خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ میلگرد و مفتول 2 محصول پرکاربرد در صنایع مختلف و مخصوصاً ساختمان‌سازی هستند که باهم تفاوت‌هایی از نظر ظاهری دارند. دارا نبودن اطلاعات کافی از تفاوت این دو محصول و به کار بردن آن‌ها در پروژه به اشتباه، می‌تواند خسارت‌هایی را ایجاد کند. ازآنجایی‌که کاربرد این دو محصول تقریباً به یکدیگر شباهت زیادی دارد، ممکن است درک تفاوت آن‌ها کمی دشوار باشد. میلگرد و مفتول در مواردی چون شیوه قرارگیری، وزن و ساختار باهم تفاوت‌هایی دارند و استفاده از هریک از این محصولات بسته به حجم و نوع پروژه باید انتخاب شود. به‌عنوان‌مثال برای تشخیص اینکه برای پروژه خود باید از کدام یک از این محصولات استفاده کنید، باید مواردی مثل میزان مقاومت لازم در برابر فشارهای برشی و خمشی، مقدار موردنیاز برای انعطاف‌پذیری، میزان تحمل فشارها، مکانیسم درگیری آن‌ها با بتن، هزینه و مراحل نصب را در نظر بگیرید. در این متن به شما خواهیم گفت که برای هر پروژه کدام محصول مناسب‌تر بوده و تفاوت میلگرد و مفتول چیست. پیش از آن، ابتدا باید کمی با کاربرد و انواع میلگرد و ماهیت مفتول آشنا شوید و سپس به سراغ بررسی تفاوت‌های اصلی این 2 محصول می‌رویم.
 
میلگرد چیست و چه انواعی دارد؟
میلگرد آجدار مقطعی فولادی است که به دلیل آج یا برآمدگی‌های سطحی روی آن، جهت افزایش استحکام کششی بتن در فونداسیون ساختمان به کار می‌رود. برای درک بهتر تفاوت‌های مفتول و میلگرد نیاز است تا با انواع میلگرد ازنظر متریال آشنا شوید؛ انواع میلگرد ازنظر آلیاژ عبارت‌اند از:
 
میلگرد اروپایی
میلگرد سیاه
میلگرد گالوانیزه
میلگرد با روکش اپوکسی
 
در ادامه به‌طور کامل‌تری با تفاوت‌های هر نوع از این میلگردها با یکدیگر آشنا خواهید شد.
 
 میلگرد اروپایی چیست؟
میلگرد اروپایی درصد آلیاژ منگنز بیشتری نسبت به انواع دیگر آن دارد که این امر موجب می‌شود تا مقاومت خمشی آن بیشتر شود و در پروژه‌هایی کاربرد داشته باشد که نیاز به خم‌کاری میلگرد باشد. اگر پروژه شما در مناطق مرطوب قرار دارد، استفاده از این میلگرد توصیه نمی‌شود؛ چراکه مقاومت آن در برابر رطوبت کم است.
 
میلگرد سیاه چیست؟
میلگرد سیاه درواقع همان میلگرد ساختمانی است که بیشتر به نام میلگرد فولاد کربن شناخته می‌شود؛ مقاومت این میلگرد نسبت به انواع دیگر در برابر خوردگی کمتر است و استفاده از آن در شرایط جوی مرطوب توصیه نمی‌شود.
 
میلگرد گالوانیزه چیست؟
به‌طورقطع می‌توان گفت که مقاومت این میلگرد از دیگر انواع آن در برابر رطوبت و خوردگی، حدود 40 درصد بیشتر است. این میلگرد با پوشش فلز روی بر سطح آن، گالوانیزه شده و مقاومت چشمگیری در برابر خوردگی از خود نشان می‌دهد. این نوع میلگرد تا حدود 70 سال پس از استفاده، نیاز به تعمیر و نگه‌داری ندارد.
 
منظور از میلگرد با روکش اپوکسی چیست؟
در کل فولاد در برابر خوردگی مقاومتی از خود ندارد و با استفاده از موارد دیگر می‌توان این موضوع را جبران کرد. روکش اپوکسی این امکان را به میلگرد می‌دهد که بتوان از آن در برابر شرایط جوی مرطوب و دارای نمک و آلاینده‌های متفاوت استفاده کرد. قیمت میلگرد با روکش اپوکسی، معمولاً از دیگر انواع آن کمی بالاتر است.
 
مفتول چیست و چه انواعی دارد؟
مفتول نیز مانند میلگرد از فولاد ساخته می‌شود. این محصول ‌نوعی سیم فلزی است که بانام‌های مش سیمی یا توری سیمی نیز شناخته می‌شود. کاربرد این نوع محصول علاوه بر ساختمان‌سازی در تولید زیورآلات نیز دیده می‌شود. شبکه‌های مفتولی بر دال بتنی یا شبکه میلگرد ساختمان قرار می‌گیرند که اتفاقاً مقاومت خوبی نیز در برابر کشش از خود نشان می‌دهند. مفتول‌ها دارای یک‌لایه عایق یا پوشش از جنس pvc بوده که 2 نوع مختلف دارند؛ این دو نوع عبارت‌اند از:
 

 
مفتول سیاه چیست؟
از مفتول سیاه بیشتر برای بستن میلگرد و آرماتور در پروژه‌های ساختمانی استفاده می‌شود که به دلیل ضخامت کم و نازک بودن و قابلیت انعطاف‌پذیری و خم‌پذیری‌اش، در پروژه‌های مختلفی که به خم‌کاری نیاز دارد، استفاده می‌شود.
 
