سید وحید عقیلی، رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره تاثیر برگزاری جشنواره کتاب و رسانه در آستانه نوزدهمین دوره آن گفت: برگزاری جشنواره‌ها یک زمانی دارد و متناسب با آن زمان برگزار می‌شود. نگاه شکلی به جشنواره‌ها از جمله جشنواره کتاب و رسانه جالب نیست؛ اینکه یک جشنواره در یک زمانی بر حسب سنت و ادامه دوران گذشته برگزار شود. اگر این‌گونه باشد، صرفا مدل فرمالیته و شکلی یک جشنواره و به‌معنای به‌هدر رفتن انرژی، زمان و نیروی انسانی است.
 
اهمیت استراتژی و توجه به بازخوردها
وی افزود: اگر جشنواره‌های حوزه فرهنگی از جمله جشنواره کتاب و رسانه برنامه‌ریزی استراتژیک داشته‌باشند، هدف‌گذاری و مخاطب‌سنجی کنند و مهم‌تر از همه بازخوردهای جشنواره‌های سال گذشته را جمع‌آوری کنند تا از تاثیر و آگاهی‌بخشی جشنواره‌ها مطلع شوند، قطعا عملکرد موثری خواهند داشت.
 
عقیلی عنوان کرد: برای برگزاری موفق‌تر جشنواره کتاب و رسانه باید بدانیم که می‌خواهیم به چه دستاوردهایی در این رویداد برسیم و چه هدف‌گذاری‌هایی برای این کار داریم. هرچه هدف‌گذاری‌ها جزئی‌تر و دقیق‌تر باشد، جشنواره کتاب و رسانه عملکرد تاثیرگذارتری در میان خبرنگاران حوزه کتاب خواهد داشت.

وی افزود: شکل و محتوا جشنواره کتاب و رسانه رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارد. اگر این اقدامات انجام شود، می‌توان گفت که جشنواره‌ کتاب و رسانه می‌تواند با اطلاع‌رسانی، آگاهی‌بخشی، جنبه اقناع‌سازی و مخاطب‌شناسی پیام‌های سازنده، علمی، اقناعی و ترغیبی خود را به جامعه خبرنگاران ارسال کند و صرفا جشنواره‌ای نباشند که سال‌به‌سال برگزار می‌شود.
 
رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در ادامه توضیح داد: از نظر من، جشنواره یک امر محتوایی و معنایی است. البته که شکل جشنواره نیز از لحاظ اجرا مهم است، اما محتوا حرف اول را در این موضوع می‌زند.
 
جشنواره کتاب و رسانه باید به حوزه کتاب و کتاب‌خوانی خدمت کند
وی درباره ضرورت‌های برگزاری این جشنواره در کشور بیان کرد: با کمال تاسف میزان خواندن کتاب در جامعه با توجه به مشکلات متعددی چون گرانی کتاب، اقتصاد اطلاعاتی، فضای مجازی، کتاب الکترونیک و ... کم شده‌است و با بررسی این عوامل می‌توان گفت که میزان خواندن کتاب در ایران شایسته فرهنگ غنی ایرانی نیست. پس جشنواره کتاب و رسانه به‌عنوان رویداد مهم حوزه کتاب باید با توجه به این نیاز فعالیت کند و بنابر رسالت خود به حوزه کتاب و کتابخوانی خدمت کند.
 
عقیلی با اشاره به مغفول‌مانده این جشنواره در جامعه و عدم توجه کافی نسبت به آن در کشور گفت: اگر جشنواره‌ای داشته‌باشیم که به مسائل تولیدی، مواد غذایی، مسائل صنعتی و مسائلی که به نحوی پول در آن دخیل است، توجه کند، یک نوع حرکت و شادابی در عناصر و عوامل گسترش‌دهنده آن وجود دارد، اما متاسفانه شاهد هستیم که در سطح قانون‌گذاری کشور هیچ استقبالی برای عضویت در کمیسیون فرهنگی مجلس و توجه به حوزه فرهنگ، کتاب و کتابخوانی وجود ندارد.
 
