با این وجود، مقاومت مردم این شهر همچنان ادامه داشت؛ به طور که توانست از گسترش تجاوز رژیم صدام به سایر نقاط ایران اسلامی، جلوگیری کند. عملیات آزادسازی خرمشهر به عنوان یكی از مهمترین عملیاتهای آزادسازی درون مرزی، حماسهها، ایستادگیها و جانبازیهای فراوانی به خود دید و توانست افتخاری بزرگ را در تاریخ این مرز و بوم به ثبت برساند.
37 سال پیش درست در چنین روزی (سوم خرداد سال 1361) سرانجام خرمشهرِ اشغال شده توسط رژیم عراق با رشادتهای مردمی و مقاومت نیروهای سپاه، ارتش و بسیج به آغوش میهن بازگشت و یک وعده دیگر خداوند بهوسیله رزمندگان اسلام محقق شد و شادی مردم خرمشهر را در سراسر کشور طنین انداز کرد.
اینجا و در گزارش زیر به بهانه سالگرد این حماسه تاریخی، میخواهیم نیمنگاهی به وضعیت زیرساختهای فرهنگی خرمشهر به ویژه در حوزه کتاب و کتابخوانی بکنیم و ببینیم آیا خونینشهر به پاس آن همه فداکاری و ایثار، توانسته دست کم در این حوزه، دسترنجی سزاوار دریافت کند یا نه؟
آنچه پس از گذشت این همه سال در زمینه فرهنگی در این شهر مهم و قابل تامل است، فقدان کتابفروشیهای تخصصی است که بتواند نیازهای مردم این شهرستان را تامین کند. به نظر میرسد برای شهری که نماد اسطوره ایثار است، وقت آن رسیده که مسئولان برای ایجاد فضاهای فرهنگی متناسب با نیاز این شهر، همت خود را به کار بندند تا با وجود جوانهای غیور و سختکوش و علاقهمند به کتاب و نیز چند دانشگاه تخصصی از جمله دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، امکانات و فضاهای کتابخانهای و کتابفروشی مناسب در آن مهیا شود.
اگرچه در طول این سالها آرام آرام بر فضاهای فرهنگی خرمشهر اضافه شده است اما با توجه به ظرفیت بالای این منطقه، فضاهای موجود نمیتواند پاسخگوی اهالی علم و ادب این شهرستان باشد.
تا قبل از انقلاب اسلامی خرمشهر تنها یک کتابخانه مرکزی داشت که در سال 1369 بازسازی شد. هم اکنون این شهر 5 باب کتابخانه عمومی و دو واحد صنفی کتابفروشی دارد که البته تنها کتابهای درسی و تاریخی در آنها عرضه میشود و شاید به جرات بتوان گفت تنها اسم کتابخانه و کتابفروشی را یدک میکشند!

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خرمشهر در گفتوگو با خبرنگار ایبنا در این باره میگوید: پس از آزادسازی خرمشهر 3 کتابفروشی در این شهرستان آغاز به کار کرد. اما با توجه به مشکلات کتابفروشان آرام آرام این کتابفروشیها به سمت لوازم التحریرفروشی رفتند و این، به فعالیت اصلی آنها تبدیل شد.
رضا مردانی معتقد است: اگر چه در زمینه کتابفروشی در این شهرستان کمبودهایی وجود دارد اما تلاش کردهایم با ایجاد 6 کافه کتاب در نقاط مختلف خرمشهر تا حدی این کاستیها را جبران کنیم.
وی با اشاره به تاسیس کتابخانههای روستایی در خرمشهر عنوان میکند: در سالهای 96 و 97 اوضاع کتاب خوب بود و علاوه بر تجهیز کتابخانههای روستایی، 100 میلیون تومان کتاب هم در مدارس و حوزه علمیه خرمشهر توزیع کردیم. اضافه شدن 2 موسسه تخصصی کتاب که بیشتر فعالیت خود را در روستاها انجام میدهند، از نقاط قوت در زمینه ترویج و گسترش کتابخوانی بوده است.
مردانی میگوید: با وجود 3 دانشگاه، 1700 دانشجو و 41 هزار دانشآموز، خرمشهر هنوز یک شهرکتاب ندارد. البته رایزنیهایی در این زمینه انجام شده است و امیدواریم بهکمک مسئولان، بهزودی شهرکتاب را در این شهر تاسیس کنیم تا علاوه بر فروش کتاب در همه زمینهها بتوانیم جلسات نقد و بررسی کتاب، رونماییها و میزگردهای تخصصی را نیز در حوزه کتاب در آن برگزار کنیم.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خرمشهر بر این باور است: هر شهری که توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی در آن، یک اولویت باشد و اهمیت بیشتری به این موضوع داده شود، مردم آن شهر و آن منطقه در امنیت کامل به سر میبرند و تاثیر کتاب بر کل زندگی آنها محسوس خواهد بود.
وی از جمله نقاط قوت در فضاهای فرهنگی خرمشهر را استفاده از ظرفیت حسینیههای این شهرستان میداند و عنوان میکند: در خرمشهر تعداد حسینیههایی که از فضای مطلوبی برخوردار باشند، زیاد است اما تنها در ایام سوگواری ماه محرم از این حسینیهها استفاده میشود و در طول سال، خاک میخورند. لذا باید با مشارکت دیگر نهادها و خیرین بتوان از این فضاها ببرای کتاب و کتابخوانی استفاده کرد.
رحیم محمدیپارسا رئیس اداره کتابخانههای عمومی خرمشهر هم در گفتوگو با خبرنگار ایبنا ضمن اشاره به تاریخچه کتابخانههای عمومی این شهرستان میگوید: تا قبل از انقلاب خرمشهر یک کتابخانه داشت به نام کتابخانه مرکزی که در سال 69 بازسازی شد و به نام اولین روحانی شهید دفاع مقدس، یعنی شریف قنوتی، کتابخانه «شهید شریف» نامگذاری شد.
وی میافزاید: پس از جنگ تحمیلی، 3 کتابخانه در خرمشهر ساخته شد که این کتابخانهها به ترتیب در سال 73 با عنوان «شهدای جزیره مینو» سال 75 کتابخانه عمومی «آزادی» و در سال 77 کتابخانه عمومی «سوم خرداد» ساخته شد.
محمدی پارسا ادامه میدهد: 2 کتابخانه مشارکتی عمومی هم توسط خیرین در سالهای 91 و 92 به مجموع کتابخانههای عمومی این شهرستان اضافه شد و یک کتابخانه روستایی هم با نام «سوره» در مراحل پایان ساخت است که به زودی افتتاح میشود.
وی سرانه کتابخوانی خرمشهر را نسبت به جمعیت این شهر خوب ارزیابی میکند و میگوید: برای هر 25 هزار نفر یک کتابخانه وجود دارد اما نیاز به تلاش و حمایت بیشتری در این زمینه احساس میشود. تنوع کتابها در کتابخانههای خرمشهر، همانند شهرستانهای دیگر است و برای جذب و عضویت علاقهمندان به حوزه کتابخوانی باید سعی کنیم از کتابهای جدید و متنوعتر استفاده کنیم.
رئیس اداره کتابخانههای عمومی خرمشهر نیاز به مشارکت نهادها و خیرین را در زمینه تاسیس و تجهیز کتابخانههای عمومی یکی از شاخصهای کیفی میداند و یادآور میشود: اگر فضا و منابع بیشتری در اختیار مردم قرار گیرد، کمک بزرگی به فرهنگ کتابخوانی و گسترش آن میکند و از این طریق سریع تر میتوانیم به ارتقای کیفی برسیم.
نظر شما