به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، نشست «بررسی ابعاد فنی دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران» با حضور آزاده نظربلند، معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب و ادبیات ایران و معاون ارتباطات و پاسخگویی دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، فرشید فرح‌خواه، مدیر فنی دومین نمایشگاه کتاب مجازی تهران، سید‌سهیل طباطبایی جعفری، مدیرفنی سامانه‌های دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، هادی تایانلو، مدیر فنی مجموعه تاپین و فرید ستاری، مدیرعامل شرکت همروش برگزار شد.

نظر‌بلند با اشاره به ظرفیت اطلاعاتی قابل توجه موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برای برگزاری دو نمایشگاه مجازی کتاب تهران گفت: موسسه خانه کتاب سابق، اطلاعات همه کتاب‌های منتشر شده کشور و در موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی داده‌های نمایشگاه‌های استانی و نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب برای برگزاری دو نمایشگاه مجازی کتاب تهران مورد استفاده قرار گرفت؛ به‌‌عبارت دیگر توان تخصصی هر دو مجموعه با پشتوانه اطلاعات موسسه خانه کتاب و در ادامه، زمینه فناوری اطلاعاتی که در موسسه جدید فراهم آمد، بعد از شیوع کرونا موفق شدیم نمایشگاه مجازی کتاب را برگزار کنیم.          
 
وی با بیان این مطلب که برخلاف نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، دومین نمایشگاه بدون نقص و ایراد به پایان رسید، افزود: دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با ضریب کارآیی بالا برگزار شد.
 

در ادامه این نشست، فرح‌‌خواه درباره هدف برگزاری نشست «بررسی ابعاد فنی دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران» ساختار فنی دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بیان کرد: این نشست، برای ارائه توانمندی‌ مجموعه‌‌های همکار در برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، همچنین طرح تجربیات مختلف با هدف کمک به صنعت دیجیتال در حوزه فرهنگ و به‌ویژه کتاب، پیش‌بینی شده است.  
 
وی با اشاره به پیشینه برگزاری سی‌و‌دو دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بیان کرد: در سی‌و‌دو دوره گذشته نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلی، مجموعه نمایشگاهی شهر‌آفتاب و یا محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی در سئول برگزاری می‌شد. در این سی‌و‌دو دوره با توجه به کثرت ناشران متقاضی، محدودیت فضای نمایشگاهی و سایر محدودیت‌های ناشی از برگزاری نمایشگاه فیزیکی موجب می‌شد تا تعدادی از ناشران که به‌دلیل تعداد اندک کتاب ـ براساس معیار‌های نمایشگاه ـ از فرصت حضور در نمایشگاه بی‌نصیب می‌شدند.
 
مدیر فنی سایت دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران افزود: ایده حضور مجازی ناشران که امکان عرضه کتاب در نمایشگاه فیزیکی را نداشتند در موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران شکل گرفت. در کنار این ایده، مشکلات ثبت‌نام و هزینه بن‌های خرید کتاب موجب شد تا ایده الکترونیکی شدن برخی فرآیند‌ها عملی شود که زمینه سرعت و دقت را افزایش می‌داد؛ علاوه‌براین دسترسی به اطلاعات تحلیلی را فراهم می‌کرد. با ایجاد هسته‌های اولیه حضور مجازی ناشران، سامانه‌های دیگری نیز طراحی، اجرا و در قالب پایلوت بررسی شد. در نهایت چند سامانه از‌جمله سامانه‌های ثبت‌نام ناشران داخلی، ثبت‌نام خارجی، سامانه ثبت‌‌نام بن اعتباری خرید سازمان‌ها و نهاد‌ها طراحی و منتشر شد.  
 
فرح‌خواه با اشاره به آزمون سامانه‌ها در چند دوره از نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران ادامه داد: سامانه‌های الکترونیکی طراحی شده، بعد از بررسی‌‌ها از نظر پایداری به شرایط مطلوبی رسیده بودند. بعد از شیوع ویروس کرونا و لغو سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به‌عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی خارومیانه، برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران تصمیم‌گیری شد.
 
وی با بیان این مطلب که فاصله کوتاهی از اعلام برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران تا برنامه‌‌ریزی و برگزاری آن وجود داشت، افزود: برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران برای حضور تعداد قابل توجه ناشران که پیش‌تر فرصت حضور در نمایشگاه فیزیکی را نداشتند، نیازمند بررسی دقیق‌تری بود.     
 


مدیرفنی سایت دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با اشاره به ناپایداری سامانه نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بیان کرد: بخشی از این ناپایداری به‌دلیل ناآشنایی با رفتار مخاطب بود، علاوه‌براین در زمان کوتاه ایده تا اجرای تحلیل‌‌های قابل توجهی ارائه شود؛ همچنین نمایشگاه مجازی تنها یک سامانه عرضه کتاب نبود، بلکه حدود 10 سامانه آنلاین و سرویس برخط از‌جمله حساب‌های بانکی، اعتبار‌سنجی براساس کد‌ملی و شماره تلفن همراه را شامل می‌شود.
 
