به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، نشست نقد و بررسي كتاب «زندگي در اينجا و اكنون» با حضور دكتر فرشاد بهاري، روانشناس و استاد دانشگاه و سپيده باطبي،‌ كارشناس عصر ديروز، شنبه (سوم مهر ماه) در سراي اهل قلم موسسه خانه كتاب برگزار شد.

در ابتدا دكتر فرشاد بهاري در معرفي اجمالي كتاب گفت: كتاب «زندگي در اينجا و اكنون» اثر آبراهام مزلو و ترجمه مهين ميلاني از انتشارات فراروان منتشر شده است. مزلو يك روانشناس اومانيست و انسان‌گراست، نهضت انسان‌گرايي پس از رفتاردرماني كه به مكانيزه و ابزار شدن انسان مي‌انجاميد، در اروپا رواج پيدا كرده است. 

وي، مزلو را پيشگام عرصه انسان‌گرايي و روانشناسي مثبت‌گرا معرفي كرد و افزود: اين نوشتار حاصل مجموعه مقالات مزلو در طول سال‌هاي فعاليت اوست كه پس از مرگش توسط همكارانش در قالب ديدگاه‌هاي انسان و جامعه، تدوين شده است. 

در ادامه سپيده باطبي با ارايه مباحثي درباره زندگينامه مزلو يادآور شد: مزلو در سال 1980 در منهتن نيويورك با وجود يك پدر و مادر افسرده متولد شد و اين افسردگي را خود نيز تا زمان ازدواج حفظ كرد. وي پس از تحصيل در رشته حقوق و فلسفه، تحصيلات خود را در حوزه روانشناسي ادامه داد. روش تحقيق وي شهودي بود و به مباني و سازه‌هاي خلاقيت، نيازها و ارزش‌هاي والاي انساني توجه نشان مي‌داد. 

سپس دكتر بهاري در پاسخ به اين سوال كه ارزيابي كلي از عناوين كتاب چيست و زندگي در اينجا و اكنون چه مفهومي را دنبال مي‌كند، ‌توضيح داد: هدف مزلو نگارش كتاب نبود، بلكه ارايه نوشته‌ها و مطالبي بود كه بعدها در قالب كتاب گردآوري شد. مفهوم اين عنوان نيز زندگي در لحظه حال است كه در عرفان نيز به آن تاكيد شده است. به اعتقاد مزلو دلهره و اضطراب يا ناشي از نگاه به گذشته و حسرت به خاطر فرصت‌هاي از دست رفته يا نگاه به آينده و وضعيت نامعلوم آن است.

وي در ادامه افزود: زندگي در زمان حال به معناي عدم توجه به آينده نيست، بلكه استفاده از لحظات است، مزلو معتقد است كه دم را بايد غنيمت شمرد، زيرا ديگر براي آن بازگشتي نيست، بنابراين سازنده انسان، ‌زمان حال است و عنوان كتاب بسيار شايسته انتخاب شده است. چاپ سوم كتاب «زندگي در اينجا و اكنون» مرهون همت مترجم و ويراستار آن است.

اين سخنران نشست با ارايه مباحثي درباره تشابهات مزلو و فرويد گفت: مزلو مانند فرويد به خودكاوي ‌پرداخته است. فرويد با خودكاوي به لايه‌هاي شخصيتي و ذهن انسان پي برده و سپس به تقسيم‌بندي ذهن به هشيار و ناهشيار مي‌رسد و نگاه مثبتي به بخش ناخودآگاه ذهن انسان ندارد، اما مزلو با خودكاوي خود به نقاط مثبت ذهن ناهشيار انسان دست يافت.

دكتر بهاري، نشانه تلاش بارز مزلو در مبحث خودكاوي را در دستيابي به شخصيت انسان سالم دانست و اظهار داشت: مزلو اوج انسان را در خودشكوفايي مطرح مي‌كند. در فرهنگ ايراني، خودشكوفايي به معناي به اعلا رسيدن انسان است كه مزلو نيز آن را به شكوفايي تجربه اوج انسان در لحظه تعبير مي‌كند. تجربه اوج به معناي غرق شدن در زمان حال و يافتن خويشتن خويش از طريق تمركز است.

