خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)ـ محمد آسیابانی: امام موسی صدر یکی از چهره‌های مشهور سیاسی در جهان است که سال‌ها پیش ربوده شد و تاکنون ردی از او به‌دست نیامده است. 

امام صدر و برادر بزرگترش آیت‌الله سیدرضا صدر (مرجع تقلید شهیر شیعه، درگذشته به سال 1373) به عنوان دو چهره‌ علمی در علوم اسلامی شهره هستند. «تفسیر سوره یوسف» و «تفسیر سوره حجرات» نیز دو کتاب منتشرشده سید رضا صدر در حوزه تفسیر قرآن است. 

امام موسی صدر در حوزه تفسير داراي ديدگاه‌هايی ویژه است. او معتقد است فهم و تفسیر قرآن منحصر به مفسران نخستین نیست. در کتاب «درباره تفسیر قرآن» نوشته است: «ما نیز این حق را داریم که قرآن را به یاری اطلاعات بیشتر و تجارب افزون‌ در زمینه‌های مختلف، ژرف‌تر و با آگاهی روزآمدتری دریابیم. این فهم بیشتر هنگامی اتفاق می‌افتد که به اصطلاحات قرآن پایبند باشیم و متشابهات را به محکمات ارجاع دهیم و بر کلمات قرآن معانی بی‌ارتباط حمل نکنیم.»

موسی صدر در بخش دیگری از کتاب «درباره تفسیر قرآن» گفته است: «تامل و تعمق در قرآن کریم و مطالعه نو به نو آن، در برابر انسان مسلمان معانی بدیع و درستی قرار می‌دهد که با تفاسیر گذشته و آنچه از آن تفاسیر استنباط شده متفاوت است و هیچ مانعی برای استناد و عمل به این معنایِ نو وجود ندارد و هیچ تناقضی میان آن‌ها و معانی پیشینِ مفسران نیست، زیرا که متکلم خداوند است و فهم همه این معانی از قرآن، ممکن.» 

این گفتارها نشان‌دهنده روش تفسیری نوین موسی صدر است. به‌عبارتی او در تفاسیر خود از علوم روز نیز بهره می‌گیرد. 

مجموعه «تفسیر کوچک» شامل کتابچه‌های تفاسیر سوره‌های «اخلاص»، «انفاق»، «اسرا»، «ناس و فلق»، «قدر» و «تکاثر» به همراه کتاب‌های «زندگی و مرگ»، «برای زندگی»، «حدیث سحرگاهان» و «تاملی دیگر در تفسیر قرآن» از آثار و تالیفات امام موسی صدر در حوزه تفسیر قرآن است. 

کتاب «حدیث سحرگاهان» گفتارهای تفسیری امام موسی صدر است که در سحرهای ماه مبارک رمضان از رادیو لبنان پخش می‌شد. در این کتاب، 89 قسمت از مباحث تفسیری امام موسی صدر گنجانده شده که 58 قسمت آن تفسیر بخش‌هایی از سوره‌های بلند قرآن است و موضوعات مختلفی چون انفاق، اسرا، ایمان به غیب، نماز و روایت در قرآن را در بر می‌گیرد. 

30 قسمت از این کتاب نیز تفسیر سوره‌هاي كوچك قرآن کریم است. این تفاسیر مختصر است و با قلمی ساده و روان نوشته شده به گونه‌ای که عامه مردم می‌توانند از مطالب آن بهره‌مند شوند.

موسسه تحقیقاتی امام موسی صدر در سال 1390 «حدیث سحرگاهان» را با ترجمه علیرضا محمودی و مهدی موسوی‌نژاد در 515 صفحه به بهای 12 هزار تومان روانه بازار کتاب کرد. 

متاسفانه پس از ایراد این گفتارهای تفسیری در رادیو لبنان، در شهریورماه 1357 امام موسی صدر در سفری ربوده شد و از آن هنگام تاکنون، جست‌وجوهای خانواده و دیگران برای يافتن او ناکام مانده است. 

کتاب «زندگی و مرگ» مجموعه تفسیرهای امام موسی صدر از برخی آیاتی است که در آن‌ها برخي مسایل زندگی در این دنیا و ارتباط آن‌ها با  با آخرت مطرح شده‌اند. آزمایش الهی، شناخت مرگ، مفهوم معاد، روز حساب و معنای زندگی و مرگ موضوعات این کتاب تفسیری هستند. 

«زندگی و مرگ» با ترجمه علی‌رضا محمودی، سال گذشته (1392) در 58 صفحه به بهای هزار و 500 تومان منتشر شده است. 

امام صدر مقاله‌هایی نیز درباره تفسیر قرآن دارد. کتاب «تاملی دیگر در تفسیر قرآن» حاوی دو مقاله در این حوزه است. نویسنده در مقاله نخست با عنوان «درباره تفسیر قرآن» با تبیین ماهیت وحی الهی، نشان می‌دهد که ما چرا و بر اساس چه روشی حق داریم تفسیرهای نو‌به‌نو از قرآن ارایه کنیم. در مقاله دیگر با عنوان «قرآن معجزه جاودان» امام صدر به دلایل معجزه بودن آن می‌پردازد. 

این کتاب نیز در سال 1388 با ترجمه مهدی فرخیان و علیرضا محمودی در 60 صفحه به بهای 800 تومان منتشر شده است.

کتاب «برای زندگی» نیز شامل تفاسیر قرآن در درسگفتارهای امام صدر برای کادرهای جنبش امل است. روش تفسیری امام صدر در این کتاب این‌گونه است که ابتدا به شأن نزول سوره و توضیح برخی واژگان سوره پرداخته و در ادامه، معانی و تفسیر آیات را شرح داده است. این کتاب نیز در سال 1390 با ترجمه مهدی فرخیان در 332 صفحه به بهای پنج هزار تومان منتشر شد. 

از مهم‌ترین کتاب‌های مجموعه «تفسیر کوچک» نیز می‌توان به کتاب «قدر» اشاره کرد. در ابتدای تفسیر این سوره امام صدر سبب نزول این آیات را شرح داده و مقصود از «هزار ماه» را توضیح می‌دهد. در ادامه نیز آموزش داده می‌شود که اگر قرآن به تدریج نازل می‌شد، چرا در این آیه آمده است که «ما در شب قدرش نازل کردیم.» معنای «شب قدر» مهم‌ترین مبحث در تفسیر این سوره است. او سه معنا را برای شب قدر بیان می‌کند و در ادامه به نقد معنای رایج از شب قدر در میان متکلمان و مفسران مي‌پردازد و مباحثی چون تغییر شرایط انسانی در این شب را به مخاطبان خود آموزش می‌دهد. 

این کتاب نیز در سال 1388 با ترجمه مهدی فرخیان در 66 صفحه به بهای 800 تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

شایان ذکر است هرچند موسسه فرهنگی‌ـ‌تحقیقاتی امام موسی صدر فعالیت‌های بسیاری در معرفی این چهره علمی و سیاسی بزرگ و تاثیرگذار و همچنین پیگیری موضوع ربودن او صورت داده، اما به‌ نظر مي رسد در زمینه معرفی و پخش درستِ کتاب‌ها و تالیفات امام صدر تلاش کمتری داشته است.