به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سلامت انسان از دیرباز مورد توجه دانشمندان بوده است و این موضوع شناخت بیماری‌های گوناگون و راه‌های پیشگیری و درمان را اجتناب‌ناپذیر می‌کرد. در روزگار ما، دانش پزشکی و زیرمجموعه آن و نیز علوم مرتبط با بهداشت و سلامت از لحاظ کمی و کیفی پیشرفت فراوانی کرده و تأثیر شگرفی بر کیفیت زندگی، ارتقای بهداشت و بهره‌مندی انسان از مواهب الهی داشته است.
 
از آنجا که سلامت قلب در قرآن بر پایه توحید بنا شده است، مبانی و شاخص‌های سلامت آن و شناخت بیماری روحی ـ معنوی و به دنبال آن شیوه‌های مراقبت معنوی و روش‌های درمان آن‌ها با رویکرد حداقلی به این بعد از سلامت تفاوت بنیادی دارد. بنابراین کشف مبانی، شاخص‌ها و مصادیق بیماری‌های روحی بر پایه آموزه‌های قرآن و سنت می‌تواند به ارتقای آگاهی جامعه نسبت به سلامت و بیماری‌های روحی و معنوی کمک کرده و سرانجام به مراقبت‌های معنوی و سلامت روحی افراد منجر شود و از آنجا که سلامت روحی ـ معنوی در قرآن با مفهوم قلب گره خورده است، هدف از انتشار کتاب «قرآن و شاخص‌های سلامت و بیماری روح»، معناشناسی قلب یا روح، شناخت نشانه‌های سلامت و بیماری آن، پیشگیری و درمان آن‌ها و ارائه مراقبت‌های معنوی بر پایه آموزه‌های قرآن کریم بوده است. این اثر از نوع بنیادی ـ کاربردی همراه با تحلیل محتواست. در ادامه گفت‌وگو با سیدحسین حسینی کارنامی، نویسنده کتاب «قرآن و شاخص‌های سلامت و بیماری روح»، استادیار علوم قرآن و حدیث و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران را از نظر می‌گذرانیم.
 
لطفاً درباره کتاب «قرآن و شاخص‌های سلامت و بیماری روح» توضیح دهید و ویژگی‌های مهم کتاب را بیان کنید.
این کتاب از سوی نشر معارف نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در سال 1399 منتشر شد، نهادی که معمولاً با سختگیری خاصی کتاب‌ها را ارزیابی و داوری می‌کند.  
 
در فصل اول کتاب، معناشناسی اصطلاحات مانند معناشناسی قلب و روح و تفاوت‌های بیماری جسمی و روحی، آورده شده است. در فصل دوم، شاخص‌های سلامت روح و عقل سلیم را از دیدگاه قرآن بررسی کرده‌ایم و عناوینی که در قرآن از قلب سالم نام برده، 12 گونه است مانند قلب سالم، قلب مطمئن، قلب آرام، قلب خاشع، قلب هراسان از ذکر خدا، قلب متواضع، قلب ذاکر، قلب حی، قلب گشاده و ... .
 
در فصل سوم به بیماری‌های قلب از دیدگاه قرآن پرداخته شده و طبق تحقیق گسترده که صورت گرفت، سعی کردیم به صورت مرحله‌ای انواع بیماری‌های قلب را مانند قلب شک‌گرا، قلب غافل، قلبی که دچار گناه شده، قلب ناتوان به معنی منحرف و نهایتاً قلبی که مخدوم شده و حقایق را پذیرا نیست در حوزه شناختی استخراج کنیم.
 
در فصل چهارم راهکارهایی که برای درمان بیماری‌های روحی وجود دارد مانند پیشگیری و مراقبه‌های معنوی، عواملی مانند خلوت‌گزینی و کم‌گویی و گزیده‌گویی که در درمان بیماری‌های روحی مؤثر است و غذای معنوی مانند ذکر خدا، خواندن قرآن و دستگیری نیازمندان که در درمان بیماری‌های غفلت و قساوت مهم هستند، مورد بررسی قرار گرفته است.
 
مهمترین انگیزه شما برای کاوش و بررسی در این موضوع چه بوده است؟
در رابطه با این موضوع مقالاتی ارائه شده، اما کتاب مستقلی که حالات مختلف و شاخصه‌های سلامت و بیماری‌های قلب را بررسی کند و در اختیار جامعه علمی کشور قرار دهد کمتر وجود داشت. در حالی که جامعه ما به فضایل اخلاقی و نشر مباحث دینی و معنوی برای تأمین سلامت روح و روان جامعه نیازمند است.
 
از سوی دیگر متأسفانه فضای مجازی در عین حال که می‌تواند فرصتی باشد، اما تبدیل به تهدید شده و مسائل دینی در این فضا محدود به ظاهربینی شده در حالی‌که نیازمند فضای پژوهشی درست و برهانی برای گفتن فضایل اخلاقی و حقایق هستیم. همچنین ما به عنوان اساتید دانشگاه الزام داریم که بر اساس قوانین آموزشی، کارهای پژوهشی را ادامه دهیم. بنابراین ما این موضوع را انتخاب کردیم که خوشبختانه از سوی مخاطبان مورد استقبال قرار گرفت.
 


مهمترین یافته‌ای که در نتیجه نگارش کتاب برای شما حاصل شده چه بوده است؟
سلامت معنوی انسان‌ها از جمله مباحثی است که سازمان بهداشت جهانی هم این موضوع را به‌عنوان مؤلفه مهم در سلامت اجتماعی انسان‌ها دانسته است و مهمترین دستاورد این تحقیق این بوده که نشان داده، معنویت مثل قرآن، ذکر دعا، پرهیز از کارهای نادرست، عدم سختگیری نادرست نسبت به دیگران و پرهیز از انحراف عقیده و مانند این‌ها با زندگی انسان‌ها ارتباط دارد؛ یعنی امروز که ما دچار اضطراب، استرس و ناآرامی در زندگی اجتماعی و اقتصادی هستیم، ممکن است خیلی‌ها به لحاظ مسائل مالی و اقتصادی در رده خوبی قرار گرفته باشند، اما از زندگی خود لذت نمی‌برند و آرامش لازم را ندارند، بنابراین به این نتیجه رسیدیم بین گزاره‌های دینی واخلاقی با زندگی ظاهری انسان‌ها ارتباط وجود دارد و می‌شود از طریق مباحث اخلاقی و عرفانی خلاء موجود را برطرف کرد.
 
ارزیابی‌تان از وضعیت قرآن‌پژوهی در کشور چگونه است؟
به نظر من بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فضای قرآنی چه در زمینه تلاوت و حفظ و چه کارهای پژوهشی رو به رشد بوده، اما در زمینه مسائل قرآنی و ارتباط آن با مسائل روز جامعه مانند فعالیت‌های میان‌رشته‌ای در حوزه قرآن و طب و قرآن و سیاست نیاز به پژوهش و انجام کارهای زیربنایی زیادی داریم و در این زمینه لازم است که محققان حوزه و دانشگاه مقداری از بحث‌های قدیمی فاصله بگیرند و به سمت بررسی مسائل جدیدتر بروند که نیاز روز جامعه است و ببینیم که چه مباحثی را در قرآن می‌توان استخراج و از آن استفاده کرد.
 
اثر جدیدی در دست تألیف دارید؟
کتاب جدیدی که در دست تألیف دارم درباره طبقات فقها و محدثین طبرستان است که در مراحل پایانی قرار دارد و این کتاب، درواقع بیان شرح حال تاریخی درباره پیشینه مازندارن است که به‌زودی منتشر می‌شود.