به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)،  وبینار تخصصی «حضور کتاب‌های ایرانی در کشورهای حوزه بالکان –صربستان-» در سومین روز از نمایشگاه مجازی کتاب تهران، سوم بهمن و به همت بخش بین‌الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران برگزار شد. در این جلسه مهدی شیرازی، رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در صربستان، سعیده ارگانی، مدیر بخش کپی‌رایت انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، علی عربزاده، مدیر فروش و حقوق خارجی آژانس ادبی دایره مینا، سرجان مارکویج، مدیر انتشارات اتوپیای صربستان حضور داشتند. الکساندر دراگویچ به عنوان مترجم و حسینعلی سبزه نیز در نقش مجری در این نشست حاضر بودند.

شیرازی با بیان اینکه در نخستین نمایشگاه مجازی تهران، رایزنی فرهنگی همراه چند ناشر فعال و بزرگ صربستان که در حوزه کودک و بزرگسالان فعالیت می‌کنند، شرکت کرده‌اند، گفت: در دوران همه‌گیری بیماری کووید19 فرصت برگزاری رویدادها به صورت فیزیکی وجود ندارد، این فرصت خوبی برای ارتباط با دیگر کشورها است و ارتباط با ناشران خارجی ساده‌تر از گذشته شده‌است حتی امروز برخی از ناشران صربستان تماس گرفتند و می‌خواستند دراین رویداد شرکت داشته‌باشند که متاسفانه دیر بود.‌

او ترجمه کتاب‌های ایرانی به زبان صربی را یکی از عوامل مهم در انتقال فرهنگی ایرانی به صربستان دانست و ادامه داد: همان‌طور که اطلاع دارید، کتاب یکی از مهم‌ترین ارکان برای گسترش دیپلماسی فرهنگی و انتقال فرهنگ میان ایران و صربستان بوده‌است. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های رایزنی فرهنگی ایران برای گسترش فرهنگ ایرانی، ترجمه بسیاری از آثار در حوزه دینی، کودک و نوجوان و ... بوده‌‎است.
به گفته شیرازی تا کنون در رایزنی فرهنگی ایران در صربستان بیش از 70 کتاب از زبان فارسی به صربی، تالیف و ترجمه شده‌است. چند نمونه از کتاب‌هایی که تا به امروز  چاپ شده در حوزه ادبیات کالاسیک: کتاب با چاپ نفیس «دیوان حافظ»، «بوستان سعدی»، «عطار»، «رومی» و «رستم و سهراب» بوده‌است؛ همچنین در حوزه کتاب‌های دینی « نهج‌البلاغه» «سحیفه سجادیه» همچنین «جزءسی در قرآن» را برای کودکان ترجمه شده‌است که با استقبال زیادی همراه بود.

مردم صربستان علاقه‌مند به مجله نور هستند
رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در صربستان با بیان اینکه در حوزه آموزش زبان فارسی کتاب «سلام فارسی» منتشر شده‌است، ادامه داد: این کتاب در دانشگاه و کلاس‌های آموزش زبان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سه سال گذشته سه کتاب « قصه‌های سبلان»، «شطرنج با ماشین قیامت» و«قصه‌های مجید» از ادبیات معاصر ایران از طریق طرح تاپ، حمایت رایزنی فرهنگی و حمایت ناشران صربستان ترجمه و چاپ شده‌است. کتاب «رفیق خوشبخت ما» در روزهای گذشته انتشار یافت. همچنین کتاب «مردگان باغ سبز» به زودی چاپ خواهد شد.

