به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جلسه معرفی و نقد کتاب «آغاز بی‌پایان؛ هنر مفهومی» گردآوری و ترجمه علیرضا امیرحاجبی، با حضور محمد پرویزی، کامران عدل، امیر راد و مترجم کتاب، شامگاه گذشته، جمعه ششم دی (1392) در گالری ایست برگزار شد.
امیرحاجبی در این جلسه درباره چگونگی انتشار کتاب «آغاز بی‌پایان» گفت: این کتاب در عرض چندین سال شکل گرفت و دلیل اصلی آن نیز بازنشر ترجمه‌های من در فضای مجازی بدون ذکر نام مترجم بود. به همین دلیل با پیشنهاد محمودرضا بهمن‌پور، مدیر خلاق موسسه فرهنگی و پژوهشی چاپ و نشر نظر مجموعه این مقالات به صورت کتاب منتشر شد. دلیل دیگر انتشار این کتاب نبودن منبع موثق درباره هنرهای مفهومی در زبان فارسی بود.
وی افزود: در چینش مقالات برای درج در این کتاب منطقی خاصی را در نظر گرفتم تا نشان دهم که ریشه‌های هنر مفهومی در کجا قرار دارد و هنرمندان هنرهای مفهومی از کجا الهام گرفته‌اند. به همین دلیل ابتدای کتاب نوشتاری از «مارینتی» درباره فتوریسم و بیانیه فتوریست‌هاست و در ادامه، مقاله‌ای از «ریشتر» درباره جنبش دادییسم. فتوریسم و داداییسم تاثیر بسیاری بر هنر مفهومی گذاشته‌اند.
این مترجم در ادامه با توضیح بیشتر درباره ریشه‌های هنر مفهومی گفت: در هنر فتوریستی، انقلاب و ساختارشکنی مهمی در هنر به‌وجود می‌آید که این گسست هنر از موزه‌ها و گالری‌هاست. نطفه اصلی هنر مفهومی نیز از دشمنی با موزه بسته شد. نظریه ضدهنر و خلق هنر در لحظه نیز از داداییسم وارد هنر مفهومی شد.
امیرحاجبی همچنین به دیگر مقالات کتاب اشاره کرد و توضیح داد: پس از مقاله ریشتر مقاله سول‌لوویت نیز در این کتاب درج شده که به لحاظ زمانی فاصله زیادی با یکدیگر دارند. من سعی داشتم این کتاب مانند مجموعه «خواندنی‌ها»ی انتشارات راتلج دربیاید. خواندنی‌ها دارای منطق کرونولوژیک یا تاریخ هنری، نیست و تنها سعی می‌کند مخاطب جذب کتاب شود. مقاله‌ها و نوشتارهایی درباره موسیقی پرفورمنس و در نهایت نوشتارهایی درباره دو هنرمند هنر مفهومی یعنی آلن کاپرو و رومن آبراموویچ از دیگر مطالب کتاب است.
این هنرمند در ادامه با اشاره به نقد تعدادی از منتقدان نسبت به نبودن مقاله‌های منتقدان هنر مفهومی در این کتاب گفت: هدفم این بود که فقط مقاله‌ها و نوشتارهای هنرمندان در این جلد بیاید. قرار است در مجلدات بعدی مقاله‌های منتقدان و مورخان هنرهای مفهومی نیز منتشر شوند. ما نیاز به منابعی داریم تا به وسیله آن‌ها انحرافات و اشتباهاتی را که درباره هنر مفهومی در ایران وجود دارد، برطرف کنیم.
امیرحاجبی همچنین به سیر هنرهای مفهومی در ایران اشاره کرد و گفت: پیش از انقلاب اسلامی ایران، گویا هانیبال الخاص، مارکو گریگوریان و محمد صالح علا، آثاری در این حوزه خلق کردند، اما پس از انقلاب سکوتی طولانی به وجود آمد، تا اینکه نخستین نمایشگاه «کانسپچوال آرت» در موزه هنرهای معاصر، بدون هیچ پشتوانه مطالعاتی برگزار شد.
