سرویس مدیریت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): بسیاری از کارشناسان آموزشی بر این باورند که جزوه و جزوه‌نویسی باید از کلاس‌های دانشگاه‌های کشور حذف شود و توانایی‌ها و مطالعات دانشجویان با مطالعه کتاب‌های درسی و دانشگاهی تقویت شود.
طی دهه‌های اخیر، برخی دانشگاه‌ها با تاکید بر اینکه جزوه عامل رکود علمی و محدود کردن استاد و دانشجو می‌شود، جزوه‌نویسی و ارائه درس از جزوه را ممنوع کرده‌اند اما در بسیاری از دانشگاه‌ها تمرکز استادان همچنان بر استفاده از جزوه و کم‌توجهی به کتاب و منابع مختلف است.
تمرکز بر این موضوع، طی سال‌های اخیر موجب کاهش شمارگان کتاب‌های دانشگاهی و کم‌رونق شدن فعالیت دست‌اندرکاران این حوزه شده است، محمدرضا ناجیان، مدیر نشر «رسا» در گفت‌وگو با ایبنا، استادان را عامل اصلی رواج جزوه‌نویس، می‌داند و بر لزوم ارتقای سطح علمی دانشگاه‌ها و استادان تاکید دارد.
ناجیان یکی از دلایل حذف تدریجی کتاب از دانشگاه‌ها را سطح علمی استادان دانشگاه ارزیابی می‌کند و می‌گوید: در حوزه روانشناسی، کتاب‌های دانشگاهی تجربیات جالبی داریم؛ به‌عنوان مثال استادان در مواجهه با ویراست جدید کتاب‌های این حوزه به جای اینکه دانش خود را ارتقا دهند، بر منابع سابق و استفاده از جزوه‌نویسی تاکید میکنند؛ درحالی که ویرایش‌های جدید کتاب‌ها نکات ارزشمندی دارند.
وی ادامه داد: گاهی برخی استادان به دلیل کهولت سن یا دلایل دیگر سطح علمی خود را ارتقا نمی‌دهند و با کتاب‌های جدید مقابله میکنند، زیرا اگر دانشجوی پرسشگری داشته باشند که از کتاب سوال کند آنها پاسخ دقیق و روشنی برای او مطابق با علم روز ندارند.
ناجیان با بیان اینکه این رویه باید تغییر کند و استادان باید علم‌آموزی و به‌روز بودن را جدی بگیرند، گفت: درگذشته جزوه‌هایی هم که اغلب در کلاس‌های درس ارائه می‌شدند در اصل، نکات تحقیقاتی و پژوهشی استادان بود که در نبود کتاب و تحقیق، مطرح می‌شدند اما متأسفانه امروزه دیگر این موضوع مطرح نیست و جزوه‌ها یک اثر گزینشی و در حد تکه‌های انتخابی از کتاب‌های مختلف است.
به‌گفته وی، استمرار این روند اثر متقابل در جامعه دارد، سطح علمی جامعه دانشگاهی کشور باید ارتقا پیدا کند و به‌روز شود، زیرا سطح سواد استاد و دانشجو ارتباط مستقیم با یکدیگر دارد.
مدیر انتشارات رسا با طرح این موضوع که تحقیق و پژوهش زحمت دارد، گفت: امروزه وضعیت به‌گونه‌ای شده است که کتاب از سبد مردم حذف شده و شمارگان ناشران بزرگ، کاهش چشمگیری پیدا کرده است و از کتاب‌های چند هزار نسخه‌ای در بهترین حالت به شمارگان ۲۰۰ تا ۵۰۰ نسخه رسیده‌ایم.
چشم‌انداز خوبی پیش روی جامعه دانشگاهی نیست!
ناجیان با بیان اینکه چشم‌انداز خوبی پیش روی جامعه دانشگاهی نیست، افزود: ناگفته نماند که قیمت کتاب نیز در این میان عامل تشدیدکننده بوده، بهای کاغذ و سایر مواد اولیه کتاب در این سال‌ها به شدت افزایش پیدا کرده و موجب افزایش قیمت تمام شده کتاب‌ها شده، در این میان دانشجو هم با جزوه‌محوری راحت‌تر است.
وی بیان کرد: اکنون خرید کتاب با قیمت ۵۰۰ یا ۶۰۰ هزار تومانی برای دانشجویان سخت است و ترجیح میدهند جای اینکه چهار جلد کتاب خریداری کنند، سر کلاس جزوه بنویسند؛ درحالی که با استمرار این روند سطح علمی دانشگاه‌ها کاهش پیدا می‌کند و مسئولان علمی و فرهنگی کشور نسبت به این رویداد باید هوشیار باشند.
ناجیان با طرح این موضوع که دانشجویان هم باید مطالبه‌گر باشند، گفت: اینکه دانشجو فقط به‌خاطر نمره و مدرک، سر کلاس برود خوب نیست، مدرک‌گرایی طی دو دهه اخیر این مسئله را تشدید کرده است، دانشجویان به‌دنبال یک جزوه خلاصه از صحبت‌های استاد هستند اما دنبال افزایش دانش نیستند؛ درحالی که باید از استادان، کتاب و منبع علمی بخواهند و مطالبه کنند.
وی ادامه داد: اگر همه عوامل این حوزه را در کنار هم بگذاریم، می‌بینیم جامعه دانشگاهی به یک کلاف سردرگم تبدیل شده است که نه فقط کم سوادی استادان، بلکه مدرک‌گرایی، گران شدن کتاب و پایین بودن ارزش پول و سطح کم درآمد خانواده‌ها همگی در کنار هم به این مسئله دامن می‌زنند.
نظرات