در این نشست علی هاجری، کارشناس تاریخ شفاهی و ادبیات پایداری حوزه هنری خوزستان بیان کرد: یاد و خاطره دهه فجر نیز شهدا و آزادگانی که برای تحقق انقلاب اسلامی تا به امروز تلاش کردند را گرامی می‌داریم؛ همچنین یاد قهرمان خوزستانی‌ها شهید، علی هاشمی که محفل ادبی به نام سردار هور مزین شده است.در صدد برآمدیم با برگزاری نشست‌های ماهانه ادبیات پایداری خوزستان را مرور کنیم.
هاجری پژوهش و گفت وگو در خصوص مسائل ادبیات پایداری را از ارکان این نشست اعلام و اظهار کرد: تاریخ ادبیات پایداری در خوزستان از صد سال اخیر اتفاقاتی که در جنگ جهانی اول در خوزستان آغاز شد و تا به امروز این حوادث جاری و ساری است.
وی ضمن تشریح سوابق حرفه‌ای مهمان این نشست گفت: سیدمحمد آل عمران از پژوهشگران تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس خوزستان و مسئول واحد تاریخ شفاهی حسینیه هنر اهواز است و محقق کتاب «مادر ایران» خاطرات «عصمت احمدیان» مادر شهیدان فرجوانی است. در کتاب «آش پشت جبهه » که درباره خاطرات معلمان پرورشی دهه شصت اهواز در حوزه انقلاب اسلامی است تحقیقات مفصلی ارائه داده است.
هاجری ادامه داد: در این نشست به تاریخ‌نگاری تاریخی و مساله هویت که امروز قشر جوان و نوجوان با آن درگیر هستند ، می‌پردازیم. برای شناسایی موضوع هویت باید به کارنامه تاریخی افرادی که قبل از ما در این شهر و استان بودند، مراجعه کنیم؛ زیرا یکی از پُربسامدترین اتفاقات صدسال اخیر در دوران معاصر, از زمان انقلاب اسلامی دهه 40 آغاز می‌شود و تا سال 57 با پیروزی انقلاب اسلامی شکل می‌گیرد.
سیدمحمد آل عمران، پژوهشگرتاریخ شفاهی انقلاب اسلامی در این نشست در جواب این سوال که نقش اهواز در انقلاب اسلامی چه بود؟ اینگونه توضیح می‌دهد: وقتی تاریخ انقلاب اسلامی در حوزه مراکز را بررسی می‌کنیم به چند شهری که اهمیت ویژه‌ای داشتند، برمی‌خوریم. خیلی از انقلابیون قدیمی در روایت‌شان انقلاب را به دو انقلاب اول و دوم تقسیم می‌کنند. تاریخ انقلاب اسلامی اول در اهواز را از حوادث سال 1342 تا تبعید امام و انقلاب دوم را تا پیروزی انقلاب اسلامی بیان می‌کنند. وقتی تاریخ انقلاب را در اهواز بررسی می‌کنیم درمی‌یابیم که اهواز به علت برخورداری از پشتوانه سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی به‌عنوان دروازه انقلاب و از پیشگامان نهضت اول انقلاب نام گرفته است.
وی با توضیح اینکه تحصن برکات زیادی به دنبال داشت، بیان کرد: در همان زمان اواخر دهه 40 که امام تبعید شد نقش انقلابیون در اجتماع کمتر شد اما در اهواز با تشکیل انجمن دانشوران که مابه‌ازاءآن حسینیه ارشاد در تهران بود، توانست با جلسات هفتگی و بروز ظهور فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی خود و تربیت انقلابیون نقش تاثیرگذاری را ایفاکند. به همین علت اهواز یکی از پیشگامان انقلاب اسلامی است.
این پژوهشگر تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ادامه داد: در دهه50 به همین شکل فعالیت ادامه داشت. در دو سال آخر انقلاب، حرکات سیاسی و نظامی در سطح کشور شروع شد که می‌توان به تشکیل گروه «فلق» در شمال کشور و گروه
«موحدین» در جنوب کشور خوزستان اشاره کرد. زمانی که انقلابیون دریافتند، کار فرهنگی جواب نمی‌دهد به فعالیت سیاسی و نظامی پرداختند. هر فعالیت انقلابی که در برخی از شهرها بود برابر آن در اهواز وجود داشت و یکی از اعضای گروه موحدین شهید «علام الهدی» بود. همچنین شهرهای شاخص خوزستان همچون، آبادان و دزفول و باغملک بودند که اعتصابات نفت در آبادان یکی از زمینه‌های بروز انقلاب اسلامی بود.
آل عمران نقش تاثیرگذاری شهرهای کوچک در مقایسه با شهرهای بزرگ در شکل‌گیری انقلاب اسلامی را مهم برشمرد و افزود: هرچند کنش ورزی شهرهای بزرگ در پیروزی انقلاب اسلامی و شنیدن پیام انقلاب و آزادی بیشتری در این شهرها بود اما به همان نسبت شهرهای کوچک نقش مهمی را ایفا کردند. به عنوان مثال، تظاهرات در باغملک منجر به کشته شدن دو نفر از نیروهای شاهی شد ، شوشتر و رامهرمز درگیر تظاهرات بودند. دی‌ماه 57 به واسطه تظاهرات در شهر لالی 7شهید به انقلاب تقدیم شد.