شیرازی با اشاره به نشریه تخصصی «نور» که حدود 20 سال است در رایزنی فرهنگی ایران به‌چاپ می‌رسد، بیان کرد: آخرین شماره این مجله در خصوص معرفی و آشنایی با اقوام ایرانی است. باید اشاره کنم مجله نور در صربستان معروف است و علاقه‌مندان زیادی آن را مطالعه می‌کنند؛ همچنین نسخه دیجیتال نشریات در سایت رایزنی ایران بارگذاری می‌شود.
به گفته او نمایشگاه بین‌المللی کتاب بلگراد از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی صربستان است و بعد از نمایشگاه کتاب فرانکوفورت بزرگترین نمایشگاه کتاب به شمار می‌رود. در سال‌های اخیر، رایزنی فرهنگی ایران با همکاری موسسه خانه و کتاب و ادبیات ایران حضور پررنگی در این نمایشگاه دارد.

شیرازی افزود: حدود 14 کتاب از کشور صربستان -از زبان واسط انگلیسی یا ترکی- به فارسی ترجمه شده است و اگر ناشری در ایران علاقه داشته‌باشد، کتابی از زبان صربی به فارسی ترجمه کند، وزارت فرهنگ و اطلاعات صربستان از آن‌ها حمایت خواهدکرد.

برای ترجمه، دنبال کتاب‌هایی هستم که تاثیرگذار باشند
سخنران بعدی سرجان مارکویج، رئیس انتشارات اتوپیای صربستان، درباره نحوه شکل‌گیری انتشارات اتوپیا اعلام کرد: اولین بار در سال 2009 ایران را ملاقات کردم و یک سال بعد از آن شروع به کار در حوزه نشر کردم. زمان برگشت از امریکا با خود کتاب‌هایی به زبان ایرانی آوردم. همچنین در سال‌های بعد کتاب‌های ایرانی برایم به صربستان آورده می‌شد و همچنین از رایزنی فرهنگی ایران در صربستان کتاب می‌گرفتم. که در نتیجه آن «رباعبات خیام» را ترجمه کردم. سالانه 5تا 6 عنوان کتاب چاپ می‌کنم. از سالی که شروع کردم تا به امروز حدود 60 عنوان کتاب منتشر شده‌است. بیشتر به دنبال عناوینی برای ترجمه و نشر هستم که بتواند روی خوانندگان عادی در صربستان تاثیر بگذراد.

مارکویچ خود را عاشق ایران خواند و گفت: دوبار به ایران و همچنین به هندوستان، پاکستان و تاجیکستان که نزدیک ایران بودند سفر کردم. سعی کردم در نشر خود آثاری از آن کشورها ترجمه و منتشر کنم. معیاری در انتخاب کتاب در انتشارات اتوپیا داریم، این که ارزش‌های مربوط به تمدن قدیمی را دنبال بکنیم تا کتاب‌های خوبی برای کودکان ترجمه کنیم.
انتشارات اتوپیا کتاب «پیاده‌روی اربعین» را منتشر کرده‌است، مدیر انتشارات اتوپیا درباره این کتاب توضیح داد: تا به حال چندین کتاب سفرنامه‌ای نوشتم؛ یکی از آنها پیاده‌روی اربعین است. این کتاب را بعد از زیارت کربلا نوشتم. چراکه حماسه نجف و کربلا اثر زیادی بر من داشت. هدف اصلی از ترجمه این کتاب این بود که خواستم حماسه کربلا را برای جوانان صربستان بنویسم.

سالانه می‌توانیم فقط دو یا سه عوان کتاب منتشر کنیم
مارکویچ با اعلام اینکه دنبال برنامه‌ای است که ادبیات کلاسیک یا ادبیات مدرن ایران را ترجمه و چاپ کند، ادامه داد: درست است که ادبیات کلاسیک ایران برجسته است، اما ایران دارای نویسندگان خوب مدرن هم هست. در این راستا با مجید جعفری‌اقدم از آژانس ادبی پل صحبت کردم. جعفری‌اقدم فهرست کتاب‌های جدید را دائما در اختیار ما می‌گذراد و می‌توان از میان آن‌ها کتاب‌های مورد علاقه را انتخاب کرد. اما انتشار اتوپیا بودجه محدودی دارد و سالانه می‌توانیم فقط دو یا سه عنوان کتاب منتشر کنیم.

