
جامعهشناسی مصرف یکی از گرایشهای مهم و گسترده جامعهشناسی است. کتاب «درآمدی بر جامعهشناسی مصرف» خواننده را با نظریات اصلی و شاخههای مهم جامعهشناسی مصرف آشنا میکند. مطالب کتاب به گونهای تدوین شده تا مخاطب را با این سوال مواجه کند: آیا چنین پژوهشی در فرهنگ بومی خویش نیز امکان پذیر است؟ و چه نتایجی میتواند در پی داشته باشد؟
جامعهشناسی مصرف یکی از گرایشهای مهم و گسترده جامعهشناسی است. این کتاب خواننده را با نظریات اصلی و شاخههای مهم جامعهشناسی مصرف آشنا میکند. مطالب کتاب به گونهای تدوین شده تا مخاطب را با این سوال مواجه کند: آیا چنین پژوهشی در فرهنگ بومی خویش نیز امکان پذیر است؟ و چه نتایجی میتواند در پی داشته باشد؟
شاید بهترین راه برای معرفی کتاب این است که چند سوال مطرح شود در مورد مسیرهایی که اعتقادات و شیوههای مصرف کننده از زمان انتشار نخستین شماره این کتاب در پیش گرفته بود و نیز موضوع بررسی شود که تا چه اندازه چنین اعتقادات و رفتارهایی در آینده ممکن است گسترش یابد. از نظر تاریخی، رابطه بین طبقه اجتماعی و مصرف قطعا کلید اصلی فهم پویایی مد بوده است. ممکن است تصور غالب آن را تنها با سبکهای پوشاک منطبق کند، اما مد شامل انواع کالاها و رفتارهاست.
درباره مد و رابطه آن با مصرف میتوان سوالات بسیاری پرسید. اینکه چگونه موضوعات مصرفی و عملکردها برای برقراری هویت اجتماعی در گروه سنی به کار گرفته میشوند؟ با این شیوه، چه تعداد گروه سنی متفاوت را میتوان از هم متمایز کرد؟ آنها چگونه از طریق مصرف به هم مربوط میشوند؟ چه اشتراکی با هم دارند و کدام ویژگیها را به گروهها برای خاص بودن میدهند؟ چگونه جنسیتی شدن مصرفی است؟
این کتاب پیش از ظهور خرید اینترنتی نوشته شده است. خط سیر آن، تغییرات خرید از اصناف در اروپای قرون وسطی تا دوران کلاسیک فروشگاه است. این تغییرات موجب تغییر در معماری، الگوهای حمل و نقل شهری شد و منطقی است اگر بپرسیم آیا خرید اینترنتی هم بر شکل زندگی شهری تاثیر داشته است یا خیر. اگر خرید کردن بیش از پیش مجازی شود، آیا به این معنی است که شهر هم تغییر خواهد کرد؟
از سوی دیگر امروز تبلیغات بیش از پیش زندگی روزمره را در انحصار خود درآورده است. این کتاب به این موضوع اشاره دارد که تبلیغات از ایجاد یک احساس دائمی برای کنشگر اجتماعی هراسناک که ترسهایش تنها با استفاده از محصولات خاصی آرام میگرفت، به استفاده از محصولات به عنوان بخش «طبیعی» زندگی روزمره تغییر کردهاند. این روند تا کجا میتواند پیش برود؟ آیا بدنهای ما تبلیغات متحرک برای تولیدات خواهد شد و هر جنبهای از زندگی ما توسط تولیدکنندگان کالاهای مصرفی تبدیل به برند میشود؟
موضوع دیگری که این کتاب در نظر دارد چگونگی کارکردهای اصلی خانه که به مرور زمان تغییر کردهاند را نشان دهد. در بریتانیا، نقش خانه از مکانی جهت افزایش رفاه اخلاقی ساکنان آن از طریق تاثیرات تمدن هنری به سمت افزایش رفاه جسمی از طریق آشپزخانههای بهتر تغییر کرده است و بیشتر طراحیهایی را برای افزایش معاشرت و ارتباطات بین اعضای خانه و دیدار دوستان تدارک میبیند. خانه در آینده چه کارکردی خواهد داشت؟
ویژگیهای کتاب چیست؟
نخستین ویژگی بارز این کتاب این است خواننده با خواندن این کتاب با نظریات اصلی و شاخههای مهم جامعهشناسی مصرف آشنا میشود، اما این تنها یک آشنایی صرف نیست. نویسنده به گونهای مطالب را گرد هم آورده است که ذهن خواننده را نیز با خود همراه میکند و موضوعات را طوری بیان کرده که مخاطب مدام از خود سوال کند آیا چنین پژوهشی در فرهنگ بومی خودش نیز امکان پذیر است و اگر پاسخ مثبت است چه نتایجی میتواند داشته باشد. البته این نکتهای است که خود نویسنده هم در لابهلای کتاب از مخاطب خواسته و او را در خصوص موضوعات به چالش کشیده است.
ویژگی بعدی کتاب کاربردی بودن آن است. تلفیق نظریات با پژوهشهای کاربردی و ارائه نتایج هم یکی از مزیتهای شیوه نویسندگی مولف است. او در زمان تالیف کتاب به پژوهشهای خودش ارجاع بسیار اندکی داشته است و سعی کرده مصادیق تجربه زیسته خود در زندگی روزمره یا موقعیت علمیاش را بیان کند. کوریگان به طور سنجیده و گزینشی به اکثر پژوهشهایی که در حوزههای تخصصی، مرجع و معتبر هستند استناد کرده است و از این طریق است که پژوهشگر با خواندن تک تک فصلها با منابع معتبر آشنا میشود. کوریگان در نتیجه گیری کتاب اشاره میکند که دیدگاههای مطرح شده در کتاب، بیشتر با دنیای مدرن همخوانی دارد و فضای پست مدرن پژوهش های دقیقتر و پیچیدهتر را میطلبد که خواننده این کتاب هم لازم است به آن توجه کند.
کتاب «درآمدی بر جامعهشناسی مصرف» نوشته پیتر کوریگان به ترجمه شایسته مدنی لواسانی با شمارگان هزار نسخه در 383 صفحه به بهای 29 هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده است.
نظر شما