مدير نشر اساطير از انتشار كتاب «شكوي الغريب» عينالقضات همداني با تصحيح «عفيف عسيران» و ترجمه غلامرضا جمشيدنژاداول خبر داد. عينالقضات اين كتاب را در زندان بغداد و چند ماهي پيش از شهادتش نوشت و در آن از خود در برابر علمايي كه به او تهمت زندقه و كفر زده بودند، دفاع كرد.\
وي افزود: به اين ترتيب، كتاب سه بخش را شامل ميشود كه بخش نخست آن مقدمه مصحح است. او در اين مقاله دلايل به شهادت رسيدن عينالقضات همداني را بررسي ميكند. عسيران با توجه به تسلطش بر افكار، احوال و آثار عينالقضات، برخي از عقايد اين عارف برجسته ايراني نظير مساله نبوت، مساله پير و مريد و حلول را كه منجر به شهادت وي شدند را برشمرد.
جربزهدار «رساله شكوي الغريب عن الاوطان الي علماء البلدان» را نام كامل متن «شكوي الغريب» معرفي كرد و گفت: عينالقضات اين اثر را در زندان بغداد و چند ماهي پيش از شهادت خود نوشت. اين متن سرشار از نكات عرفاني و فلسفي است. همچنين از ويژگيهاي بارز نوشتههاي عينالقضات، سوز و گداز موجود در آنها و استفاده از تعبيرهاي نغز و دلكش صوفيانه است.
وي اين رساله را نامهاي سرگشاده به علماي عصر برشمرد و گفت: عينالقضات در اين نامه از دگرگونيهاي روزگار و گرفتاريهايش شكوه سر داده، به اين طريق، از خود در برابر علمايي كه به او تهمت زندقه و كفر زدهاند دفاع ميكند.
جربزهدار ادامه داد: بخش پاياني كتاب نيز يكي از نوشتههاي اين عارف آزادانديش با عنوان «رساله حقيقت مذهب» را دربر ميگيرد كه شامل سه فصل است. او در اين اثر ايمان به خدا و صفات او، ايمان به نبوت و آخرت را بررسي كرده است.
ابوالمعالي عبدالله بن محمد ميانجي همداني ملقب به عينالقضات همداني، از حكيمان و عارفان ايراني و علماي شافعي در اوايل قرن ششم هجري است. او در همدان به تحصيل علوم مختلف پرداخت و پس از اندك زماني در ادب و حكمت و فقه متبحر شد و شهرت يافت و البته مورد حسد معاصران قرار گرفت.
فلسفه و حكمت، طبع كمالگراي او را راضي نساخت و بحرانهاي فكري ناشي از مطالعه فلسفه و كلام او را گرفتار شك و ترديد كرد. تا اين كه آشنايي او با آثار امام محمد غزالي، موجب شد تا او نيز از طريق تصوف راه حلي براي ابهاماتي كه كلام و فلسفه جوابي براي آنها نداشت، بيابد.
اين صوفي در بيان عقايدش بسيار بيپروا بود و به همين دليل متشرعين به او بدگمان شدند و برخي فقها و متكلمين او را تكفير كردند. وي سرانجام در مدرسهاي كه محل تدريس او بود، به دار آويخته شد و همانگونه كه آرزو داشت، جسدش را با نفت و بوريا آتش زدند.
از عينالقضات آثار متعددي به زبان فارسي و عربي بر جاي مانده است كه از ميان آنها ميتوان به رساله جمالي، تمهيدات، مكاتيب كه شامل نامههاي فلسفي و عرفاني است، زبده الحقايق و رباعيات عين القضات، يزدان شناخت و نزهه العشاق كه مجموعه اشعار اوست اشاره كرد.
به گفته جربزهدار كتاب «شكوي الغريب» در هفته كتاب (24 تا 30 آبان) توزيع ميشود.
نظر شما