خبرگزاري كتاب ايران-به گزارش ستاد سراهاي اهل قلم بيست‌و‌چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، در نشست«بررسي كرسي‌هاي زبان فارسي در خارج از ايران» كه ظهر امروز (سه‌شنبه، 20 ارديبهشت)‌ برپا شد، جمعي از استادان زبان و ادبيات فارسي از كشورهاي تركيه، پاكستان و افعانستان حضور داشتند. 

ابتداي اين برنامه به سخنراني قهرمان سليماني اختصاص داشت. وي با اشاره به وضعيت موجود زبان فارسي در شبه‌قاره توضيح داد: در 150 سال گذشته، زبان فارسي، ديگر زبان رسمي كشورهاي شبه قاره نيست. مثلا در كشور پاكستان زبان علمي، انگليسي است و زبان رسمي زبان اردو است؛ يا در هندوستان ما 8 زبان داريم كه هيچ يك از آن‌ها زبان فارسي نيستند و ما بايد در وهله نخست اين مساله را بپذيريم و بعد به برنامه‌ريزي‌هاي علمي دراين‌باره بپردازيم.
 

وي افزود: با وجود اين تغييرات در موقعيت زبان فارسي، همه هويت تاريخي گذشته اين كشورها مربوط به زبان فارسي است و با اين اوصاف هنوز اين زبان در هند و پاكستان وضعيت ناگواري ندارد، ولي نگاه نوستالژيك ما به گذشته مسأله را حل نمي‌كند، ما بايد از وضعيت‌مان فهم درستي داشته باشيم.

اين استاد زبان و ادبيات فارسي با اشاره به اينكه زبان فارسي در كشورهايي مانند تركيه، روسيه و برخي ديگر از كشورها، دوران طلايي را سپري مي‌كند، گفت: زبان فارسي امروزه همچنان جايگاه مطالعاتي خود را در حوزه‌هاي اثرگذار فرهنگي و سياسي دنيا باز كرده است. 
ولي هنوز به جهت رسالت تاريخي جايگاه شايسته خود را پيدا نكرده است.
 
وي تصريح كرد: اين تلقي كه ايران، مسؤول تأمين همه منابع زبان فارسي در كشورهاي ديگر است، نياز به تجديد و اصلاح دارد؛ چرا كه هر يك از كشورها براساس سياست خود نسبت به اين كار اقدام مي‌كنند و در اين مسير مورد حمايت ما قرار مي‌گيرند.

وفايي نيز در بخشي ديگر از اين نشست گفت: در حال حاضر حدود 30 دانشجو در مقطع فوق‌ليسانس و دكترا در دانشگاه‌هاي كشورهاي مختلف درس مي‌خوانند و سياست‌ رايزني جمهوري اسلامي در صدد افزايش اين تعداد دانشجو قرار گرفته است. همچنين ما آماده ارسال استادان بيشتري نيز به دانشكده‌هاي خارجي هستيم.

قسمت ديگري از اين برنامه به سخنان «نعمت بلدريم»، از دانشگاه آتاتورك تركيه اختصاص داشت. وي در ابتدا گفت: گروه ما در دانشگاه آتاتورك از قديمي‌ترين گروه‌هاي زبان فارسي است، تاريخ ما نيز اهميت زيادي براي اين زبان قائل است. از دوره غزنويان زبان فارسي زبان ادبي تركيه بوده و در دوره سلجوقي به عنوان زبان رسمي امپراطوري تركي استفاده مي‌شده است.

وي با ارايه گزارشي درباره زبان فارسي و موقعيت چاپ كتاب‌هاي فارسي گفت: در تركيه تنها گروه زبان و ادب فارسي مختص آموزش اين زبان نيست؛ بلكه در گروه‌هاي الهيات، تاريخ و فلسفي نيز ادبيات كلاسيك فارسي تدريس مي‌شود. 

اين استاد تركيه‌اي، با اشاره به اينكه ادبيات فارسي بعد از انقلاب هنوز در تركيه به درستي شناخته نشده است، گفت: برنامه‌هاي مختلف از جمله برپايي المپياد زبان فارسي با پشتيباني رايزني جمهوري اسلامي ما را تشويق مي‌كند كه به اين زبان بيشتر اهميت دهيم.

سيد جواد همداني، استاد زبان و ادبيات فارسي از اسلام‌آباد پاكستان گفت: خوشحالم كه مسوولان ايراني از تفاوت وضعيت زبان فارسي در گذشته و امروز آن آگاهي كامل دارند. ما بعد از انقلاب اسلامي شاهد بوديم كه زبان فارسي داراي مشكلاتي شد؛ با اين حال اين زبان در كشوري مانند پاكستان همچنان اهميت خود را حفظ كرده است. به طوري كه دانشگاه بين‌المللي اسلام‌آباد در سال 2001 كرسي زبان فارسي را تأسيس كرد و اين نشان مي‌دهد فرهيختگان ما از زبان فارسي غافل نيستند.

وي افزود: حرف امروز جهان، صلح و مبارزه با تروريسم است و ما اگر بتوانيم در پاكستان زبان فارسي را زباني امن و حامي صلح جهاني تبيين كنيم، جايگاه زبان فارسي بالاتر از موقعيت فعلي آن خواهد شد.

رويدا احمدي، ديگر استاد زبان و ادبيات فارسي كه از افغانستان به ايران آمده بود، ضمن تشكر از مهمان‌نوازي مسؤولان ايران گفت: چند سالي است كه در برخي دانشگاه‌هاي افغانستان اتاق‌هاي ايران‌شناسي تأسيس شده كه كمك و راهنمايي زبان‌آموزان افغاني است.

وي با اشاره به اينكه تحولات جديد در افغانستان، به معنويات اين كشور صدمه زده، توضيح داد: اميدوارم شرايط براي آمدن دانشجويان افغاني فراهم شود تا دانشجويان و استادان افغانستان از نزديك با زبان و فرهنگ ارزشمند ايراني آشنا شوند.

«شفقت جهان»، استاد ادبيات فارسي از دانشگاه پيشاور پاكستان نيز در اين برنامه گفت: اخلاق و فرهنگ ايراني بيشترين چيزي است كه خارجيان را متأثر مي‌كند. ما آنچه را كه با خود به پاكستان مي‌بريم اخلاق و فرهنگ ايراني است. كسي كه زبان يك كشور را مي‌آموزد به فرهنگ آن كشور متصل مي‌شود.
 
وي افزود: مردم پاكستان به زبان فارسي خيلي علاقه دارند؛ چرا كه اين زبان 800 سال زبان رسمي و اداري پاكستان بوده است. 

جهان افزود: تا به حال بارها انگليسي‌ها تلاش كردند اين زبان را از بين ببرند، اما هيچگاه نمي‌توانند آن را از دل مردم بيرون بياورند. به جرأت مي‌توانم بگويم زبان فارسي در پاكستان در مقايسه با كشورهاي ديگر وضعيت بهتري دارد و ما احساس نمي‌كنيم اين زبان، زبان دوم ماست.

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت‌ ماه در مصلاي امام‌خميني (ره) تهران برپاست.