این ناشر با بیان اینکه رایزن فرهنگی ایران در صربستان پیش از این نشست با او درباره کتاب «سعدی» و «عطار» گفت‌وگو کرده‌است، افزود: نمی‌دانیم در آینده چه اقداماتی انجام خواهدشد، اما امیدوارم که نسل‌های جدید بیشتر به آثار و کتاب‌های ایرانی توجه کنند و کتاب‌های بیشتری منتشر شود. اگر مسئولین کمک کنند شاید شرایطی پیش بیاید تا بتوانیم سالانه تا سه کتاب ایرانی به زبان صربی منتشر و چاپ کنیم. چرا که ما دنبال منافع مادی نیستیم و دنبال منافع فرهنگی برای نسل‌های آینده هستیم.

تولیدات کانون در حوزه نشر، فیلم و تئاتر
سعیده ارگانی ، مدیر بخش کپی‌رایت انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دیگر سخنران این نشست بود و درباره فعایلت‌های کانون و اقداماتی که در حوزه بین‌الملل داشته‌اند، گفت: کانون در سال 1964 فعالیت خود را با انتشار کتاب کودک آغاز کرد. نخستین کتاب کانون «مهمان‌های ناخوانده» نام داشت که سپس به عنوان گنجینه فرهنگی ثبت شد. کانون از آن پس به فعالیت‌های خود ادامه داد، فیلم و انیمیشن تولید، تئاتر برگزار و مؤسسات فرهنگی و هنری تاسیس کرد. فیلم‌ها و انیمیشن‌های کانون تا به حال جوایز زیادی را به دست آورده‌اند. مراکز فرهنگی و هنری کانون مراکزی هستند که کتابخانه دارند و حدود 1100 مرکز فرهنگی و هنری در کشور داریم. برخی از مراکز فرهنگی و هنری ثابت، سیار و پستی هستند.

ارگانی درباره انتشارات کانون با اشاره به اینکه کانون به صورت میانگین سالانه 100 عنوان کتاب جدید و 100 عنوان کتاب تجدید چاپ منتشر می‌کند، ادامه داد: این کتاب‌ها با موضوعات مختلف و در قالب مجموعه‌هایی مانند کتاب‌های بریل برای نابینایان، کتاب‌های صوتی، کتاب‌های مرغک و ... به چاپ می‌رسد. کانون سال‌های متوالی توسط نمایشگاه کتاب تهران به عنوان ناشر برگزیده انتخاب شده‌است و همچنین کتاب‌های کانون به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی انتخاب شده‌است.

برای ارتباط با نمایشگاه‌های خارجی از آژانس‌های ادبی کمک گرفتیم
به گفته مدیر بخش کپی‌رایت انتشارات کانون پرورش فکری این نهاد در سال‌های گذشته در نمایشگاه‌های کتاب متعددی شرکت می‌کرد اما به دلیل شرایط مالی  وتحریم‌ها فقط دو نمایشگاه بولونیا و فرانکفورت را انتخاب کرد تا بتواند به صورت فعال در آن حضور داشته‌باشد. او افزود: از طریق حضور در این نمایشگاه‌ها سعی می‌کنیم کپی‌رایت کتاب‌های کانون را عرضه کنیم و به بررسی تازه‌های نشر دنیا می‌پردازیم. کانون جزء اولین ناشران ایرانی بود که کپی‌رایت را داوطلبانه شروع کرد. الان هیچ کتابی بدون رعایت حق کپی‌رایت در کانون به چاپ نمی‌رسد.

ارگانی ادامه داد: با توجه به اینکه حضور فیزیکی کانون در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب کم شده‌است از آژانس‌های ادبی که در سال‌های اخیر فعالیت زیادی دارند، کمک می‌گیریم و برای ارتباط با سایر کشورها با آنها همکاری داریم. سال گذشته کتاب‌های کانون توسط آژانس ادبی دایره مینا در نمایشگاه بلگراد ارائه شد. کانون تا به حال توانسته حق ‌کپی‌رایت حدود 200 عنوان از کتاب‌هایش را به دیگر کشورها ارائه بدهد. حدود 5 سال پیش میزبان زاود آبراهام، ناشری از کشور صربستان بودیم که حق کپی‌رایت دو کتاب کانون به ناشر اعطا شد تا در مدراس تدریس شود. 

