خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ به گزارش ستاد خبری سراهای اهل قلم نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، نشست نقد و بررسی کتاب «انسان و طبیعت؛ پدافند غیر عامل» عصر دیروز، 21 اردیبهشت با حضور مجیق عمیق، مولف کتاب، محمود سالک و علیرضا مهدوی، کارشناس کتاب حوزه کودک و نوجوان و علی اوجبی، مدیر غرفه دیدار بیست و چهارمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

در این نشست مجید عمیق، مولف کتاب «انسان و طبیعت» علت تالیف این کتاب را پیشنهاد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به منظور تامین نیاز دانش آموزان در مدارس دانست و افزود: مبحث پدافند غیر عامل از دو سال پیش در ایران مورد توجه قرار گرفته اما در کشورهای غربی عمر آن به نیم قرن می رسد. در تجربه هشت سال جنگ ایران و عراق، به دلیل نبود امکانات تاسیساتی برای پناه گرفتن یا فقدان حفاظ های مناسب بیشترین خسارت را به شهرها شاهد بوديم.

وی با اشاره به اینکه امروز، وزارت آموزش و پرورش در عرصه پدافند غیرعامل پیش گام شده، سمینارها و همایش های زیادی برگزار می و پیشنهادی برای تالیف کتاب برای دانش آموزان در این حوزه ارایه کرده است، افزود: با توجه به اینکه نطفه پدافند غیرعامل در طبیعت بسته می شود و خود طبیعت یک پدافند غیرعامل است، تمام مباحث این کتاب الهام گرفته از طبیعت اند. برای نمونه موریانه، میله های ستونی می سازد که با دینامیت نیز قابل خراب شدن نیست، بدین طریق با رسم راه و روش موریانه می توان پناهگاه هایی مقاوم در برابر خطرات و جنگ ساخت. برخی از حیوانات درحیات وحش دارای ظاهری سمی اما در واقع بی آزارند، نظیر «مگس های درجا بال زن»، که می توان از همین ظاهر فریبنده در ساخت ماکت های فرودگاه ها استفاده کرد.

عمیق، نوجوانان را مخاطبان اصلی کتاب معرفی کرد و گفت: این کتاب به سفارش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نوشته شده اما درواقع موضوعی مورد نیاز نوجوانان است. امروز، اتفاقات عجیبی در دنیای پرمخاطره رخ می دهد و بسیاری از قربانیان و حادثه دیدگان در اثر ضعف اطلاعاتی، تاسیساتی، پیشگیری و فقدان آموزش های فرعی بیشترین صدمه را در این حوادث می بینند. عنوان اصلی کتاب پدافند غیرعامل است، اما برای اینکه مخاطب نوجوان بتواند با عنوان کتاب ارتباط برقرارکنند، این عنوان را در فرع قرار دادم. درحال حاضر آموزش و پرورش کلاس های فوق برنامه ای برای تدریس این کتاب  همراه نشست های تفریحی و توزیع بروشوردر حوزه پدافند غیرعامل صورت داده است.

محمود سالک، کارشناس حوزه کودک و نوجوان با اشاره به اینکه سفارشی بودن جزو مشخص های منفی کتاب محسوب نمی شود، توضیح داد: مباحث کتاب به دلیل برقراری ارتباط با مخاطب عام تا حدی از رویکرد سفارشی فاصله گرفته، اما درهر حال بحث های طراحی و صفحه آرایی کتاب همگام با متن نویسنده پیش نرفته و مجموعه متن قوی تر از تصاویر ارایه شده است. اصول پدافند غیرعامل در مقدمه کتاب با استاندارد خاص آکادمیک و بین المللی بیان شده که البته دو مورد از مباحث بین المللی آن در حوزه جنگ الکترونیک و مباحث روانی در رسانه ها از کتاب حذف شده است، بهتر این بود که به این دو فصل نیز حداقل درمقدمه یا پیشگفتار اشاره می شد.

سپس مجید عمیق با تاکید بر اینکه دو فصل حذف شده کتاب ابتدا در مباحث گنجانده شده بودند اما به دلیل سنگین شدن حجم مباحث برای نوجوانان، از کتاب حذف شدند، افزود: اگر قرار باشد کتابی به شکل کامل و جامع برای جوانان تدوین می شود، مباحث حذف شده در آن گنجانده خواهند شد.

