به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «دسیسه در کریا» اثر مشترک محمدحسین واسعی و سید محمد سلیم بهرامی، تلاشی داستانی است برای رمزگشایی از یکی از مهم‌ترین تحولات امنیتی قرن جدید در غرب آسیا؛ عملیاتی که در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تحت عنوان «طوفان الأقصی» اجرا شد و نه‌تنها رژیم صهیونیستی را دچار شوک اطلاعاتی کرد، بلکه معادلات منطقه را نیز دگرگون ساخت.
این اثر که در قالب داستانی نیمه‌مستند نوشته شده، با نگاهی چندلایه به بررسی زمینه‌ها، عوامل، پیامدها و بازتاب‌های عملیات مقاومت در اراضی اشغالی می‌پردازد. نویسندگان کوشیده‌اند با بهره‌گیری از منابع میدانی، تحلیل‌های راهبردی، گفت‌وگوهای بازسازی‌شده و نگاهی جامعه‌شناسانه، از منظری متفاوت به این رخداد بپردازند؛ روایتی که کمتر در ادبیات رسمی به آن پرداخته شده است.
یکی از نکات کلیدی مطرح‌شده در کتاب، تحلیل چرایی انتخاب روز شنبه، هفتم اکتبر به عنوان زمان اجرای عملیات است. در ساختار دینی و اجتماعی یهودیان، روز شنبه (شَبات) مقدس و تعطیل رسمی است. علاوه بر این، عدد هفت نیز در جهان‌بینی عبری مفهومی آیینی دارد. نویسندگان با بررسی داده‌های تاریخی، اطلاعات امنیتی و تفاسیر تلمودی، نشان می‌دهند چگونه مقاومت با بهره‌گیری از همین بار نمادین و باور عمومی، حداکثر ضربه روانی را به جامعه اسرائیلی وارد کرده است.
کتاب با ارائه تحلیلی درون‌ساختاری، مدعی است که این عملیات دقیقاً متناسب با شکاف‌های اطلاعاتی اسرائیل در تعطیلات برنامه‌ریزی شده بود. انتخاب روز شنبه، نه صرفاً اقدامی تاکتیکی، بلکه حرکتی نمادین برای نفوذ به قلب اعتماد به نفس امنیتی رژیم بود.
کریا؛ مرکز فرماندهی اسرائیل، نقطه تمرکز داستان
داستان در بستر منطقه نظامی، اطلاعاتی «کریا» در مرکز تل‌آویو شکل می‌گیرد؛ جایی که به عنوان قلب تپنده فرماندهی ارتش، موساد و شاباک شناخته می‌شود. تمرکز داستان بر این منطقه، نوعی نمایش نمادین از فروپاشی ساختار امنیتی از درون را نشان می‌دهد. نویسندگان با تکنیک روایت غیرخطی و بهره‌گیری از ساختارهای درام سیاسی، فضای جلسه‌های امنیتی، اختلاف‌نظرها، تعلل‌ها و حتی توطئه‌های درون‌ساختاری را بازسازی می‌کنند. گفت‌وگوی افتتاحیه کتاب میان بنیامین نتانیاهو و مسئول هماهنگی روابط با آمریکا، زمینه‌ای است برای ورود به چالش‌های درونی اسرائیل. در ادامه، روایت با تمرکز بر شخصیت «عامیت» یکی از مدیران امنیتی ناراضی ابعاد بیشتری از ناتوانی رژیم در مهار بحران را آشکار می‌سازد.
بخش میانی کتاب به تشریح مراحل عملیات می‌پردازد. از لحظه آغاز جشنواره «سوپرنوا» در شب ۶ اکتبر تا نفوذ زمینی نیروهای مقاومت از شکاف‌های دیوار امنیتی، استفاده از خمپاره و راکت، کنترل مناطق مرزی و حمله به پایگاه اطلاعاتی رعیم، همه با جزئیاتی کم‌نظیر بازگو شده است. نویسندگان مدعی‌اند دستور آغاز عملیات به‌صورت کاملاً شفاهی صادر شده بود تا سیستم شنود و رصد اطلاعاتی اسرائیل را دور بزند: «اسرائیل، با تمام توان امنیتی‌اش، نتوانست از چرخش نادر چرخ تاریخ جلوگیری کند. جشنواره‌ای که قرار بود اوج شادی جامعه سکولار تل‌آویو باشد، به مراسم عزا بدل شد؛ نه فقط برای خانواده‌ها، که برای اعتبار ارتشی که خود را شکست‌ناپذیر می‌دانست.»
یکی از ادعاهای تأمل‌برانگیز مطرح‌شده در کتاب، احتمال اقدام عامدانه رژیم در نادیده گرفتن هشدارهای امنیتی پیرامون جشنواره است. نویسندگان با تحلیل مواضع و رفتار برخی مقامات امنیتی، به این احتمال می‌پردازند که «تل‌آویو» برای استفاده سیاسی و تبلیغاتی از فاجعه، اجازه داده تا ابعاد عملیات گسترده‌تر شود.
