به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بوشهر، طرح «زمستانه کتاب 99» روز گذشته (شنبه ۱۶ اسفندماه) در استان بوشهر همزمان با سراسر کشور به کار خود پایان داد؛ هرچند به گفته مسئولان کتابفروشی‌های عضو این طرح، در این دوره اسقبال بوشهری‌ها از خرید کتاب خیلی چشمگیرتر و بهتر بود، ولی به عقیده خریداران کتاب، سهم و سقف خرید برای هر کد ملی با توجه به صعودی شدن قیمت کتاب، ناچیز بود و اغلب ناچار به حذف برخی از سفارش‌های خود یا خرید کتاب‌ مازاد بر سقف تعیین شده برای هر کد ملی بدون تخفیف و با قیمت بالا شدند.

در این میان، اعتبار بیشتر کتابفروشی‌های عضو طرح زمستانه کتاب در بوشهر در همان دو یا سه روز اول پایان یافت و هرچند درخواست تمدید اعتبار هم کردند، اما این درخواست راه به جایی نبرد و این‌گونه شد که بسیاری از دوستداران کتاب، از تخفیف ۲۵ درصدی این طرح در بوشهر به‌دلیل اتمام اعتبار کتابفروشی‌های بزرگ استان بازماندند و این موجب نارضایتی کتابخوان‌های بوشهری شد؛ چراکه در این مدت تحت تاثیر بحران کرونا و تورم و شرایط بد اقتصادی، قیمت کتاب نیز مانند سایر اقلام ضروری زندگی افزایش یافته است و همین مساله موجب کاهش تقاضای مردم و کسادی بازار کتابفروشی‌ها شده است و این طرح فرصت مستعدی برای آن‌ها برای خرید کتاب با قیمت مناسب بود!

بدیهی است اجرای طرح‌های فصلی در بحران کرونا بیش از هر زمانی مورد استقبال کتابفروشی‌های بوشهری قرار گرفت؛ چراکه تخفیف‌های این طرح‌ها انگیزه و حضور مردم را برای خرید کتاب در کتابفروشی‌ها قوت می‌بخشد. خوشبختانه طرح زمستانه ۹۹ مانند طرح‌های پاییزه، تابستانه و بهاره در استان بوشهر با استقبال مواجه شد که این مساله نقش زیادی در رونق هرچند کم‌رمق کتابفروشی‌های این استان ایفا کرد.
 

فروش ۳۷۵۷ نسخه کتاب در زمستانه کتاب ۹۹ در بوشهر
معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در این خصوص به خبرنگار ایبنا گفت: طرح «زمستانه کتاب 99» از ۹ تا ۱۶ اسفندماه در ۱۳ کتابفروشی استان (شامل پاپیروس، خانه کتاب، کافه کتاب، پیرنگ، افشین، کتابسرای باران، از مرکز استان بوشهر و کتابفروشی‌های خانه کتاب و شهر کتاب باقرپور از برازجان، کتابفروشی مرکزی و هرمس از گناوه، کتابفروشی نیک از کنگان، کتابفروشی دانشجو از جم و کتابفروشی ستیک از عسلویه) برگزار شد. در این دوره ۳۷۵۷ جلد کتاب به ارزش 234 میلیون تومان در بوشهر به فروش رفت که این رقم نشان از استقبال خوب و چشمگیر کتابخوانان بوشهری از طرح «زمستانه کتاب ۹۹» دارد.

آنیتا مظفری در پاسخ به این پرسش که در طرح‌های فصلی یک ایراد وجود دارد که اعتبار کتابفروشی‌ها محدود است، از همین رو، اعتبار آن‌ها در همان روزهای آغازین طرح پایان می‌یابد که این مساله موجب نارضایتی مخاطبان کتاب می‌شود، آیا امکان رفع این نقصیه در دوره‌های دیگر این طرح وجود دارد، افزود: طرح‌های فروش فصلی با هدف هدفمند کردن یارانه نشر با تمرکز بر کتابفروشی‌ها برنامه‌ریزی شده است به همین دلیل برای هر کتابفروشی اعتبار خاصی در نظر گرفته می‌شود که به طور مساوی از این یارانه بهره‌مند شوند، ولی با توجه به فروش خوب برخی از کتابفروشی‌های استان در این دوره، پیگیری جهت افزایش اعتبار برای طرح‌های آتی انجام خواهد شد.