وی در ادامه افزود: مطالب کتاب براساس 800 صفحه پرینت اینترنتی و بیش از 1800 عکس مورد انتخاب قرار گرفته که از میان تصاویر ارایه شده 110 تصویر برای استفاده در کتاب منتخب شدند. یکی از مشکلات انتخاب تصاویر کتاب این بود که در بیشتر اوقات چون مباحث با الهام از طبیعت با موضوع پدافند غیرعامل انتخاب می شد، گاهی عکس ها و متن با یکدیگر همخوانی نداشتند.

در ادامه، محمود سالک با اشاره به اینکه نویسنده این کتاب از عهده محتوا به خوبی برآمده، اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که در تمام کتاب های تالیفی نیز دیده می شود، این است که متن حالت مقاله ای پیدا می کند و فصل بندی ها به صورت مستقل و مجزا از یکدیگر عمل نمی کنند، به این معنا که متن پیوسته ازابتدا تا انتها به یک صورت است و خواننده را دچار خستگی می کند. یکی دیگر از مشکلات تالیف گروهی نیز نداشتن ارتباط نزدیک با عوامل از نویسنده، تصویرگر، ویراستار و ... با یکدیگر است. ابتدای فصل ها به خوبی شروع نشده و برای فهم بهتر خواننده، ابتدا می بایست یک تصویر کامل در یک صفحه کار و سپس متن از صفحه بعد شروع شود، دیگر نکته مورد توجه نیز اندازه قلم نگارش کتاب است.

عمیق درباره قلم نگارش کتاب توضیح داد: انتخاب نوع قلم کتاب به اختیار نویسنده نیست بلکه واحد گرافیک برآن نظر می دهد و من دخالتی در این حوزه نداشتم و این امر دلیلی بر صحت اینکه نویسنده قصد داشته صرفا فضای کتاب را پرکند، نیست. همچنین منبع اصلی من برای نگارش این کتاب در واقع هیچ منبعی نبود، بلکه تمام فصل بندی ها براساس مباحث روز بین المللی از متن های مختلف اینترنتی و تجربیات شخصی خودم در حوزه طبیعت جمع آوری و چیده شده است.

سپس علیرضا مهدوی با اشاره به اینکه فعالیت های گروهی این کتاب از نوع سفارشی های درسی است، افزود: این اثر به عنوان کتاب برگزیده فصل انتخاب شده و بنابراین دارای نقاط قوت برجسته ای است و موضوع جالبی دارد. زبان کتاب روان و ساده است و مخاطب را برای دنبال کردن مباحث تا انتها ترغیب می کند. تناسب تصاویر با متن کتاب نیز خود از نشانه های اهمیت نویسنده به ارزش تصاویر کتاب است و برخی تصاویر نظير کشتی ها بسیار با ارزش است.

وی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان را انتشاراتی بزرگ با کتاب های با کیفیت مناسب دانست و افزود: بهتر این بود که چنین ناشری برای متن ارزنده ای در حوزه پدافند غیرعامل زحمت بیشتری برای انتخاب عکس ها نشان می داد، نه اینکه صرفا به تصاویر اینترنتی با کیفیت پایین اکتفا کند.

علی اوجبی با اشاره به اینکه نثر کتاب بسیار زیبا و دارای برخی معادلات فارسی جذاب است، عنوان کرد: در بیشتر کتاب های علمی حوزه نوجوانان دیده می شود که هیچ منبعی انتهای کتاب ذکر نشده، آیا این امر برای نوجوانی که گام های نخستین حوزه علم را طی می کند، ناکافی نیست؟

مهدوی دراین باره توضیح داد: ارایه منبع کتاب های مورد استفاده یا لینک های اینترنتی در نگارش کتاب های نوجوانان مرسوم نیست، حتی این امر در کتاب های خارجی نیز دیده نمی شود، چرا که این کتاب ها عمدتا براساس برداشت های ساده نویسندگان نگاشته شده و براساس مطالب علمی کامل نیست. البته یکی از مشکلات بازار نشر ایران، بی معنایی سیر مطالعاتی در آن است و اینکه کتاب های نوجوانان در برخی موضوعات بسیار پرتکرار و در برخی بخش ها ضعیف و نایاب است. برای حل این مشکلات ساختاری باید متولیان فرهنگی اقدام کنند و در سیاست گذارهای اصل را بر نبود کتاب های نوجوانان و شناساندن آنها گذارند.

بیست و چهارمین نمایشگاه کتاب تهران تا 24 اردیبهشت در مصلای امام خمینی (ره) دایر است.