب هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند.
 
رمضانی ادامه داد: مردم از بیست‌ونهم دی ماه می‌توانستند با مراجعه به سامانه دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، کتاب‌های مدنظر را انتخاب و به بخش علاقه‌مندی‌های خود اضافه کنند. خرید کتاب در این نمایشگاه از سوم بهمن ماه آغاز شد. تاکنون 210هزار نفر از دانشجویان، طلاب و اعضای هیات علمی در سامانه بن خرید کتاب ثبت‌نام کردند و به تدریج در حال استفاده از این یارانه هستند. منابعی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تامین شد که معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این منابع را به نمایشگاه مجازی کتاب تهران اختصاص داد. این منابع در یک مرحله به اتمام رسید اما منابع جدیدی برای ثبت‌نام بن خرید کتاب ویژه دانشجویان، طلاب و اعضای هیات علمی تامین شد و سامانه ثبت‌نام بن خرید کتاب در درسترس علاقه‌مندان قرار گرفته‌است.
 
رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بیان کرد: پنجاه سازمان و نهاد در برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران همکاری داشتند و برخلاف آنچه  تصور می‌شود نمایشگاه مجازی کتاب تهران یک سایت فروش کتاب نیست، بلکه پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. وزارت کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، حوزه‌های علمیه، نهادکتابخانه‌های عمومی کشور، معاونت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شرکت زیرساخت، شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و... از جمله نهادها و سازمان‌های همکار در برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران هستند.
 
وی تصریح  کرد: مجموع اتفاقاتی که به عنوان یک عملیات ملی رغم خورد، نمایشگاه مجازی کتاب تهران را به یک برنامه کشوری و ملی تبدیل کرد. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها به تدبیر معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نمایشگاه مجازی کتاب تهران حضوری پررنگ دارند و در حوزه  تبلیغات و اطلاع‌رسانی شهری، صدا و سیمای استان‌ها، شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران در استان‌ها و برگزاری برنامه‌های فرهنگی تلاش کردند و برنامه‌های رونمایی، نقد و بررسی کتاب و... را در مراکز فرهنگی، کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها برگزار کردند.
 
رمضانی با بیان این که 10 سامانه درگیر برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران هستند، گفت: درگاه‌های بانکی، سامانه پست کتاب و ... از جمله سامانه‌هایی هستند که نقش مهمی در پایدار و روان نگه داشتن سامانه خرید کتاب دارند. 500 حمله حیاتی از اختلال در فرایند سایت تا حمله به بانک‌ اطلاعات خریداران در مدت برگزاری نمایشگاه دفع شد.
 
رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران ادامه داد: بیشترین خریداران کتاب جوانان هستند و متوسط مبلغ سبد خرید توسط مردم 370 هزار تومان است. تاکنون -زمان ارائه گزارش- 709 هزار نسخه کتاب به ارزش46 میلیارد و 254 میلیون تومان از سوی 103 هزار نفر خریداری شد. همچنین تاکنون 125 هزار سفارش ثبت شد. استان‌های تهران، خراسان رضوی، اصفهان، قم، فارس، آذربایجان‌غربی، مازندران، خوزستان و... بیشترین خریداران کتاب را به نام خود ثبت کردند. تقریبا تعداد خریداران مرد و زن برابر است و 44 درصد از کتاب‌های خریداری شده ترجمه و 55 درصد تالیف است. همچنین بیشترین کتاب‌های خریداری شده در حوزه‌های کودک و نوجوان، ادبیات، دین، علوم اجتماعی، روان‌شناسی و... است و استان‌های ایلام، سمنان، کهگیلویه و بویراحمد و... استان‌هایی هستند که در نسبت با جمعیت خود بیشترین خریدار را داشتند. 
 
وی همچنین اظهار کرد: آدرس‌هایی در نمایشگاه مجازی کتاب تهران ثبت شده‌است که مشخصه منزل خریدار پلاک نیست؛ ضریب نفوذ نمایشگاه تا این حد به پیش رفته‌است. در سه روز اول برگزاری این نمایشگاه 3500 آدرس روستایی داشتیم که پلاک نداشتند.
 