وی یادآور شد: کتابفرروشی‌ها حلقه مهم و موثر در چرخه نشر و توزیع کتاب هستند و طرح‌های فروش فصلی با تمرکز بر کتابفروشی‌ها موجب رونق فروش آن‌ها می‌شود. از این رو، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 94 در راستای هدفمند کردن یارانه‌های نشر طرح‌های فصلی فروش کتاب را آغاز کرد. البته هدف اصلی طرح‌های فصلی افزایش سرانه مطالعه و رونق صنعت چاپ و نشر، توزیع و فروش کتاب است.

مظفری در پایان گفت: کتابخوانان و کتاب‌دوستان در این طرح می‌توانستند با استفاده از تخفیف ۲۵ درصدی، کتاب‌های مورد نظر خود را تهیه کنند که در این دوره میزان تخفیف در مقایسه با دوره‌های قبل ۵ درصد افزایش یافته بود. سقف مجاز خرید برای هر خریدار با استفاده از کد ملی، ۲۰۰ هزار تومان و میزان تخفیف دریافتی نیز ۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شده بود.

طرح «زمستانه کتاب ۹۹» به رونق کتابفروشی‌ها کمک کرد
مدیر کتابفروشی پاتیزه و یکی از کتافروشی‌های عضو طرح زمستانه کتاب ۹۹ در بوشهر هم استقبال مردم از این طرح را در روزهای پایانی سال و بحران کرونا بسیار خوب ارزیابی کرد و گفت: کلا در طرح‌های فصلی استقبال جامعه کتابخوان بوشهر خیلی خوب است؛ مخصوصاً امسال که در چهار فصل، طرح تخفیف داشتیم. البته ما در ساعات پایانی کار در روز سوم با اتمام اعتبار مواجه شدیم و فقط توانستیم ۱۰ درصد از خودمان تخفیف بدهیم و از این بابت در ناراحتی مشتری‌ها شریک شدیم.

محمدعلی محسنی‌فرد در ادامه با اشاره به اینکه در روز نخست این طرح ۳۰۰ کدملی در سامانه طرح زمستانه ثبت کردیم، افزود: از این‌رو با ثبت سفارش و خرید این شمار، اعتبار ما به پایان رسید. در طرح زمستانه کتاب ۹۹، به‌دلیل افزایش ۵ درصدی تخفیف و رسیدن سقف آن به ۲۵ درصد، ما با فروشی خوبی دست یافتیم؛ چراکه از سال گذشته تاکنون با توجه به اینکه قیمت کتاب به‌تبع قیمت سایر اجناس، افزایش خیره‌کننده‌ای داشته است این مساله قدرت خرید مشتریان کتاب را کاهش داده است و اجرای این طرح‌ها در ایجاد انگیزه در عامه مردم و ... برای خرید این ابزار فرهنگی اساسی بسیار موثر هستند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا در طرح‌های کتابخوانان از آثار نویسندگان و شاعران بومی هم استقبال می‌کنند، تصریح کرد: در این زمینه نسبت به قبل تغییری احساس نکردم ولی برخی از این آثار که کنار دستم بود، به آن‎ها معرفی می‌کردم، می‌خریدند.

