در ابتدای این مراسم شیخ‌باقری درباره ترجمه این اثر گفت: نزدیک به صد سال است که این کتاب در دانشگاه آکسفورد چاپ شده است. چنانچه در مقدمه‌کتاب آمده است که هر چیزی که از ارشمیدس باقی مانده است در آن گرداوری شده است.
وی افزود: این اثر پر از اصطلاحات و کلمات یونانی و لاتین است و من اصل کتاب که به زبان انگلیسی است را مبنا قرار دادم و به ترجمه آن پرداختم.
در ادامه امینی درباره لزوم وجود مقدمات در کتاب‌هایی که به تاریخ علم می‌پردازند گفت: تاریخ علم وضعیت خاصی دارد. در متون کلاسیک علمی بدون توضیحات حتی با تصاویر و نقاشی‌ها چندان چیزی دستگیر خوانندگان نمی‌شود. معمولا کتاب‌های علمی بدون مقدمه و توضیحات نکته قابل‌توجهی ندارند. به عقیده من داشتن این ترجمه بدون ترجمه مقدمه چندان موثر نیست.
وی افزود: در مقدمه این اثر بخش‌هایی در ابتدای آن وجود دارد که توضیح می‌دهد چگونه نسخه‌های خطی تفسیر می‌شوند. همچنین در قسمت‌های بعدی روش ارشمیدس توضیح داده است و در کل از وجود این مقدمه است که می‌توان به بخش‌های دیگر پی‌برد.
امینی با اشاره به کیفیت ترجمه گفت: در‌حوزه علم تا حد بسیار زیادی کم پیش می‌آید که ردپای اصطلاحات فلسفی را ببینیم اغلب در این کتاب اصطلاحات اصیل برگردانده شده است. برای مثال شاید برای خوانندگان ایرانی قابل توجه است که کتابی که متعلق به فرهنگ ماست، فقط به عربی مانده است که به ارشمیدس نسبت داده شده است. در این کتاب علاوه‌بر مقدمه نویسنده باید توضیحاتی داشته باشد که فهم کتاب را راحت‌تر کند در حقیقت وقتی این اثر را مطالعه می‌کنید شاید فکر می‌کنید که از یک دنیای دیگر‌حرف می‌زند.
امینی ضمن انتقاد دیگری از ترجمه کتاب گفت: شایسته بود که نام هیس گرداورنده اصلی کتاب در روی جلد کتاب بود. متاسفانه هیچ نامی از هیس در این کتاب آورده نشده است.
در ادامه این نشست شیخ‌باقری ادامه داد: من در رشته مهندسی فعالیت دارم و چندان متخصص ریاضیات نیستم و صرفا از روی علاقه این کتاب را ترجمه کردم.
وی در پاسخ به مباحث‌گفته شده در باب ترجمه مقدمه گفت: به عقیده من آوردن مقدمه چندان مفید نبود کسی که می‌خواهد چنین کتابی را بخواند قطعا انتخابش کرده که آن را بخواند و قطعا می‌فهمد که چه چیزی می‌خواند.
شیخ‌باقری گفت: در حقیقت اگر کسی اهل این کار باشد می‌تواند بفهمد و اگر هم کسی به این مرحله نرسیده است که چنین کتابی را بخواند اصلا برای خواندن انتخابش نمی‌کند. چنانچه اگر ساده‌تر از این هم گفته شود سودی ندارد.
وی ادامه داد: ملاحظات اقتصادی یکی دیگر از دلایل ترجمه نشدن مقدمه آن است. برای مثال کتابی که ۶۰۰ صفحه دارد و با‌توجه به موضوع کتاب بنگاه‌های نشر میل چندانی برای انتشار آن ندارند. من معتقدم کتابی که باید در فرهنگ ایران می‌بوده است حالا ترجمه شده است که اتفاقا نقص هم زیاد دارد اما دیدی که پشت آن بوده است این بود که چنین کتابی باید در نشر کشور منتشر می‌شد.
در ادامه این نشست نقد و بررسی قلندری گفت: من فکر می‌کنم که مخاطبان اصلی کتاب دانشجویان یا استادان تاریخ علم هستند. ترجمه این کتاب خوب است اما چون مخاطب اصلی این اثر دانشجویان تاریخ علم می‌دانم مجبوریم دانشجویان را به مقدمه گرداورنده و زندگینامه ارشمیدس ارجاع دهیم.
شیخ‌باقری در پاسخ به مطالب ذکر شده گفت: این کتاب برای دانشجویان فلسفه علم ترجمه نشده است و به عقیده من اگر آدمی به علم علاقه‌مند باشد این کتاب گزینه خوبی است. در واقع ترجمه این اثر قدمی بود که باید برداشته می‌شد.
وی افزود: این کتاب نزدیک به 2500 سال بود که نوشته شده بود اما هیجچ نسخه‌ای از آن به زبان فارسی موجود نبود بنابراین لزوم ترجمه آن به شدت احساس می‌شد و من نقد‌هایی که بر آن وارد است را می‌پذیرم و جا دارد که کامل‌تر شود خوب است فرد دیگری بیاید و ترجمه‌دیگر و کاملتری از آن را ارائه دهد. برای مثال مقدمه هیس (گرداورنده اصلی کتاب) را ترجمه کند یا زندگینامه دقیق ارشمیدس را بنویسد.
به گفته شیخ‌باقری هدف از ترجمه این اثر این نبوده که کلاس درسی بخواهد از آن استفاده کند. در حقیقت تلاش مترجم آن بوده که کتاب بدون هیچ تغییری ترجمه شود و اگر کسی می‌خواهد بیشتر بداند خودش به تکمیل اطلاعات بپردازد.
امینی با اشاره به صحبت‌های مترجم این اثر مبنی بر لزوم نسخه فارسی آثار ارشمیدس گفت: چرا باید هر اثری که ترجمه می‌شود حتی اگر نسخه ای از آن را نداریم غنیمت بشماریم؟ آنقدر هم در حیطه کتاب‌های علمی فقیرنیستیم که هر منبعی داشته باشیم و هستند کتاب هایی که کاملا به رفع نیاز و حتی لذت مردم عادی بیانجامد.
وی گفت: اهمیت این اثر اینجا معلوم می‌شود که به ما توضیح می‌دهد که برای اولین بار یک ریاضیدان چگونه فکر می‌کرده است.
نظر شما