مفتول گالوانیزه چیست؟
مفتول‌های گالوانیزه همان‌طور که از نامشان پیداست، دارای یک‌لایه روکش مانند از جنس فلز روی هستند که سبب می‌شود در برابر شرایط محیطی مرطوب مقاومت بالایی داشته باشند. مهم‌ترین ویژگی موردتوجه در این محصول، ظاهر زیبای آن است.
 
تفاوت میلگرد و مفتول در روش تولید چیست؟
اولین گام برای بررسی تفاوت‌های میلگرد و مفتول، روش تولید آن است. مهم‌ترین امر در روش تولید میلگرد، استفاده از استانداردهای ASTM آمریکا، استاندارد JIS ژاپن، استاندارد DIN آلمان و گواهینامه ایزو سازمان بین‌المللی استاندارد است. همچنین روش‌های تولید میلگرد نیز متفاوت است که به‌عنوان یک عامل برای ایجاد تفاوت بین مفتول و میلگرد محسوب می‌شود. میلگردها به 4 روش نورد گرم، روش میکرو آلیاژی، نورد سرد و ترمکس تولید می‌شوند.
روش تولید مفتول نیز کمی متفاوت است. معمولاً مفتول‌ها از شمش یا بیلت فولادی ذوب‌شده در دمای بسیار بالا به کمک روش نورد گرم تولید می‌شوند. تعداد دفعات عبور مفتول از دستگاه نورد گرم بستگی به ضخامت و قطر آن دارد؛ یعنی اگر نیاز بود که مفتول قطر و ضخامت کمتری داشته باشد باید تعداد دفعات بیشتری از دستگاه نورد عبور کند. به دلیل طراحی ساده و نصب آسان شبکه‌های مفتولی، این محصول در پروژه‌های کوچک و ساختمانی کاربرد بیشتری نسبت به میلگرد دارد.
 
 
 
تفاوت میلگرد و مفتول ازلحاظ کاربرد و حفاظت از سازه چیست؟
از شبکه مفتول بیشتر برای جلوگیری از نفوذ آب به بتن و جلوگیری از حرکت بتن در لایه‌های زیرین استفاده می‌شود؛ اما میزان مقاومت میلگرد از مفتول بیشتر است و توصیه می‌شود در صورت بیشتر شدن وزن سازه، از میلگردهای قوی‌تری برای بتن استفاده شود. در کل نمی‌توان به قطع گفت که ازنظر حفاظت از بتن بهتر است کدام محصول را انتخاب کنیم؛ چراکه معمولاً در بسیاری از سازه‌ها مهندسان استفاده از هر دو را توصیه می‌کنند. همچنین اگر قطر دال بتنی از 30 سانتی‌متر کمتر باشد، می‌بایست از توری مفتول استفاده کنید.
 
میلگرد و مفتول ازنظر نصب و انعطاف‌پذیری چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟
شبکه‌های مفتولی در عمق 5 سانتی‌متری و تقریباً وسط دال‌های بتنی قرار دارند؛ درحالی‌که میلگردها در کف سازه یا ستون آن در عمق مشخصی قرار می‌گیرند. در یک شبکه مش مفتولی، ضخامت هر مفتول و اندازه هر ستون هر چه کمتر باشد، سازه استحکام و انعطاف‌پذیری بیشتری خواهد داشت؛ برای اجرای این طرح باید از مفتول‌های بیشتری استفاده کنید؛ اما استفاده از میلگرد در شبکه‌های میلگردی بسته به ضخامت آن، با محدودیت مواجه است.
 
 
 
قیمت میلگرد و مفتول بیشتر است یا مفتول؟
هزینه مفتول به دلیل وزن کم و ضخامت نازک‌تر، نسبت به میلگرد کمتر است. به‌عنوان‌مثال شما خریداران عزیز می‌توانید قیمت میلگرد زاگرس امروز که یک تولیدکننده مشهور در زمینه میلگرد است را با قیمت مفتول مصرفی در یک سازه مقایسه کنید.
 
تفاوت میلگرد و مفتول در استحکام نقطه‌جوش و مقاومت در برابر خم
میلگرد و مفتول در استحکام، نقطه‌جوش و مقاومت در برابر خم، با یکدیگر متفاوت هستند. مسلماً یک شبکه توری به دلیل وارد شدن نیروهای برشی نسبت به یک شبکه میلگردی یا حتی میلگرد، مقاومت کمتری در برابر شکستگی دارد. همچنین احتمال شکستگی و از بین رفتن مفتول به دلیل ضخامت کمتر، نسبت به میلگرد بیشتر است.
 
در این متن آموختید که میلگرد و مفتول چه تفاوت‌هایی باهم دارند و در چه بخشی استفاده می‌شود؛ تنها شباهت این 2 محصول در ماده اولیه تولید آن‌هاست؛ هردوی آن‌ها از فولاد با گرید بالا یا در اصل آهن تولید می‌شوند و موضوعی که حائز اهمیت است، تأثیر نوسانات قیمت آهن بر قیمت هردوی آن‌ها است.