به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نخستین شماره فصلنامه نقد کتاب «قرآن و حدیث» با انتشار مقالات و مطالب علمی و پژوهشی در بخش‌های سخن سردبیر، نقد دیروز، نقد امروز (نقد آثار تألیفی و ترجمه)، پیشنهاد (شایسته خواندن)، نقد شفاهی، گوناگون، تازه‌های کتاب و گزارش منتشر شد.
سخن سردبیر
حجت‌الاسلام دکتر محمدعلی مهدوی‌راد ــ سردبیر فصلنامه نقد کتاب «قرآن و حدیث» ــ در سخن ابتدایی این فصلنامه مطلبی را با عنوان «ضرورت نقد میراث مکتوب و اندیشه‌های نشریافته» منتشر کرده است. در بخشی از این نوشتار می‌خوانیم: «درباره نقد و ضرورت آن بسیار سخن گفته شده است و فراوان سخن گفته خواهد شد، چراکه هماره بر میراث مکتوب ما افزوده می‌شود و کسان بسیاری ــ حال با هر سمت و سوی و به هر انگیزه و روی ــ کتاب می‌نویسند، آثار دیگران را ترجمه می‌کنند و به تصحیح و تحقیق و تعلیق متون کهن می‌پردازند که لازم است چندی و چونی این گونه آثار نموده شود تا جامعه کتابخوان بدانند و بفهمند که چی، چیست؟ آنچه آمار نشان می‌دهد گسترش کمّی کتاب است. تولید کتاب به لحاظ تعداد عناوین، هر سال کاستی نمی‌گیرد، بل رو به افزونی می‌نهد، اما متاسفانه کیفیت، رشد شایسته‌ای را نشان نمی‌دهد. در چنین بَلبَشو و آشفتگی، آنان که آهنگ خواندن و بهره گرفتن از کتاب را دارند به نوعی دچار سردرگمی می‌شوند. بدین سان آنان که در فضای نشر قرار دارند، کتاب می‌خوانند و بر چگونگی تولید کتاب اشراف دارند، اهل دانش و بینش و پژوهش هستند، سزامند است که آثار شایسته خواندن و آنچه دانش خواننده را خواهد افزود شناسایی کنند و بشناسانند.»
نقد دیروز
در بخش «نقد دیروز» مقاله‌ای از استاد شهید مرتضی مطهری با عنوان «مقدمه‌ای بر مقاله نقد ترجمه قرآن آقای ابوالقاسم پاینده» منتشر شده است. شهید مطهری در آغاز این مقاله نوشته است: «چندی پیش در محفلی دوستانه از ترجمه‌ای که آقای ابوالقاسم پاینده اخیرا از قرآن مجید کرده‌اند، سخن می‌رفت. یکی از حضار بصیر و دانشمند از مقدمه‌ای که آقای پاینده بر این ترجمه نوشته‌اند تمجید بلیغی کرد که در من خصوصا با سابقه و علاقه‌ای که به آثار قلمی ایشان داشتم شوق زیادی به مطالعه آن برانگیخت. اینجانب هرچند هنوز شخصا توفیق ملاقات آقای پاینده را پیدا نکرده‌ام، ولی بعضی از آثار قلمی ایشان را از قبیل ترجمه کتاب «حیات محمد» و ترجمه کتاب «در آغوش خوشبختی» و ترجمه کلمات حضرت رسول اکرم که خود آقای پاینده متن کلمات مبارکات را در یک جا جمع کرده و نام «نهج‌الفصاحه» بر آن نهاده‌اند، خوانده و از آنها استفاده کرده‌ام و درباره کتاب اخیر ملاحظاتی هم در ترجمه به نظرم رسیده که آنها را نیز جداگانه یادداشت کرده‌ام.»
در بخش دیگری از این مقاله می‌خوانیم: «چون خود آقای پاینده در صفحه 31 مقدمه می‌گویند: «از همه کسان که بر این اوراق می‌نگرند و در خویش صلاح و مایه مقایسه متن و ترجمه می‌بینند، به الحاح تقاضا دارم از دقت و کنجکاوی دریغ نکنند و اگر خطایی دیدند بگویند و بشنوانند و بنویسند و یادآوری کنند که سکوت در قبال خطاهایی از این باب، خطایی دیگر است» و نیز بعد از آن که چند غلط به‌عنوان نمونه از یکی از ترجمه‌های قرآن که به قول ایشان در این ایام مرجع انام است ذکر می‌کنند، می‌گویند: «حقا من به حیرتم که چرا اهل صلاح در قبال خطاهای فاضح که در ترجمه‌های قرآن هست چنین خاموشی گرفته‌اند، مگر آن فضیلت بزرگ امر به معروف که قرآن کریم تا قیامت بدان صلا می‌دهد چنان از یاد رفته که قرآن خدا را نادرست ترجمه کنند و در شهر و دیار بپراکنند و مردمان بگیرند و ببرند و بخوانند و اهل دلی به حکمت و موعظه حسنه برای اصلاح آن تذکار ندهد. حقا آن متشرعان که به آداب شریعت علاقه دارند باید در رمضان و غیررمضان از ترجمه قرآن و کلمات معصوم جز آنچه اصالت و مطابقت آن معلوم باشد نخوانند. کلامی را از معنای خویش به در بردن، مصداق روشن افتراست». بنابراین مناسب و به‌جا دانستم که آن ملاحظات را یاد کنم.» (صص 8 ــ 9)
نقد آثار تألیفی
خوانندگان در بخش «نقد امروز (نقد آثار تألیفی)» این فصلنامه، 6 عنوان مقاله نقد کتاب را از نظر می‌گذرانند. «نقد ترجمه قرآن کریم براساس تفسیر المیزان»، «نقد و تأملی در درون‌مایه، روش و رهیافت کتاب آفرینش در قرآن»، «نقد کتاب کتابشناسی مطالعات قرآنی در زبان‌های اروپایی»، «دروغ‌پردازی در حدیث (ارزیابی درسنامه وضع حدیث)»، «کتاب مقدس و علم تفسیر (ارزیابی کتاب دانش تفسیر در سنت یهودی ـ مسیحی)» و «خوانش دینی ـ تاریخی و فلسفی ـ ادبی داستان حضرت ابراهیم (ع): ارزیابی کتاب پدر پیامبران در قرآن» عناوین این مقالات هستند.
