سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فهیمه ایمانی، مربی کتابخوانی و مروج کتاب کودک و نوجوان: در سال‌های اخیر دغدغه‌های محیط زیستی جزو چند دغدغه مهم و پراهمیت فعالان فرهنگی بوده است. جنگل‌ها یکی از اکوسیستم‌های اصلی در زمینه حمایت و حفظ محیط زیست هستند. علاوه بر تصفیه هوا، کاهش دمای زمین در روز، حفظ گرمای زمین در شب، کاهش آلودگی صوتی و جلوگیری از فرسایش خاک نیز از نقش‌های جنگل در ایجاد حال خوب برای زمین به شمار می‌رود. با توجه به اهمیت این موضوع، آموزش‌های محیط زیستی هرچقدر از سنین پایین‌تر آغاز شوند، تأثیر بهتر و بیشتری خواهند داشت. به همین دلیل، کتاب‌های کودکی که کاملاً غیرمستقیم به اهمیت حفظ محیط زیست پرداخته‌اند و ذهن کودک را به جای دنیای صنعتی، درگیر دنیای طبیعی می‌کنند، کتاب‌های مناسب‌تری به شمار می‌روند.

کتاب «چندتا درخت» پیرو همین اهداف از سوی انتشارات کتاب چ (کودک و نوجوان نشر چشمه) منتشر شده است. در طرح جلد شاهد درخت‌هایی با تنه‌های مجزا اما متصل به هم هستیم؛ گویا تمام درختان یک جنگل، یک خانواده به شمار می‌روند. حیوانات جنگل در طرح جلد، از پشت تنه‌های درختان به کودک خیره شده‌اند؛ گویی قصد دارند با مخاطب، این مهمان عزیز که در یک سفر ماجراجویانه به جنگل آمده است، آشنا شوند. در صفحه اول، کتاب از سوی «باروکس» هدیه به سه نفر شده است. در همین صفحه شاهد تصویری از یک نهال با سه برگ هستیم. این کتاب کاملاً محیط زیستی است و حتی با فضای رنگ‌های سبز تیره و روشن تصویرگری شده است. در صفحات مختلف شاهد انواع درختان و برگ‌ها هستیم؛ حتی در صفحات انتهایی که شاهد درختان مختلف هستیم، درختی به شکل قلب نشان داده می‌شود. درواقع عشق به درختان و زمین دوسویه است. زمین به ما و ما به زمین علاقه‌مندیم. فعالیت مرتبط با این کتاب که می‌تواند مکمل تسهیلگری‌اش باشد، اردو به جنگل، آشنایی با برگ‌ها، آشنایی با حیوانات مختلف و کاشت نهال است.

به نظر شما چندتا درخت یک جنگل را تشکیل می‌دهند؟ این سوالی است که گفت‌وگوی داغ این‌روزهای حیوانات جنگل را تشکیل می‌دهد؛ نه‌تنها حیوانات جنگل پیرامون جنگل صحبت می‌کنند بلکه در انتهای کتاب، کبوترها نیز در یک تصویر در حال گفت‌وگو در این‌باره نشان داده می‌شوند. علاوه بر اینکه انسان‌ها در حفظ محیط زیست می‌کوشند، حیوانات نیز پیرامون یکی از اکوسیستم‌های زمین گفت‌وگو می‌کنند. این سوال محوری توسط حیوانات مختلف جنگل پاسخ داده می‌شود و هرکدام از این جواب‌ها تحت‌تأثیر شرایط زیستی و علایق هر کدام از حیوانات است. علتی که برای پاسخ خود بیان می‌کنند مبین شرایط زندگی آن‌هاست؛ درواقع پاسخ کودکان به پرسش‌ها نیز حاکی از ناخودآگاه آن‌ها، نگرش و ارزش‌هایشان است. عددهایی که در پاسخ به سوال داده می‌شود هر بار پایین‌تر از نفر قبلی است. آنقدر قصه کشش دارد و دلایل به شکل ادبی بیان می‌شود که مخاطب به راحتی جواب برگزیده و انتهایی کتاب را می‌پذیرد؛ علی‌رغم اینکه این پاسخ کودکانه و عجیب است.

برخلاف تصور مخاطب در این قصه، شیر پادشاه جنگل نیست؛ بلکه گوزن پادشاه جنگل است. شاید این انتخاب هم به سبب شاخ‌های اوست که شبیه به تاج پادشاهی است. این پادشاه جنگل نه‌تنها سلطه‌ای بر جنگل ندارد بلکه سایر حیوانات جواب او به سوال را نمی‌پذیرند. در صفحات اول از زبان گوزن بیان می‌شود که من پاسخ را می‌دانم چون پادشاه جنگل هستم. در این جنگل، شیر که زور بیشتری دارد پادشاه نیست حتی در صفحات پایانی حیوانات همگی اذعان دارند که باید داناترین حیوان جنگل پادشاه باشد و داناترین حیوان جنگل، حیوانی است که پاسخ به سوال «چندتا درخت یک جنگل می‌شود؟» را بداند. درواقع علم و اطلاع از مسائل محیط زیستی ویژگی برتر در نظر گرفته شده است. تمام حیوانات در صفحات مختلف کتاب، پوششی اضافه‌تر از حیوانات عادی دارند: شالگردن، کلاه یا شلوارک. درواقع پوششی شبیه به انسان‌ها دارند و شاید این امر، خود بیانگر اشتراک اهمیت‌دادن به زمین بین حیوانات و انسان‌هاست. عشق به زمین بین حیوانات و انسان‌ها مشترک است.

کتاب «چندتا درخت» را باروکس نوشته و تصویرگری کرده است. انتشارات کتاب چ (کودک و نوجوان نشر چشمه) این اثر را با ترجمه نینا فراهانی در ۳۶ صفحه مصور رنگی و به بهای ۶۸ هزار تومان به بازار کتاب عرضه کرده است. در حال حاضر نیز این کتاب به چاپ چندم رسیده و برای گروه سنی «ب» و حتی کودکان اهل کتاب گروه سنی «الف» مناسب است.