سید مجتبی حسینی، نویسنده و پژوهشگر حوزه دین، همزمان با سالروز شهادت سیدالساجدین (ع) در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، بیان کرد: امام سجاد (ع)، فرزند امام حسین (ع) است و از طرف مادر نیز گفته می‌شود، شهربانو مادر بزرگوار ایشان از خانواده شاهان ایرانی بوده است. آن حضرت اواخر عمر امیرالمومنین (ع) و دوران امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را درک کرد و در کربلا هم حضور داشت، ولی به مصلحت الهی و برای حفظ سلسله امامت، در جنگ شرکت نکرد.
وی ادامه داد: بعد از اسارت، با سخنرانی‌هایی که امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) در جهت روشنگری قضیه کربلا در کوفه و شام انجام دادند، ورق برگشت و نگاه عمومی به آن مساله تغییر کرد. پس از آن، حضرت به مدینه رفت و تا پایان عمر در آنجا ساکن شد. به دلیل وجود بحران‌های خاص و جدی سیاسی در دوران حکومت بنی‌امیه، امام چندان شرایط فعالیت‌های بیرونی خاصی را نداشت، ولی ولایت بر شیعیان و مردم برعهده ایشان بود.
نویسنده کتاب «موعود غدیر» افزود: در این دوران، امام سجاد (ع) در حلقه نزدیکان یا در تنهایی و خلوت، مناجات‌هایی را با خداوند داشت. در حدیث قدسی نام آن حضرت زین‌العابدین ذکر شده و وقتی شخصی با چنین صفتی با خدا مناجات می‌کند، حتما آن نجوا بسیار مهم و ارزشمند است. اطرافیان محدود امام، این مناجات‌ها را گردآوری کردند، ولی از سوی امام اجازه پخش آنها را نداشتند. در زمان ولایت امام صادق (ع) که فضا کمی بازتر بود، با اذن ایشان، این مناجات‌ها از آن حلقه چند نفره بیرون آمد و به‌طور محدود پخش شد و امروز پس از قرن‌ها با سند معتبر به دست ما رسیده است. گاهی در تعابیر از این اثر جاودان حضرت سیدالساجدین (ع)، به «زبور آل محمد (ص)» یاد می‌شود.
حسینی در ادامه با اشاره به محور دعاهای «صحیفه سجادیه» گفت: برخلاف تصور، محوریت دعاهای امام سجاد (ع) به شرایط آن دوره تاریخی ارتباطی نداشت و دربردارنده مضامینی به شدت اخلاقی، عرفانی و اجتماعی است. مضامین اجتماعی و سیاست (به‌طور کلی) آنقدر خوب با هم تناسب پیدا کرده‌اند که وقتی مناجات‌ها را می‌خوانیم، انگار از خداوند درخواست روابط اجتماعی، عاطفی و خانوادگی خوب داریم. جامعیتی در دعاهای «صحیفه سجادیه» دیده می‌شود که همه مسائل را دربر می‌گیرد.
نویسنده کتاب «حضرت سكينه (س)، اسطوره ادب و عرفان»، درباره کارهایی که با محوریت «صحیفه سجادیه» تاکنون در کشور انجام شده، ادامه داد: از گذشته تا امروز، شرح‌های مختلفی بر این اثر نوشته شده که برخی امروز در دسترس نیستند. ترجمه‌های متفاوتی نیز از آن انجام شده است. یکی از بهترین ترجمه‌های این کتاب شریف، ترجمه مرحوم عبدالمحمد آیتی بوده و جواد فاضل لاهیجی نیز ترجمه خوبی ارائه کرده است. یکی از مهم‌ترین شرح‌ها بر «صحیفه سجادیه» نیز «ریاض السالکین» اثر سید علی حسینی مدنی شیرازی مربوط به قرن‌های 11 و 12 هجری قمری است. کتاب‌هایی در قالب‌های متنوع تاکنون از جنبه‌های مختلف به «صحیفه سجادیه» پرداخته‌اند، ولی این تعداد اثر هنوز به حدی نیست که در شأن این کتاب ارزشمند باشد. در کتاب‌هایی که به‌طور عموم در کشور وجود دارد، این اثر شامل 54 دعا در مضامین مختلف است و در برخی نسخه‌های محدود، عبارات دیگری به آن افزوده شده است.
وی تصریح کرد: حدود 30 سال در جلسات هفتگی مستمر به شرح و تفسیر «صحیفه سجادیه» پرداخته‌ام و به دعای 36 رسیده‌ایم. توصیه می‌کنم پژوهشگران و همه علاقه‌مندان در کنار اطلاعات مستند و معتبر در زمینه مفاهیم عرفانی و اخلاقی، نگاهی نیز به «صحیفه سجادیه» داشته باشند و از مضامین والای آن بهره‌مند شوند.
نظرات