فرح‌خواه افزود: در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران موفق شدیم با پایداری مناسب تجربه شیرینی را برای مجموعه مدیریت فرهنگی و همچنین مخاطبان ایجاد کنیم.
 
وی در ادامه با اشاره به  اقدامات قابل‌توجه در زمینه سامانه‌های الکترونیکی در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: با تلاش‌‌های انجام شده موسسه خانه کتاب سابق طرح سامانه جامع انجام شده است. این طرح بعد از گذشت یک‌دهه بازسازی شد و بهمن‌ماه به‌طورجدی زیربار رفته است. سایر طرح‌ها و سرویس‌های اصلی نیز در دو قسمت مخاطبان و مدیریت در مراحل نهایی باز‌طراحی قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود در آینده نه‌چندان دور از این سامانه‌ها رونمایی شود. 
 
جعفری در ادامه این نشست، بیان کرد: سامانه نمایشگاه مجازی برای همراهی با نمایشگاه‌های فیزیکی طراحی شده بود، اما با توجه به شیوع ویروس کرونا برنامه‌ریزی و برگزار شد. 10 سامانه، یکپارچه در جریان برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران فعال هستند. در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، پیش‌بینی درباره ظرفیت مخاطب برای مجریان وجود نداشت.
 
وی با اشاره به انجام تست‌های مختلف سامانه نمایشگاه افزود: با استفاده از تجربه نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، تصمیم براین شد از پلتفرم شرکت هم‌روش استفاده کنیم؛ علاوه‌براین موتور جستجوی جدید برای دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران طراحی و اشکالات واسط کاربری نیز برطرف شد.
 
مدیر فنی سامانه‌های دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران ادامه داد: مدت زمان متوسط پاسخ‌دهی از سه ثانیه در نخستین نمایشگاه مجازی به 60 میلی‌ثانیه کاهش پیدا کرد. برای تقویت زیرساخت از پلتفرم شرکت «هم‌روش» استفاده شد، بنابراین توان پاسخگویی بیش از هشت برابر ظرفیت افزایش پیدا کرد. اوج توان پاسخگویی به درخواست‌ها در نخستین نمایشگاه، 22 هزار یوزر در نیم ساعت بود اما با افزایش ظرفیت این میزان به 30 هزار یوزر همزمان رسید که پیش‌بینی‌های لازم برای افزایش این میزان تا هشت برابر نیز انجام شده بود. در نمایشگاه دوم بیش از 460 میلیون درخواست ثبت شده است.


جعفری درباره اینکه چرا شاهد افزایش قابل توجه تعداد درخواست‌ها در مقایسه نخستین نمایشگاه مجازی نبودیم، گفت: کاربران در دومین نمایشگاه زمان کمتری در مقایسه با نمایشگاه نخست، برای جستجو زمان صرف کردند، یعنی 15 دقیقه در مقایسه با 30 دقیقه. به‌عبارت دیگر روان‌تر شدن سامانه و کاهش ضرورت ثبت چند‌باره درخواست، موجب شد تا تعداد درخواست‌ها در مقایسه با نمایشگاه نخست تفاوت چندانی نداشته باشد.
 
در ادامه این نشست، تاپانلو ضمن معرفی خدمات شرکت تاپین با اشاره به مشارکت در برگزاری نمایشگاه  مجازی کتاب تهران، بیان کرد: ترافیک کاری شرکت با برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران افزایش قابل توجهی پیدا کرد که در مدیریت آن موفق بودیم. نقشه جانمایی ناشران، انبار و جریان بسته‌بندی و شیوه بسته‌بندی خرید‌ها از سوی شرکت تاپین در اختیار قرار گرفت. نحوه قرار گرفتن خودرو‌های شرکت ملی پست کمک شد تا حمل و نقل و جمع‌آوری سریع‌تر انجام و خوشبختانه امسال به‌دورترین نقاط روستایی کشور بسته‌‌های نمایشگاهی ارسال شد. فرآیند ثبت و رهگیری بسته‌ها از سوی ناشران و همچنین مخاطبان قابل پیگیری بود.
 