وی در ادامه با اشاره به این نکته که برگزاری نخستین نمایشگاه کانسپچوآل آرت، بزرگترین ضربه را به هنر معاصر ایران وارد کرد، گفت: در این نمایشگاه بسیاری از نقاشان بدون اینکه شناخت قبلی نسبت به هنر مفهومی داشته باشند، آثاری را ارایه کردند، اما از میان 130 نفری که در این نمایشگاه اثر داشتند، امروز تنها هفت نفر باقی‌مانده‌اند که هنوز در حال فعالیت هستند.
امیرحاجبی در پایان گفت: نخستین نمایشگاه هنر مفهومی باعث شد کسانی که دانشی نسبت به این هنر نداشتند وارد آن شوند و برای آن هزینه‌های بسیاری انجام دهند و این در صورتی است ک برای اجرای هنر مفهومی هزینه‌های زیادی لازم نیست.
محمد پرویزی، هنرمند و منتقد نیز در این جلسه گفت: در حوزه هنرهای مفهومی در ایران کتاب به تعداد انگشتان دست هم وجود ندارد، اما این کتاب به دلیل گزینش مقالات خاص و مختصر بدون و ترجمه خوب و روان مترجم، بسیار مهم و خواندنی است.
وی افزود: مترجم این کتاب خود هنرمندی است که دغدغه این نوع از هنر را دارد و در آن بسیار فعال است. پیش‌تر کسانی در این حوزه دست به تالیف یا ترجمه زده بودند که هیچ سابقه‌ای در آن نداشته و باعث شدند دیدگاههای غلطی درباره این هنر در ایران رواج پیدا کند.
پرویزی در ادامه با اشاره به کتابی که در این حوزه در ایران منتشر شده است، گفت: پیش از این کتاب، کتابی نیز با عنوان «انقلاب مفهومی» منتشر شد که این اثر به نظر من بسیار سخت‌خوان است و مطالب گزیده شده نیست و بعضا حتی در برخی بخش‌ها اطلاعاتی نادرست به مخاطب ارایه می‌دهد.
عدل: استادان هنر نمی‌گذارند این کتاب وارد دانشگاه‌ها شود
یکی دیگر از حاضران این جلسه کامران عدل، عکاس بین‌المللی ایرانی بود. او در بخشی از سخنان خود گفت: امروزه تعداد هنرمندان و دانشجویان هنر در ایران بسیار زیاد است، اما چرا شمارگان این کتاب هزار و 200 نسخه است؟
وی افزود: مترجم و ناشر این کتاب باید بدانند که استادان دانشگاه به هیچ عنوان نمی‌گذارند این کتاب وارد دانشگاه‌ها شود، چرا که نمی‌خواهند دانشجویان هنر در ایران آزادانه حرکت کنند. البته نباید فراموش کنیم که عموم دانشجویان هنر نیز بن‌مایه لازم برای این رشته‌ها را ندارند.
همچنین امیر راد، هنرمند نقاش و مدیر گالری نیز در این جلسه گفت: کتاب «آغاز بی‌پایان» در بازار کتاب‌های ایران نمونه ندارد و مباحثی که در آن طرح شده، در گذشته به زبان فارسی منتشر نشده است.
وی افزود: مقاله‌های این کتاب بر اساس کار هنری هنرمندان است و تاثیر هر هنرمند بر هنر معاصر را بررسی می‌کند. انتشار این کتاب منبع و مرجعی مناسب در اختیار محققان قرار می‌دهد. پیش از این کتاب، بیشتر به منابع غربی رفرنس داده می‌شد.
«آغاز بی‌پایان؛ هنر مفهومی» گردآوری و ترجمه علیرضا امیرحاجبی با شمارگان هزار و 200 نسخه، 96 صفحه و بهای 16 هزار تومان از سوی موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر، در پاییز امسال (1392) روانه کتابفروشی‌ها شد.
در میان مخاطبان حاضر در این جلسه، داوود شهیدی، کاریکاتوریست، نویسنده، طنزنویس و معمار ایرانی نیز حضور داشت.
نظر شما