این استاد دانشگاه و کتابفروش باتجربه بوشهری در پایان پیشنهاداتی را برای بهبود طرح‌های فصلی و وضعیت کتاب در کشور توصیه کرد که به این شرح هستند: در طرح‌های فصلی بهتر است که هر خریدار با یک کد ملی هر مقدار که کتاب نیاز دارد بخرد. اعتبار ریالی کتابفروشی‌ها قابل افزایش باشد. به خریداران حرفه‌ای کتاب به‌طور ماهیانه تخفیف بدهند. برای دانشجویان، معلمان، شاعران، نویسندگان، مترجمان، محققان و اساتید دانشگاه تخفیف ماهیانه درنظر بگیرند. تخفیف شامل تمام کتاب‌ها شود. برای مثال، بعضی از کتاب‌های جلدچرم، نفیس، و کتابی مانند - کتاب مستطاب آشپزی - تخفیف ندارند. نمایشگاه کتاب فقط نمایشگاه کتاب باشد و ناشر حق فروش کتاب در غرفه‌های نمایشگاه نداشته باشد. اگر ناشر قصد فروش کتاب در نمایشگاه هم دارد، بدون تخفیف بفروشد.

سقف خرید برای هر فرد در طرح‌های فصلی افزایش پیدا کند
یکی از خریداران کتاب هم در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: قطعا طرح‌های فصلی كتاب قدرت مخاطبان كتاب را افزایش می‌دهند ولی با توجه به گرانی كتاب و وضعیت معیشتی و درآمدی مردم سقف خرید برای هر نفر محدود است و شاید با این میزان به سختی بتوان دو یا یك كتاب مرجع و باكیفیت تهیه كرد.

میثم صادقی كه دانشجوی سال چهارم رشته مدیریت است، افزود: من روز چهارم این طرح به سه کتابفروشی عضو طرح مراجعه کردم اما متاسفانه هر سه اعتبارشان در طرح پایان گرفته بود و در نهایت ناچار شدم در سومین کتابفروشی، تنها دو کتاب از لیستی که لازم داشتم با تخفیف ۱۰ درصدی خود کتابفروشی تهیه و خریداری کنم. به نظرم اگر قرار است اتفاقی در حوزه اقبال مردم به کتاب صورت بگیرد، محدودیت‌های اعتبار کتابفروشی‌ها و همچنین سقف خرید را یا بردارند یا اصلاح کنند.

وی تاکید کرد: تورم و گرانی باعث شده قدرت خرید مردم کاهش پیدا کند و این مساله همچنین منجر به حذف برخی از اقلام از سبد خرید خانوارها شود که یکی از این اقلام کتاب است که نقش بسیار موثری را در آگاهی و ارتقای سطح فکری و فرهنگی جامعه ایفا می‌کند. از این رو، طرح‌های فصلی مثل زمستانه کتاب هم فرصت مغتنمی برای ماست که با تخفیف لحاظ شده بتوانیم بخشی از کتاب‌های موردنیاز خود را خریداری کنیم. چون به حد کافی برای خرید کتب درسی و آموزشی باید هزینه کنیم. دست‌کم امید داشتیم که در این طرح بتوانیم کتاب‌های غیردرسی که اغلب قیمت‌های بالایی هم دارند بخریم اما به دلیل پایان اعتبار کتابفروشی‌های عضو باز هم ممکن نشد که بتوانیم بخشی از سفارشات خود را تهیه کنیم.

در پایان این گزارش یادآوری می‌شود، طرح زمستانه کتاب در بوشهر با توجه به بحران کرونا در حالی به پایان رسید که تبلیغات خاصی در برگزاری آن صورت نگرفت ولی اغلب کتابفروشی‌های عضو تقریبا از سومین روز اجرای طرح اعلام کردند که اعتبار آن‌ها پایان یافته و برای ادامه طرح نیاز به تمدید اعتبار دارند که این مهم محقق نشد. موضوعی که می‌طلبد تصمیم‌گیران و متولیان حوزه کتاب چاره‌ای برای آن بیندیشند؛ چراکه در مناطق محرومی مثل بوشهر، اجرای طرح‌های فصلی نه تنها به موجودیت و بقای کتابفروشی‌ها در شرایط بحران‌زده کمک می‌کند؛ بلکه محرک و مشوقی ارزنده برای مخاطبان کتاب است که تحت تاثیر گرانی‌های قادر به تهیه کتاب با قیمت بالا نیستند.