وی افزود: متاسفانه باید گفت که حوزه فرهنگ با تمام تاکیداتی که از سوی مقامات بلندپایه نظامی و کشوری نسبت به آن می‌شود و بودجه‌هایی که دریافت می‌کند، اما هیچ استقبالی از آن نمی‌شود و فرهنگ یک موضوع زائد است و از نظر من شاید بهتر باشد که نگاه به‌فرهنگ از نو تعریف شود.
 
رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ادامه داد: فرهنگ در دوران کنونی تعاریف متفاوتی نسبت به 40 سال گذشته و یا قبل‌تر از آن پیدا کرده‌است. فرهنگ در دنیای جدید، فضای مجازی و روابط بین‌الملل معنای جدیدی پیدا کرده‌است. نکته مهم این است که باید دید که کتاب و رسانه در دنیای جدید چه اندازه می‌توانند در بحث تولید معنا در جامعه نقش داشته‌باشند، چراکه تولید معنا و محتوا در کشور صورت نمی‌گیرد.
 
تحلیل در کنار تشریح
وی با اشاره به دستیابی جشنواره در رسیدن به هدف، ارتقاء سطح کیفی آثار خبرنگاران حوزه کتاب بیان کرد: خبرنگاران حوزه کتاب باید بتوانند در شرایط نامساعد گرانی کتاب و بازار نشر علاوه بر توصیف شرایط حال حاضر نشر کشور، این‌گونه مسائل را تدوین و تحلیل کنند و به چرایی کم‌کاری اهالی حوزه و مساعدت نکردن آن‌ها در این امور عمیق‌تر نگاه کنند. این موضوع می‌تواند بخش مهمی از جشنواره کتاب و رسانه و تاثیرگذاری آن بر فعالیت خبرنگاران باشد. خبرنگاران باید در این مسیر بتوانند براساس دیدگاه علت و معلولی عمل کرده و مسیر فعالیتی خود را طی کنند.
 
رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ادامه داد: البته بحث مخاطب‌شناسی نیز بسیار اهمیت دارد و مخاطبان اصلی و هدف در جشنواره کتاب و رسانه، خبرنگاران تخصصی حوزه کتاب هستند. به‌عقیده من جشنواره کتاب و رسانه می‌تواند شناسنامه‌ای بسیار جزیی از فعالیت اهالی خبرنگار و روزنامه‌نگار حوزه کتاب ایجاد کرده و آن‌ها را برای تولید آثار باکیفیت و خوب تشویق کند.
 
رسالت آگاهی بخشی و ضرورت توجه به آن
عقیلی درباره نقش خبرنگاران حوزه کتاب در بحث فرهنگ و مسائل فرهنگی خاطرنشان کرد: این موضوع به بحث روزنامه‌نگاری تخصصی باز می‌گردد. روزنامه‌نگاری که در حوزه فرهنگ و مسائل مربوط به آن کار می‌کند، علاوه بر استعداد خبرنگاری، تلاش می‌کند تا از راه‌های مصداقی و عملی، راه‌هایی برای آگاهی‌بخشی و نه اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی در جامعه پیدا کند. خبرنگاران این حوزه باید در بحث آگاهی‌بخشی، اهداف و مسائل آن، کار کرده‌باشند و به‌عبارت دیگر این خبرنگاران باید در دوره‌های آموزشی برای رونق کارشان شرکت کنند.
 
وی در پایان بیان کرد: نقش خبرنگار در جامعه این است که در یک نگاه علت و معلولی به‌صورت تحقیقی به محیط خود و رویدادهای پیرامونش نگاه کند. البته این که یک خبرنگار توانسته کار خود را به‌خوبی انجام بدهد و این نگاه را رعایت کند، امری است که داوران جشنواره کتاب و رسانه آن را مورد ارزیابی قرار خواهند داد.