بررسی نخست به جامباتیستا ویکو (۱۷۴۴-۱۶۸۸) اختصاص دارد، فیلسوف ناپلی که در روزگار خود تحت‌الشعاع مونتسکیو قرار گرفت و آثارش نادیده گرفته شد اما از آن زمان تاکنون گهگاه قدر نظراتش شناخته شده است (مثلا جیمز جویس نظریه «چرخه‌های» ویکو را مبنای ساختار شاهکارش، شب‌زنده‌داری فینگن‌ها قرار داد). از این بررسی درمی‌یابیم آرای ویکو، که یکی از ژرف‌اندیش‌ترین و نوآورتین اندیشمندان تمام دوران‌هاست، برای روزگار ما حتی بیشتر از عصر خودش جالب توجه‌اند.
یوهان گوتفرید هردر (۱۸.۳-۱۷۴۴) گاهی پدر ملی‌گرایی اروپایی خوانده می‌شود، اما چنان‌که این بررسی خاطرنشان می‌کند، می‌توان به همین اندازه اعتبار جان بخشیدن به پوپولیسم، این رای که هنرها صدای زمانه و حمحیط اجتماعی خود هستند، نیز مفهوم درستی و خودآیینی فرهنگ‌های ناهمخوان را از آن او دانست ـ آرایی که همگی، دست‌کم به همان اندازه که در کونیگزبرگ قرن هجدهم مطرح بودند به روزگار ما نیز مربوط‌اند.
این دو جستار کوشش‌هایی برای سنجش درستی کاربرد روش‌های علوم طبیعی در مطالعه فرهنگ انسان و نحوه تلقی دو منتقد جسور و نوآور عصر روشنگری از این موضوع‌اند.
جان‌مایه جستارهای این کتاب از درس‌گفتارهایی گرفته شده که به ترتیب در سال‌های ۱۹۵۸-۱۹۵۷ در انستیتوی ایتالیایی مستقر در لندن و در سال ۱۹۶۴ در دانشگاه جان هاپکینز ایراد شدند. نسخه اولیه جستار آیزیا برلین درباره ویکو در کتاب جنبه‌های هنر و اندیشه در ایتالیای قرن هجدهم منتشر شد؛ جستار مربوط به هردر نیز در کتاب جنبه‌های قرن هجدهم ویراسته ارل آر.وسرمن و سپس با اصلاحات جزئی در مجله اینکانتر در ژوئیه سال ۱۹۶۵ منتشر شد.
آیزیا برلین معتقد است ویکتو و هردر هر دو در باب نظریه‌های اساس خود اغراق می‌کردند. چنین اغراقی نه غیرعادی است و نه لزوما مایه تاسف. کسانی که حقایقی تازه و پراهمیت کشف کرده‌اند (یا می‌پندارند که کشف کرده‌اند) جهان را در پرتو آن حقایق می‌نگرند، و به میزانی شگرف از خویشتنداری ذهنی نیاز است تا حس اعتدال و میانه‌روی حفظ شود و در راه‌های به‌تازگی گشوده‌شده به شیوه افراط گام برداشته نشود. او توضیح می‌دهد که اساسا بسیاری از اندیشمندان اصیل دچار اغراق بسیار شده‌اند و بعضا بیش از حد ادعا داشتند و احتمالا اگر چنین نمی‌کردند ایده‌هایشان راه خود را از میان مقاومت آرای پذیرفته‌شده باز نمی‌کردند یا از توجهی که سزاوارش بودند برخوردار نمی‌شدند.
کتاب «ویکو و هردر: دو بررسی در تاریخ اندیشه‌ها» نوشته آیزیا برلین با ترجمه ادریس رنجی در ۳۲۷ صفحه، شمارگان ۱۱۰۰ نسخه و به قیمت ۳۹۰۰۰ تومان از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است.
نظر شما