در بخشی از مقاله «نقد و تأملی در درون‌مایه، روش و رهیافت کتاب آفرینش در قرآن» پس از شرح کتاب «آفرینش در قرآن» نوشته سعید عدالت‌نژاد آمده است: «عدالت‌نژاد در نتیجه‌گیری پس از آن که روش چهار مفسر خود در مواجهه با آیات آفرینش را تحلیل کرده، وجه مشترک روش «طباطبایی» و «طنطاوی» در تفسیر قرآن را، تلاش برای به صدر نشاندن قرآن در میان همه مناسبات اجتماعی و علوم و فنون نوین دانسته است. سپس روش تفسیر هرمنوتیک را نیز واکنشی مؤمنانه در برابر موفقیت‌های علمی نوین و پیشرفت حیرت‌انگیز دانش کیهان‌شناسی معرفی کرده است. او به رغم این که این روش را نیز دارای مشکلاتی دانسته، لیکن باز آن را در میان روش‌های سنتی درک متن، دارای محاسنی بی‌نظیر توصیف می‌کند. وی والاترین ثمره پذیرش این روش و به‌کارگیری آن در دانش تفسیر را، بسط آن در مباحث و روایات فقهی دانسته و با استدلال به ناکارآمدی روش‌های سنتی در اجتهاد احکام شرعی، به‌ویژه در مسائلی چون حقوق زنان، حقوق اقلیت‌ها، حقوق کیفری و عقود اسلامی، مطالعات هرمنوتیک را راه برون‌رفت از این بن‌بست توصیف کرده است. بر اساس این روش، مؤلفه‌های صرفاً عربی، اسطوره‌ای و ریشه‌دار در فرهنگ‌های زمان ظهور از مراد متکلم در بیان احکام در قلمرو فقه اسلامی تفکیک می‌شوند (همان، 186 ــ 189).» (ص 48)
نقد آثار ترجمه
«نقد امروز (نقد آثار ترجمه)» دیگر بخش فصلنامه حاضر است. در این بخش چهار نقد با عناوین «رویکرد سندمحور در آوردگاه ارزیابی میراث حدیثی»، «نقد و ارزیابی کتاب قرآن و زن»، «بررسی و نقد کتاب پاسخ به افترائات جابری نسبت به قرآن کریم» و «بررسی و نقد کتاب شفاهی و مکتوب (در سده‌های اسلامی)» در اختیار خوانندگان قرار گرفته است.
پیشنهاد
فصلنامه نقد کتاب «قرآن و حدیث» در بخش «پیشنهاد (شایسته خواندن)»، کتاب «بررسی و نقد کتاب درآمدی بر تفسیر قرآن» را برای مطالعه به خوانندگان پیشنهاد کرده است.
از نقد شفاهی تا گزارش
«گزارش دو نشست نقد برای یک کتاب (تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر)» و گزارشی از نشست علمی «نقد و بررسی کتاب قواعد تفسیری» در بخش «نقد شفاهی» منتشر شده است.
خوانندگان در ادامه مطالعه این فصلنامه می‌توانند در بخش «گوناگون»، مطلبی با عنوان «الگوی سبک زندگی توحیدی با چشم‌انداز خلیفه الهی شدن انسان‌ها (در سوره مبارکه بقره)» را از نظر بگذرانند.
تازه‌های نشر عربی و فارسی در حوزه قرآن و حدیث و «روایت رویداد در برگزیدگان کتاب» در دو بخش «تازه‌های کتاب» و «گزارش» این فصلنامه منتشر شده است.
نخستین شماره فصلنامه نقد کتاب «قرآن و حدیث» (ویژه بهار 1394) به سردبیری دکتر محمدعلی مهدوی‌راد، در 268 صفحه قطع وزیری به بهای 6 هزار تومان از سوی مؤسسه خانه کتاب منتشر شده است.
شنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۴ - ۰۸:۳۰
نظر شما