او در پایان چند کتاب کانون از جمله «خانه‌ها»، یک کتاب مصور بدون متن که در آن از والدین خواسته شده‌است با کودکان متن کتاب را حدس بزنند، «پرنده‌ها و آسمان» نوشته فریده فرجام با موضوع قلدری است، کتاب« یک آدم نقاشی کن» که کتابی فلسفی است و مفاهیم فلسفی را برای کودکان تشریح می‌کند، کتاب «شاید این کتاب منفجرشود» که سمانه صلواتی، تصویرگر آن جایزه دوسالانه بلگراد را در یافت کرده‌است و به مین‌هایی که بعد از جنگ در زیرِزمین باقی می‌ماند و برای کودکان خطرناک است می‌پردازد، معرفی کرد.

ایران و صربستان شباهت‌های زیادی دارند
علی عربزاده، از آژانس ادبی دایره مینا دیگر سخنران این وبینار بود که با اشاره به اینکه حدود یک سال و نیم از تاسیس آژانس ادبی دایره مینا می‌گذرد، بیان کرد: در منطقه و ایران تعداد آژانس‌های ادبی بسیار کم است و با توجه به سهم آژانس ادبی در معرفی آثار ادبی، نقش دایره مینا بسیار بیشتر خواهدشد. از ابتدای فعالیت تا امروز با 40 ناشر، نویسنده و تصویرگر از ایران و لبنان همکاری می‌کنیم که مجموعه آثار آن‌ها در حوزه کودک و بزرگسال در حوزه ادبیات داستانی و غیرداستانی وجود دارد.

عربزاده ادامه داد: از جمله مشتریان دایره مینا نویسندگان معروفی مانند مصطفی مستور، هوشنگ مرادی‌کرمانی و رضا امیرخانی است. با انتشارات چشمه، افق، نردبان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و امیرکبیر همکاری می‌کنیم. تا امروز با ناشرانی از کشورهای ایتالیا، اردن، لبنان، آلمان و صربستان معاملاتی را برای خرید و فروش حق کپی‌رایت کتاب‌های کودک و نوجوان داشتیم و مذاکراتی برای کتاب‌های دیگر انجام می‌دهیم.

مدیر فروش و حقوق خارجی آژانس ادبی دایره مینا درباره تجربه حضور در نمایشگاه بلگراد توضیح داد: نمایشگاه بلگراد سال گذشته بعد از نمایشگاه فرانکفورت برگزارشد و موفق شدیم با تقریبا 11 ناشر بزرگ صرب برای خرید و فروش حق کپی‌رایت ملاقات و مذاکره داشته‌باشیم. علاوه بر مذاکره و گفت‌وگو، موفق شدیم با یکی از آژانس‌های خوب به توافق برسیم که با آن‌ها در معرفی آثار فارسی در صربستان همکاری داریم.
عربزاده با بیان اینکه کشور ایران و صربستان شباهت‌های زیادی دارند، اظهارکرد: در گفت‌وگو با ناشران صرب و شهر بلگراد حس کردیم که چقدر تجربه‌ها وزمینه‌های فرهنگی مشترک داریم که می‌تواند به تبادل محتوا و کتاب کمک کند. با توجه به اهمیت طرح‌های حمایتی مانند طرح گرنت و تاپ امیدواریم بتوانیم از طرح‌های حمایتی صربستان هم کمک کنیم.

در پایان این نشست، دراگویچ در بررسی فعالیت‌های رایزنی ایران در صربستان در حوزه نشر در 5 تا 6 سال گذشته بیان کرد: دوره جدیدی از ترجمه آثار فارسی را شروع کردیم. کتاب پل متصل‌کننده یک فرهنگ به فرهنگ دیگر است.