به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، متن یادداشت احمد مسجد جامعی؛ عضو شورای اسلامی شهر تهران و عضو هیات امنای خانه کتاب که در روزنامه اطلاعات به انتشار رسیده، به شرح زیر است:

همه‌دانِ همدانی
استاد مجتبایی در جلسه بزرگداشت معصومی همدانی در شهر کتاب تهران سخنرانی خود را با یک بیت شعر آغاز کرد:

یارم همدانی و خودم هیچ مدانی
یارب چه کند هیچ‌ندان با همه‌دانی

استنباط از همدان به عنوان شهر دانایی، فارغ از معنای تاریخی آن، در غیر این شعر هم هست و از جمله در افواه عوام گفته‌اند همدان یعنی شهر دانایان.

معصومی همدانی برخاسته از این شهر است و شاید در این روزگار کمتر کسی چون ایشان شایسته لقب «همه دان» باشد، یعنی می‌توان این کلمه را حتی بدون «ی» نسبت در مورد او به کار برد.

فرهنگ جدید تعلیم و تربیت در ایران به گونه‌ای نیست که اشخاص مستعد در زمینه‌های گوناگون و گاه دور از هم پرورش یابند. حال آنکه در گذشته‌های دور و تا چند دهه پیش مثلا پزشکی قسمتی از دانش گسترده یک عالم بود.برخی پزشکان در ادبیات وحکمت وهنردستی داشتند.رشیدالدین فضل اله همدانی از همین طایفه است یا تحصیلکرد گان در علوم دقیقه نیز در رشته‌های دیگر صاحب ذوق و نظر بودند؛ مانند مرحوم غلامحسین مصاحب؛ معصومی می‌تواند در حوزه‌‏ها و رشته‌های مختلف اظهار نظر عالمانه ارائه دهد. از او درباره سهراب سپهری هم می‌توان حرف‌های جدی و نو شنید مثل اثری که با همکاری مرحوم کریم امامی ارائه داد. نکته‌های وی در باب حافظ و سعدی نیز ماندگار است از قبیل جام عدل که در شعر مشهور حافظ آمده است:

ساقی به جام عدل بده باده تا گدا
غیرت نیاورد که جهان پر بلا کند

معصومی از یک سو پرورش یافته خانواده‌ای از اهل علم و تقواست. همین چند سال پیش بود که با همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای بزرگداشت مرحوم آیت اله آخوند ملاعلی همدانی مراسمی برگزار کردیم و در آن بسیاری از بزرگان درباره مقام و مرتبه علمی و معنوی و مردمی او گفتند و نوشتند. جنبه مردمی ایشان تا جایی بود که هنوز هم خاطرات ماندگاری از ایشان نقل می‌شود. مسجد نسبتا کوچکی که محل اقامه نماز ایشان بود هنوز اشعاری بر دیوار خود به یادگار نگه داشته که نشانگر ذوق ادبی آن مرحوم است. شأن فقاهتی پدر معصومی از نظر برخی بزرگان تا جایی بود که گفته می‌شد چنان که حوزه قم را به قصد همدان ترک نمی کردند، مرجعیت مطلق از آن ایشان بود. معصومی از چنین خانواده‌ای و چنان شهری به مهمترین دانشگاه صنعتی ایران راه یافت. در این دانشگاه که بسیاری از دانشجویان آن از طبقات متوسط از سراسر ایران بودند، معصومی از رشته برق فارغ التحصیل شد هرچند چندان در این کار نماند و به تعبیر شوخ طبعانه خودش از کودکی به من آموخته بودند که برق خطرناک است. معصومی در همان سالهای تحصیلات دانشگاهی در درس و بحث بزرگان تهران مانند مرحوم آیت الله شهید مرتضی مطهری شرکت می‌کرد و از مباحث فلسفی و کلامی بهره می‌جست. پایبندی معصومی به سنت‌های اخلاقی شنیدنی است؛ با آنکه در ظاهر به چشم نمی‌آید. مثلا هر چند در سالی که بزرگداشت پدرش، مرحوم آخوند همدانی برگزار می‌شد، معصومی در فرانسه بود؛ اما در سال هایی که پدر در قید حیات بود، برای معصومی فرصت ویژه‌ای برای ادامه تحصیلات عالی در آمریکا فراهم شد؛ ولی معصومی به دلیل ناخرسندی پدرش عطای آن را به لقایش بخشید. یکی از دوستان همدوره معصومی که از این فرصت استفاده کرد، بعدها کار معصومی را بسیار ستود و می‌گفت: کاش منهم چون او عمل می‌کردم و رضایت پدر را ترجیح می‌دادم .معصومی به دنیا و مافیها بی اعتناست از این رو روحیه آزاد منشانه دارد ؛چنان که حافظ می‌گوید:

