به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اثر حاضر، در فصل‌های متعدد به جایگاه سیر و سفر و پیآمدهای آن، انواع سفر، حکم شرعی و مکان، احکام و آداب سفر، سفرهای تاریخی پیامبران الهی و اقوام گذشته در قرآن، سفر آفاقی انفسی و ابعاد آنها، تحلیل آثار و پیآمدهای مختلف سفر، به‌ویژه آثار تربیتی آن پرداخته است.
یکی از ضروریات زندگی اجتماعی، از آغاز آفرینش تاکنون برقراری ارتباط از راه‌های مختلف بوده است. «سیر و سیاحت» مهمترین و مؤثرترین عامل براي برقراری ارتباط در زمینه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. سفر، حقیقت زندگی است و زندگی خود یک سفر. انسان، همیشه در گذر از دیروز به امروز و از امروز به فرداست. امروزه با گسترش جوامع بشری و پیچیده شدن ارتباطات و افزوده شدن مشکلات و گرفتاری‌های بشر، یکی از راه‌های کاهش پیآمدهای این پدیده، اهمیت به سیر وسیاحت در جهت پرورش و رشد شخصیت اخلاقی و فرهنگی و ظهور شخصیت حقیقی انسان‌هاست.
آشنایی با رهنمودهای دین مبین اسلام درباره اهمیت و آداب سیر و سیاحت، عبرت گرفتن از سفرهای تاریخی پیامبران الهی و ملت‌های پیشین و آگاهی از ابعاد آفاقی و انفسی سفر در زمینه‌های مختلف فردی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی باعث می‌شود کمالات روحی و خوی‌های اخلاقی افراد بارور و واقعیت آشکار شود و حجاب‌های ظاهری به کناری رود.
قدر مردم، سفر پدید آرد خانه خویش، مرد را بند است
چون به سنگ اندرون بود گوهر کس نداند که قیمتش چند است
(سنايي غزنوي)
در قرآن مجيد، انسان مسافر، به سير و سياحت در آفاق و انفس (عالم ظاهري و باطني) بسيار سفارش شده و اين تاكيد نشان اهميت اين مساله و ارزش و قداست ثمره آن، يعني كسب كمال و معرفت است، چنان كه خداوند در قرآن فرموده است: «افلم يسيروا في‌الارض فتكون لهم قلوب يعقلون بها او آذان يسمعون بها؛ آيا در زمين سفر نمي‌كنند؟ تا صاحب دل‌هايي گردند كه با آن بينديشند و گوش‌هايي كه با آن (حقيقت را) بشنوند.(حج، آيه 46)»
در اين آيه و ده‌ها آيه ديگر، علاوه بر دعوت مردم به سير و سياحت در زمين، عبرت‌پذيري از سير تاريخي امت‌هاي پيشين را يادآور مي‌شود و سفر را گشاينده درهاي عبرت و تجربه بر انسان مي‌داند. در نتيجه، از جمله راه‌هايي كه انسان با آن مي‌تواند با آفرينش آشنا شود و در آيات الهي بينديشد، سير و سياحت است، تا از نزديك با آثار و شگفتي‌هاي هستي آشنا شود و به كمال حق و معرفت برسد. «سنريهم آياتنا في‌الآفاق و في انفسهم حتي يتبين لهم انه‌الحق؛ نشانه‌هاي خود را در سراسر هستي در درونشان به آنها نشان خواهيم داد تا برايشان آشكار شود كه خداوند حق است.(فصلت، آيه 53)»
در سايه سير و سفر، حق و حقيقت براي انسان آشكار شده و او را به كمالات روحي و صفات اخلاقي مي‌رساند و در پرتو آن، خوي افراد، همچون آينه‌اي روشن آشكار مي‌شود؛ زيرا گفته‌اند: «عند تقلب‌الاحوال تعرف جواهرالرجال؛ در دگرگوني حالت‌ها، نهان مردان شناخته مي‌شود». و در سايه همين شناخت است كه پختگي افراد نمايان و كمال آنها آشكار مي‌شود.
بسيار سفر بايد تا پخته شود خامي
صوفي نشود صافي، تا در نكشد جامي(سعدي)
سير و سياحت در مكتب اسلام جايگاه خاصي دارد و بر اهميت و ضرورت آن، چه در آيات قرآن كريم و چه در روايات و متون مذهبي، بسيار سفارش شده است. اين تاكيد بنا به فوايد و آثار گوناگوني است كه در سير و سياحت نهفته است و انسان در طي مسافرت به آنها مي‌رسد. با تامل در آيات قرآني و متون حديثي درمي‌يابيم كه يكي از حكمت‌هاي تاكيد اسلام بر سير و سياحت، آثار گوناگوني است كه در رشد و كمال انسان دارد. مطالعه آثار تاريخي، عبرت‌گيري از احوال و آثار گذشتگان، رشد نيروي تفكر و تعقل انسان، تفكر در اسرار آفرينش و آشنايي با آيات و پديده‌هاي خداوند، دانش‌اندوزي و كسب تجربه، آشنايي با آداب و راه و رسم زندگي ديگر مردمان، تحصيل منافع اقتصادي، سلامت جسم و روح، دفع اندوه‌ها و ناراحتي‌ها و غيره، از جمله آثاري است كه در آيات و روايات براي سير و سياحت ذكر شده و موجب افزايش آگاهي و بصيرت انسان مي‌شود.
نويسندگان اين اثر در بخشي از پيشگفتار كتاب حاضر مي‌نويسند: «روشي كه در اين پژوهش به كار گرفته شده، روش "تحليل متن" يا تحليل دروني متن است كه به "روش كلاسيك" نيز تعبير مي‌شود و عملي فكري است كه بر پايه‌هاي عقلاني استوار است؛ يعني براي تفسير، توضيح و بازنمايي موضوع، از عقل و روش ذهني استفاده مي‌شود. در اين روش، پرسش‌هاي تعيين شده براساس طرح مساله اصلي و مباني نظري پژوهش، به متن عرضه، و پاسخ آنها استخراج و در موارد غير صريح استنباط مي‌گردند. روش كار همانند ساير پژوهش‌هاي تاريخي ـ مذهبي، پژوهش كتابخانه‌اي است كه طي آن با شيوه فيش‌نگاري براي جمع‌آوري اطلاعات، به منابع معتبر روايي و تحليلي به‌ويژه تفاسير قرآن مراجعه و مطالب مورد نياز از آنها استخراج شده و مورد استفاده قرار گرفته است.»
اين اثر در چهار بخش و 9 فصل سامان يافته است. كليات، اهميت، انواع، آداب و احكام سير و سياحت، ترسيم و تحليلي از سفرهاي تاريخي در قرآن، سفر آفاقي و سفر انفسي، مباحث گوناگون اين کتاب را تشکيل مي‌دهند.
در انتهاي اين اثر، نمايه‌اي از آيات، روايات، الفاظ سير و سياحت در قرآن كريم، اعلام، اشعار، نيز درج شده است.
چاپ دوم كتاب «سیر و سیاحت در قرآن مجید» در شمارگان 1200 نسخه، 356 صفحه و بهاي 53000 ريال راهي بازار نشر شد.
چهارشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۸۸ - ۱۰:۴۵
کتاب «سیر و سیاحت در قرآن مجید» به قلم دکتر جهانبخش ثواقب و محمدجواد رحمانی از سوی موسسه بوستان کتاب تجدید چاپ شد.\
نظر شما