او ادامه داد: ناشران و خریداران از سهولت ثبت سفارش و خرید کتاب در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران ابزار رضایت کردند. در این مدت سامانه توانست به 310 میلیون درخواست پاسخ دهد. مطابق بررسی‌ها، اولین نحوه ورود به سامانه خرید کتاب از آدرس سایت نمایشگاه مجازی کتاب تهران به نشانی ketab.ir   بود و پس از آن بیشترین ورود از طریق جست‌وجوی گوگل ثبت شده است. همچنین بیشترین استفاده‌کنندگان از طریق تلفن‌همراه و سپس با کامپیوتر‌های خانگی و لپ‌تاب‌ها وارد سامانه شدند.
 
رمضانی با بیان این‌که مرکز پاسخگویی دومین نمایشگاه طی هفت روز پاسخگوی 25هزار و 462 تماس با رضایتمندی 88 درصدی بود، گفت: میانگین زمان -با توجه به این‌که بعضی خریداران و ناشران را تا پایان کارشان همراهی می‌کنیم- 11 دقیقه است. همچنین در مجموع سه هزار و 719 تماس خروجی داشتیم.
 
 
ویترین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به اندازه همه کشور گسترده شده است
رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران ادامه داد: با حذف فاصله‌ها در این نمایشگاه یک کتابخوان چابهاری از یک ناشر تبریزی و یک کتابخوان قادرآبادی در نقطه مرزی استان سیستان و بلوجستان از یک ناشر ارومیه‌ای کتاب خریداری کرده است. همچنین کوچک‌ترین خریدار یک کودک چهار ساله بیجاری بود که والدینش برای او کتاب خریدند؛ در این نمایشگاه فرصت خرید برابر برای همه فراهم شده است. بر حسب محاسبه‌های انجام  شده، با حذف خریداران البرزی و تهرانی با میانگین هزینه سفر دویست هزار تومان، اگر مخاطبان از استان‌های دیگر در نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران حاضر می‌شدند و کتاب می‌خریدند تا پایان روز گذشته باید 42 میلیارد تومان هزینه می‌کردند اما مجموعه هزینه ارسال کتاب حدود سه میلیارد تومان بود که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ناشران و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران تامین شده است.
 
رمضانی با تاکید بر این‌که نمایشگاه مجازی کتاب تهران برای ناشران کشور فرصت برابری برای ارائه آثارشان فراهم کرد، گفت: در نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران با مباحث غرفه‌های بزرگ، غرفه کوچک، غرفه سرنبش، غرفه داخل راه‌رو و... رو به‌رو بودیم اما در نمایشگاه مجازی کتاب تهران فرصت یک به یک برای همه ناشران فراهم شده‌است. ناشران تهرانی تاکنون به همه 31 استان کشور کتاب فرستادند و ناشران استان مرکزی نیز به 28 استان کتاب ارسال کردند؛ این آمار در سیاست‌گذاری از این جهت به ما کمک می‌کند که بدانیم ناشران کشور در کدام وجه باید تقویت شوند. مساله اصلی ناشران در استان‌های مختلف مساله تبلیغ و ترویج است؛ مخاطبان آثار ناشرانی از برخی استانها را خوب نمی‌شناسند تا بتوانند از میان کتاب‌های آن ناشر کتاب بخرند؛ لذا باید در تبلیغ و ترویج به این گروه از ناشران کمک کرد؛ ویترین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به اندازه همه کشور گسترده شده‌است.
 
علی رمضانی گفت: تا شب گذشته بیشترین فروشندگان کتاب به نام استان‌های تهران، قم و خراسان رضوی ثبت شده‌است؛ بیشترین تراکم حضور ناشران نیز در این استان‌ها قرار دارد. بیشترین خریداران از تهران، اصفهان و فارس هستند و استان فارس به لحاظ تعداد خرید و دریافت کتاب به نسبت جمعیت استان اول است. نمایشگاه مجازی کتاب تهران فرصتی در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حرکت به سمت عدالت فرهنگی قرار داده‌است. همچنین این نمایشگاه مخاطبان جدیدی را برای ناشران به عنوان حلقه مهم خدمات‌گیرنده از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه داشته‌است و فرصتی برای عموم مردم فراهم کرده تا به صورت عادلانه و برابر از هر نقطه‌ای از کشور به کتاب دسترسی پیدا کنند.
 
در پایان این بازدید، محمدمهدی اسماعیلی 1000 جلد کتاب در پویش «نذر کتاب» خریداری و به مناطق محروم کشور اهدا کرد.