غلامرضا كافي پژوهشگر ادبيات آييني در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) درباره مهم‌ترين كمبود منابع در اين حوزه گفت: شناخت از منابع ادبيات آييني و به خصوص شعر آييني تاكنون زاويه‌اي و ناقص بوده است.
وي با بيان اين كه تاكنون كسي با وسواس و شناخت كامل نسبت به بررسي و تحليل منابع در اين حوزه وارد نشده ، ادامه داد: شكي نيست كه امروز يكي از مهم‌ترين و شايد مهم‌ترين فعاليتي كه مي‌توان در حوزه شعر آييني صورت داد، شناخت و جمع‌آوري و در صورت نياز، تدوين مراجع ديگري به عنوان «منابع اوليه» در اين حوزه است.
كافي با تاكيد بر اهميت احياي منابع اوليه شعر آييني، يادآور شد: توان علاقه‌مندان به حوزه شعر آييني تا امروز عمدتا مصروف گردآوري منابع و مجموعه‌هايي از شعر شاعران آييني شده است؛ ولي متاسفانه مجموعه‌هاي گرد آمده كه سنگ بناي هر تحقيقي به لحاظ ماده خام پژوهشي به شمار مي‌روند، از كيفيت بالايي برخوردار نيستند.
وي خاطرنشان كرد: به خرج ندادن وسواس كافي در انتخاب اشعار اين جنگ‌ها و مجموعه‌ها، در درجه نخست به خلط شدن دو مسئله بازمي‌گردد، يعني ذوق‌مندي و باور اوليه گردآوران اين جنگ‌ها به شعر آييني، با تحليل تخصصي هر شعر به منظور گنجاندن يا نگنجاندن آن در مجموعه، خلط شده اند.
كافي اظهار داشت: شيوه كار بيشتر كساني كه در جهت گردآوري اين مجموعه‌هاي شعر آييني فعاليت كرده‌اند، اين بوده كه شخصيت‌هاي مذهبي ما را فهرست كرده‌اند و هر چه شعر درباره هر يك وجود داشته بر اساس همين طبقه‌بندي در مجموعه خود گنجانده‌اند. ولي طبيعي است كه درباره بعضي شخصيت‌ها، شعر چنداني در دست نباشد، در اين موارد گردآوران مجموعه با مواجه شدن با هر شعري درباره او، ذوق زده و بدون هيچ گونه بررسي تخصصي و كيفي شعر، آن را نيز در آن كتاب گنجانده‌اند.
وي درباره بهترين منابع شعر آييني در حال حاضر نيز يادآور شد: كار آقاي احمد احمدي بيرجندي، كه درس نخوانده درس دانسته‌اي در مشهد و استاد دانشگاه مشهد بود، يكي از بهترين منابع در حوزه ادبيات آييني است. ايشان بسيار كوشا بود.
كافي ادامه داد: همچنين دو اثر ديگر به قلم آقاي مجاهدي در دست است كه هر دو به موضوع شعر عاشورا مي‌پردازند و نقدهايي هم به آنها وارد است. كتابي هم با عنوان «ن‍گ‍رش‍ی ان‍ت‍ق‍ادی - ت‍اری‍خ‍ی به ادبیات ع‍اش‍ورای‍ی با تاکید بر آث‍ار م‍ن‍ظوم» به قلم عبدالحميد ضيايي در دست است كه اثر شايسته‌اي است.
وي ضعيف‌ترين كار در اين حوزه را كتاب «عاشورا در شعرفارسي» اثر حسيني كازروني دانست و افزود: ايشان با اين كه شخصيتي آكادميك هم بوده است، اما هيچ توجهي به ملاك‌هاي علمي در انجام پژوهش خود نداشته است.
وي گفت: بايد با منش دانشگاهي ، روشمند و انتقادي به حوزه شعر آييني وارد شد. تحقيقات ما بايد جنبه‌هاي مختلف يك اثر هنري را در بر بگيرد و بتواند شرايط سياسي، اقتصادي، تاريخي، اجتماعي و فرهنگي دخيل در ايجاد يك اثر را بررسي كند.
كافي در پايان تاكيد كرد: درنتيجه چنين تحقيقاتي است كه مشخص مي‌شود چرا شعر آييني گاه خرافه‌گرا بوده، گاه اساطيري، گاه قديس مآبانه، گاه حكومت مآبانه و گاه اصيل. من معتقدم حتي نقدهاي روانشناسانه ادبي در بررسي اهميت، كاركرد و كيفيت يك شعر آييني مي‌توانند كارگشا باشند.
دوشنبه ۶ خرداد ۱۳۸۷ - ۱۰:۲۶
نظر شما