محقق کتاب « آش پشت جبهه» در بخشی دیگر از سخنان خود به نقش صنوف ویژه در انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: حرکت انقلاب اسلامی در چند صنف ویژه بود. بازاریان اهواز در دهه 40 درگیر انقلاب بودند و برای انقلاب هزینه کردند. روستاییان با فعالیت انقلابی که می‌توان به محاصره چند روستای شهر باغملک اشاره کرد؛ همچنین دانشجویان دانشگاه جندی شاپور اهواز و نمونه آن دانشگاه پهلوی شیراز و دانشگاه تهران حرکت عمده بار به دوش شهرهای نیمه نخبگانی بود؛ اما وقتی بررسی می‌کنیم می‌بینیم که کنش‌ورزی هرکدام از این آدم‌ها در قامت خودشان (بازاری ، روستایی و دانشگاهی ) تاثیرگذار بوده است.
پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی در پاسخ به این پرسش که چه آثاری از انقلاب اسلامی در اهواز منتشر شده و درباره کیفیت آثار و چگونگی رسیدن به دست مخاطبان اظهار کرد: اتفاقی که در خوزستان افتاده این است که چون خیلی اهل حرف زدن نبودیم نتوانستیم از نقش تایخ و هویت خوزستان بگوییم. همه ما شهید «خرازی» و «باکری» را به درستی می‌شناسیم. اما انگار خبری از اسطوره‌های بومی خودمان نیست. و گویا شهید «هاشمی» و شهید «علم الهدی» در رتبه‌های بعدی قرار دارند. همین اتفاق برای دفاع مقدس افتاده است. اگر اعتصابات نفت و نهضت شکل نمی‌گرفت؛ قطعا در 22 بهمن به پیروزی نمی‌رسیدیم و دیرتر این اتفاق رقم می‌خورد. اگر در جای دیگری این حوادث روی داده بود ؛ کلی کتاب، مستند و انیمیشن تولید می‌شد اما در پایان می‌بینیم به نسبت اتفاقاتی که در اهواز افتاده اما متاسفانه کتاب‌هایی کمی درباره تاریخ انقلاب اسلامی منتشر شده است و آن تعداد آثار هم بیشتر نخبگانی هستند و کمتر به خاطرات روحانیت و مردم توجه شده درحالی که انقلاب ترکیبی از مردم، روحانیت و نخبگان بود. اما در مقابل اینکه خوزستان و اهواز از پیشگامان انقلاب بود اما اوضاع تاریخ‌نگاری در استان و اهواز خوب نیست و به نسبت اتفاقات، تعداد محدود آثار وجود دارد.
وی علت دیده نشدن انقلاب اسلامی در اهواز که از دیگر سوالات این نشست بود را روایت نکردن دانسته و اضافه می‌کند: بخش اصلی به خودمان برمی‌گردد که روایت نکردیم و به دنبال افراد زمان انقلاب نرفتیم. پس پاسخ مناسب برای نسل‌های آینده نداریم. آدم‌های اطراف ما همه گنج‌اند و روایت دارند. با هرکسی که صحبت کنید روایت گذشته‌اش را دارد. به گفته یکی از استادان ، اهواز این ظرفیت را دارد که از هر بانویی که سنش به نوجوانی و جنگ برسد یک کتاب بیرون بیاید. جنگ همین‌جا اتفاق افتاد. آدم‌هایی که سن‌شان به حوادث انقلاب نزدیک است از منظر خودشان می‌توانند روایت کنند و لزومی ندارد که روایت از بزرگان انقلاب باشد.
پژوهشگر تاریخ انقلاب وضع تاریخ انقلاب را اورژانسی بیان کرده و گفت: متاسفانه درحال حاضر وضع اورژانسی در تاریخ انقلاب اسلامی به وجود آمده و متولیان امر رسالت اصلی هویت تاریخی را نتوانستند به درستی به نسل بعد بشناسانند. وقتی افراد به گذشته خود نگاه می‌کنند با توجه به گذشته افتخارآفرین می‌توانند به آینده امیدوار باشند. اگر گذشته در ذهن بدون تاریخ و تاریک باشد، قطعا امید به آینده کمتر می‌شود. اگر تاریخ محلی و ملی اهواز ، شوشتر ، دزفول و تهران که سرشار از صفت‌های استکبار ستیزی ، از خودگذشتگی ، ایثار و... است را مثل تکه‌های پازل کنارهم قراردهیم، نگاه کلی و تصویر واحد از تاریخ و هویت با نگاه ملی و جمعی به ما می‌دهد. اگر تاریخ محلی روایت نشود جوان امروزی تصویری ندارد و تنها تصویر سیاسی در قاب بسته از کاخ گلستان و دیگر کاخ‌های شاه در تهران را می‌بیند و ارتباط نمی‌گیرد، چون ما نتوانستیم حوادث انقلاب را روایت کنیم؛ قطعا آسیب‌هایش را می‌بینیم.
نظر شما