اين استاد روانشناسي دانشگاه، نوشتار حاضر را حاوي عميق‌ترين مباحث روانشناسي مزلو دانست و گفت: تعالي انسان زماني صورت مي‌گيرد كه وي به عنوان انسان خود را تجربه كند، ‌نه به عنوان يك دكتر، مهندس يا همسر. اين مبحث در عرفان نيز جايگاه والايي دارد. نوشتار حاضر داراي چهار فصل با مباحث نگرش خلاقيت، موانع عاطفي در مسير خلاقيت و نياز افراد به خلاقيت است.

وي در ادامه افزود: به اعتقاد مزلو روزي مي‌رسد كه مفاهيم خلاقيت و انسان كامل به يك مفهوم تبديل مي‌شود، بنابراين خلاقيت با خودشكوفايي و كامل بودن انسان برابري دارد. اگر مي‌خواهيم خلاق باشيم، بايد تعليم و تربيتي مبتني بر هنر داشته باشيم زيرا معلومات صرف، روح انسان را متعالي نمي‌كند.

بهاري با تاكيد بر مثال‌هاي ارايه شده در بخش‌هاي مختلف كتاب ‌توضيح داد: انسان گم شده در زمان حال، ‌خلاقيت خود را به دست مي‌آورد. براي مثال، معلمي كه هنگام خواندن مطلبي در كلاس درس، تمام وجود خود را بر آن بگذارد، عميقا بر بچه‌ها تاثير خواهد گذاشت؛ ‌در حالي كه اگر خودش حضور فكري نداشته باشد، اثري بر دانش‌آموزان باقي نمي‌گذارد. خلاقيت با تجربه اوج ارتباط تنگاتنگي دارد، هر انساني اوج را به صورت ناخودآگاه تجربه مي‌كند.

مولف حوزه روانشناسي و سخنران نشست، مفاهيم و عبارات مزلو را به هم تنيده و جدايي‌ناپذير برشمرد و افزود: به اعتقاد مزلو، جدايي انسان از گذشته،‌ مقدمه‌اي بر خلاقيت است و بنابراين در تمام لحظه‌هاي تلاش كنيم تا خودمان باشيم. يكي ديگر از مباحث كتاب و اعقتادات مزلو بر معصوميت انسان تكيه دارد و مي‌گويد افراد خلاق بي‌تزويرند. به اعتقاد مزلو دو دسته معصوميت وجود دارد،‌ دسته نخست در كودكان و حيوانات به صورت ناآگاهانه و سپس معصوميت خودآگاه در افراد آگاه رخ مي‌دهد كه ارزش اساسي در نوع دوم معصوميت نهفته است.

دكتر بهاري درباره اعتقاد مزلو به روابط زن و مرد، ‌توضيح داد: حكومت مردان بر زنان به دليل وحشت ناآگاهانه‌اي است كه مردان از جنس مخالف دارند. بسياري از روابط مردان و زنان به اين واقعيت استوار است كه زنان ناآگاهي مردان را يادآوري مي‌كنند و مردان زماني مي‌توانند وجود زن‌ها را تحمل كنند كه داراي قدرت و اعتماد به نفس باشند.

وي يكي از مباحث مورد تاكيد در اين كتاب را سلسله مراتب ارزش‌ها و نيازها دانست و افزود: هرم نيازهاي مزلو در پايين‌ترين سطح به نيازهاي فيزيولوژيك و بالاترين خودشكوفايي و كمال‌طلبي است كه در اين ميان مطرح مي‌كند كه در راس نيازهاي انسان، نياز به بودن است،‌ عادل بودن، خوشحال بودن و ساير بودن‌ها است. مزلو بدون انكار جهان باقي به اين مبحث مي‌پردازد كه بهشتي كه به انسان وعده‌ داده‌اند، در طول زندگي انسان را احاطه كرده است، ‌فقط كافي است كه به آن خوب نگاه كنيم.

نشست نقد و بررسي كتاب «زندگي در اينجا و اكنون» عصر ديروز، سوم مهر ماه در سراي اهل قلم برگزار شد.