وی ادامه داد: در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، ارسال بسته از ارومیه به قادر‌آباد در جنوب شرقی کشور  به‌عنوان دورترین مسافت ثبت شد. محاسبه‌ها نشان می‌دهد، اگر ضخامت هر کتاب 3 سانتی‌متر باشد، در نخستین روز نمایشگاه به مسافت 8 ./8 کیلومتر کتاب به نقاط مختلف کشور ارسال شده است. مسافت کل  نیز 132 میلیون کیلومتر است. هرچند هنوز در برخی مناطق کشور، نشانی‌های دقیق وجود ندارد، اما ماموران  موفق به ارسال بسته‌های خرید نمایشگاه کتاب شدند. زیرساخت‌های تاپین موجب شد تا روزانه 2 هزار بسته به مقصد ارسال شود. این زیرساخت از  اشکالاتی مانند غلط املایی در ثبت نشانی پیشگیری کرد؛ علاوه‌براین مخاطبان امکان بررسی اینکه چه بسته‌‌ای قرار است برای آن‌ها ارسال شود را هم داشتند.
 
در ادامه این نشست ستاری، ضمن معرفی شرکت «هم‌روش» بیان کرد: موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، به‌عنوان مجری برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از خدمات اصلی شرکت هم‌روش همچنین سرویس مانیتورنیگ استفاده کرد؛ بنابراین در طول برگزاری نمایشگاه، بخش‌های مختلف سامانه رصد می‌شدند. سرویس‌back up  از‌جمله دیگر امکانات شرکت برای برگزاری نمایشگاه مجازی بود. این سرویس موجب می‌شود تا اطمینان حاصل کنیم، اطاعات در بخش‌های مختلف ذخیره شود. مدیریت عیب‌‌یابی برای پیشگیری از رخداد‌های منفی در آینده است. هزینه‌ها با وجود ارتقا کیفیت، به یک‌پنجم کاهش پیدا کرد.                      
 
وی افزود: کاهش یا افزایش منابع در جریان برگزاری نمایشگاه، از دیگر قابلیت‌های مدیریت سامانه بود که در اختیار مجری قرار گرفت. پلتفرم «هم‌روش» امکان اصلاح خودکار اشکلات احتمالی را دارد که این امکان در سامانه نمایشگاه مجازی فعال بود. پلتفرم نمایشگاه، امکان سریع‌تر توسعه را فراهم می‌کند؛ علاوه‌براین با کاهش خطای انسانی، امنیت را افزایش می‌دهد. شرکت «هم‌روش» فضایی را فراهم آورد تا پیش از برگزاری نمایشگاه، امکان شبیه‌سازی و آزمون بارگذاری سامانه نمایشگاه فراهم شود تا مشکلات احتمالی شناسایی و برطرف شود.
 
ستاری ادامه داد: با مشارکت در برگزاری چند نمایشگاه مجازی استانی به‌عنوان طرح پایلوت دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و با توجه به اینکه معیار‌های دخیل در کیفیت خدمات حوزه استقرار متفاوت‌اند؛ سعی کردیم همواره بحث مونتیور را داشته باشیم و بهترین خدمات را ارائه کنیم.
 
در ادامه این نشست مهرداد ملک‌محمدی، درباره دلایل بروز اختلال در سامانه پست کتاب در جریان برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و پیشگیری از بروز اختلال مشابه در دوره‌‌‌های آتی و همچنین جمع‌آوری بسته‌های خرید کتاب مخاطبان گفت: براساس گزارش سامانه‌های فروش در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، 99.09 درصد درخواست‌های مرتبط با پست پاسخ داده شد، منهای یک بازه دو ساعته یک روز بعد از نمایشگاه. دلیل بروز این اختلال نیز محدودیت بارکدی بود چراکه سامانه پست کتاب همزمان به ناشران  و نمایشگاه مجازی کتاب تهران خدمات می‌دهد. به‌عنوان مثال روزانه در سامانه پست کتاب، 25 تا 30 هزار مرسوله ثبت می‌شود. بنابراین ثبت 100 هزار مرسوله در روز ـ ویژه دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران ـ بار افزوده شده برای سامانه محسوب می‌شود. اختلال، سریع اصلاح شد و امید‌واریم در آینده شاهد بروز این اختلال نباشیم.
 
وی درباره فرآیند ارسال مرسوله‌های نمایشگاهی گفت: امسال در نمایشگاه، جمع‌آوری  بسته از سوی ماموران پست وجود داشت. این سرویس برای ناشران دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، اختیاری بود که در مناطق 14 و 15 جمع‌آوری بسته‌ها جریان داشت. تنها منطقه‌ای که به‌دلیل ترافیک بالای کاری، جمع‌آوری را انجام نداد، اداره پست منطقه 13 بود؛ البته برخی ناشران که درخواست خود را ثبت و حق‌الزحمه جمع‌آوری را پرداخت کرده بودند، این خدمات را دریافت کردند.
 
با اشاره به کاهش زمان ارسال مرسولات به دست مخاطبان از  پنج روز نخستین نمایشگاه به سه‌و‌نیم روز در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، گفت: دریافت بسته‌ از دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در مناطق روستایی بیش از شهری و تعداد سفارش‌ها در مناطق شهری بیش از نقاط روستایی بود.