کتاب «دسیسه در کریا» با اتکا به داده‌های جامعه‌شناختی، وضعیت داخلی رژیم صهیونیستی را نیز مورد تحلیل قرار می‌دهد. هم‌زمان با نزدیک شدن به صدمین سال تأسیس اسرائیل، جامعه این رژیم گرفتار شکاف‌های عمیق اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شده است. تنها ۶۷ درصد از مردم رضایت به ادامه نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو دارند و اعتراضات مدنی از سوی نهادهای دانشگاهی، تشکل‌های صنفی و تحلیلگران برجسته مانند «لِرنر» در حال گسترش است. از سوی دیگر، استعفای گسترده افسران ارتش، افزایش مهاجرت معکوس، گرانی بی‌سابقه بلیت هواپیما و نگرانی از آینده امنیتی، فضای داخلی اسرائیل را بیش از پیش متشنج کرده است. کتاب با بررسی دقیق این شاخص‌ها، تصویر رژیمی را ترسیم می‌کند که در آستانه فروپاشی اخلاقی، روانی و سیاسی قرار دارد.
سید حسن نصرالله، عدد ۳۱۳ و وحشت از جبهه شمالی
یکی از بخش‌های برجسته کتاب به واکنش حزب‌الله لبنان به عملیات «طوفان الأقصی» اختصاص دارد. پس از سکوت چندروزه سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، انتشار کلیپی کوتاه از حضور او در محیطی امن و اعلام زمان سخنرانی وی در ساعت ۰۳:۱۳ روز جمعه، فضای امنیتی اسرائیل را به‌کلی تغییر داد. نویسندگان به رمز عدد ۳۱۳ عدد یاران مهدی موعود (عج) در ادبیات شیعی اشاره کرده‌اند و آن را بخشی از جنگ روانی مقاومت علیه تل‌آویو دانسته‌اند.
در پی این اتفاق، ارتش اسرائیل هواپیماهای F-۳۵ را در آماده‌باش کامل قرار داد، حملات را کاهش داد و شهرک‌های شمالی در مرز لبنان تخلیه شدند. تحلیلگران اسرائیلی هشدار دادند که امکان دارد حزب‌الله حمله‌ای مشابه سال ۲۰۰۶ را هم‌زمان با این سخنرانی آغاز کند.
در پایان کتاب، «عامیت» نامه‌ای تند و هشدارآمیز به نتانیاهو می‌نویسد. او ضمن تشریح تهدیدهای فزاینده از سوی فلسطین، حزب‌الله، یمن، سوریه، عراق، بحرین و ایران، تأکید می‌کند تنها راه نجات رژیم، پذیرش آتش‌بس موقت، آزادی اسرا و بازسازی دستگاه‌های اطلاعاتی و نظامی است. عامیت در بخش‌هایی از نامه خود، لحن هشدارآمیز خود را چنین بیان می‌کند: «اگر جنگ فرسایشی آن‌طور که تو می‌خواهی ادامه پیدا کند تا بقای خود را در قدرت حفظ کنی، تهدید برای اسرائیل بیشتر خواهد شد. ما داریم در وقت اضافه زندگی می‌کنیم.»
کتاب «دسیسه در کریا» تنها یک روایت داستانی از عملیات ۷ اکتبر نیست، بلکه بازتاب تحلیلی یک شکست راهبردی برای رژیمی است که همواره خود را برتر در عرصه اطلاعات و امنیت می‌دانست. این اثر به‌خوبی موفق شده با تلفیق روش‌های داستان‌نویسی و تحلیل‌های سیاسی، امنیتی، تجربه‌ای متفاوت را برای مخاطبان علاقه‌مند به مسائل منطقه‌ای، جنگ شناختی و مطالعات استراتژیک رقم بزند.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«عامیت در انتهای این نامه یادآور شد: بی بی! امروز سوای فلسطین و گردانهای امنیتی و نظامی آن، متأسفانه ایران و حزب الله و یمن و سوریه و عراق و نیروهای شیعی و سنی مستقر در بحرین اقداماتی علیه ما آغاز کرده‌اند و تنها راه خروج از این مصیبت، فقط و فقط آزادی اسرا و پذیرش آتش‌بس به طور موقت و چندماهه است به این ترتیب اسراییل زمان خواهد داشت تا ارتش و دستگاه‌های اطلاعاتی خود را بازسازی کند و برای جنگ منطقه‌ای آماده شود اقتصاد روابط بین‌الملل و تاب‌آوری جامعه باید احیا شود و مسیر جدیدی را پیش بگیریم اگر همه اینها اتفاق نیفتد و تو بخواهی خودسرانه و دیکتاتور مأبانه مانند هیتلر به حکومت ادامه بدهی همه باید بدانیم که داریم در وقت اضافه زندگی می‌کنیم اگر جنگ فرسایشی آن طور که تو می‌خواهی ادامه پیدا کند تا بقای خود را در حکومت حفظ کنی، تهدید برای اسراییل بیشتر خواهد شد؛ زیرا ممکن است یک جنگ منطقه‌ای همه جانبه چند عرصه‌ای آغاز شود.»
این کتاب در قطع رقعی، با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قیمت ۲۰۰ هزار تومان از سوی انتشارات به‌نشر منتشر شده است.
نظر شما