غلام همت آنم که زیر چرخ کبود
ز هر چه رنگ تعلق پذیرد آزاد است

معصومی در مراکز مختلف علمی_ فرهنگی _ پژوهشی فعالیت داشته و هر بار که احساس می‌کرد ادامه حضورش مورد نیاز نیست، به راحتی آنجا را ترک می‌کند و تن به شرایط غیر عادلانه و غیر انسانی نمی دهد. استادِ معصومی در زمینه تاریخ علم رشدی راشد از شخصیت‌های جهانی در رشته تاریخ علوم در ادوار اسلامی است که کتاب او برگزیده جایزه جهانی کتاب سال شد، هرچند این اشکال را به کتاب رشدی راشد وارد است که دانشمندان مسلمان را یکسره عرب قلمداد کرده و بسیاری از بزرگان ایرانی را در حوزه عربها قرار داده است. با این حال کتاب ارزش‌های ویژه خود را دارد. رشدی راشد برای دریافت جایزه بین المللی کتاب سال سفری به ایران کرد و در آنجا درباره معصومی به آقای خاتمی-رئیس جمهوری وقت- گفت: شما در ایران قدر معصومی را نمی دانید. باید به جایی برود که دانشمندان آنجا از وجود ایشان بهره‏مند شوند. سال گذشته معصومی کتابی در مورد خواجه نصیرالدین طوسی به نام استاد بشر با همکاری یکی از شاگردانش منتشر کرد. خواجه نصیر هم چهره علمی چند بعدی است. معصومی با وجود بی مهری هایی که دیده و می‌بیند و به‌رغم آنکه امکان حضور در عرصه‌های علمی جهانی را دارد، همچنان وطن و جوانان مستعد ایران را بر هر کجای عالم و هر گونه شرایط بهتر ترجیح می‌دهد و با بی ادبی‌ها و نامهربانی‌ها می‌سازد تا این سرزمین از عالمی جامع الاطراف چون او خالی نباشد. این روزها به نام خیام نامیده شده و خیام یکی از شخصیت‌های مورد علاقه معصومی است که درباره اش مشغول تحقیق و بررسی است و بی شک چهره‌ای جدید از خیام به اهل علم ارائه خواهد داد.

خیام هم عالمی جامع بود. اهل ریاضیات و نجوم و ادب و شعر و آشنا به معارف زمانه و معارف دین با طنزی قوی و ماندگار که در معصومی با ظرافت تمام دیده می‌شود. خود او درباره طنز سعدی و حافظ با علاقه تحقیق کرده شاید روزی کسی شوخی‌های معصومی را جمع کند و آن روز این مجموعه قطعاً خواندنی خواهد بود. مجموعه‌ای که در قالب جملاتی شیرین روزگار تلخ اهل علم و زمانه اهل سیاست را رندانه بازگو و گاه حتی یک مقاله یا یک کتاب با قیافه جدی و شکل و شمایل به ظاهر تحقیقی را به کتابی مفرح تبدیل می‌کند. یا از نویسندگان مثلا حرفه‌ای که به قول او همکارانشان به جای آنها می‌نویسند و واسطه بین فیش‌ها و کتابها هستند، ماجرایی عبرت آموز به دست می‌دهد. به هر حال بزرگداشت حسین معصومی همدانی یا به قول استاد مجتبایی (معصومی همه دان) را تبریک می‌گوییم و برای او توفیق و سلامت و عزت مستدام مسألت داریم.