در مقدمه چاپ نخست کتاب به قلم حامد اختیاری، می‌خوانیم: «دانشمندان علوم اعصاب مدت‌ها تصور می‌کردند آسیب یا فرسودگی مغز، غیرقابل برگشت و اصلاح است، اما رشد دانش و فن‌آوری‌های شناختی در چند سال اخیر، فرصت‌هایی جدی برای اصلاح، ترمیم و تقویت عملکردهای مغزی ایجاد کرده است. اکنون تقویت و بازتوانی شناختی، مفهومی پذیرفته شده در مجامع علوم اعصاب در سراسر دنیاست. یکی از مهم‌ترین راهکارهای تقویت و بازتوانی شناختی، ارائه آموزش‌هایی پیرامون چگونگی کارکرد مغز و شیوه استفاده بهینه از عملکردهای شناختی است. در کنار این آموزش‌ها، انجام تمرینات منظم و مرحله‌بندی شده به تفکیک عملکردهای مختلف شناختی، توانمندی‌های مغزی را پله پله ارتقا می‌دهد.»
اختیاری انتشار «باشگاه مغز» را حاصل کار گروهی در برنامه علوم اعصاب کاربردی پژوهشکده علوم شناختی طی یک سال تلاش فشرده اعلام میکند.
اختیاری در مقدمه ویرایش دوم کتاب در تشریح دیگر ویژگی‌های «باشگاه مغز» آورده است: «معرفی تفکیک‌شده عملکردهای مغزی از اولویت‌ها و ارائه تمرینات مناسب و سطح‌بندی شده برای تقویت توانمندی‌های مختلف مغزی از اهداف اصلی مجموعه کتاب‌های «باشگاه مغز» است.»
نویسنده در مقدمه کتاب با اشاره به تاثیرات گام‌های «باشگاه مغز» در تقویت عمکرد مغز ادامه می‌دهد که: «طی اجرای منظم تمرینات «باشگاه مغز» در 16 پله در دوره زمانی 2 تا 6 ماهه اگرچه ممکن است ابتدا تصور کنید سرعت تقویت عملکردهای مغزی شما کم است، نتیجه نهایی بدون شک برای شما بسیار جذاب خواهد بود.»
در ویرایش دوم کتاب مباحثی از جمله «مجموعه تمرینات استروپ»، «جداول به هم ریخته» و «تغییر تمرینات رسم مسیر» به‌عنوان تغییرات اساسی اعلام شده است.
آیا شما به بازتوانی و تقویت مغزی نیاز دارید؟
نویسندگان 30 پرسش را برای شناخت مخاطب از نیازمندی به بازتوانی مغز خود مطرح کرده‌اند. پاسخ «بلی» یا «خیر» به این پرسش‌ها نشانی می‌دهد که مخاطب آیا به بازتوانی و تقویت مغزی نیاز دارد یا خیر؟ برخی از این پرسش‌ها عبارتند از:
به خاطر آوردن کارهایی که قصد انجام دادن آن‌ها را دارم، مشکل است، انجام همزمان دو کار برایم مشکل است و حواسم را پرت میکند، تغییر عادت موجب احساس ناراحتی و تشویش در من می‌شود، من برنامه‌ریزی طولانی‌مدتی برای آینده خود ندارم، برنامه‌ریزی کارهای روزانه برایم دشوار است، در صورتی که یک فرد در یک جلسه اجتماعی معذب باشد، من کاری می‌کنم که فرد حس راحت‌تری پیدا کند، بیش از ده‌دقیقه نمی‌توانم روی یک موضوع، مثلاً مطالعه تمرکز کنم.
توصیه‌هایی برای مطالعه «باشگاه مغز»
ـ توصیه می‌کنیم از زمان خریدن کتاب، هر هفته حداقل یک پله و حداکثر دو پله از کتاب را مطالعه و تمرینات آن را حل کنید همچنین توصیه می‌کنیم برای هر مجموعه از تمرینات، 30 تا 45 دقیقه زمان اختصاص داده شود.
دریافت پیام اصلی کتاب در 15 دقیقه
نویسندگان برای مخاطبانی که فرصت ندارند تا «باشگاه مغز» را به‌طور کامل مطالعه کنند در صفحه 14 کتاب در ذیل مطالبی با عنوان اگر تنها 15 دقیقه فرصت دارید در چند نکته آورده‌اند: «نقش مغز در کیفیت و طول عمر شما غیرقابل انکار است، سلامت آن را جدی بگیرید!، اگر تاکنون این اتفاق برای شما افتاده که در یک فروشگاه به کسی خیره شوید و تلاش کنید نام او را به خاطر بیاورید اما موفق نشوید، لطفا به مغز خود بیشتر توجه کنید!، مهم نیست مغز شما چقدر قدرتمند است، آنچه اهمیت دارد این است که بدانیم این عضو به جبران و احیای خود نیاز دارد!
مغز خود را با صبحانه‌ای مقوی بیدار کنید و با تغذیه سالم در طول روز، آن را بیدار نگه دارید!، تنها جسم شما نیست که نیاز به استراحت دارد، مغز شما هر شب، منتظر خواب حداقل 7 ساعته است!، در روز ساعاتی را به ورزش کردن اختصاص دهید، حتی اگر این ورزش، بالارفتن و پایین آمدن از پله‌ها باشد!، برای داشتن مغزی فعال و سالم، در باشگاه ورزش مغز ثبت‌نام کنید، همین امروز!، خندیدن، تفریح کردن و داشتن احساسات مثبت مانند یک باتری پرقدرت، مغز شما را شارژ میکند و استرس آن‌را از بین می‌برد!، مغز شما مانند مدیر یک کارخانه بزرگ است. این مدیر را برای کارهای جزئی خسته نکنید و به جای آن از معاونان خود استفاده کنید!، هیچ وقت باور نکنید که می‌توانید با مصرف دارو، یک‌شبه مغز خود را جوان کنید. چون چنین دارویی هنوز کشف نشده است!،
چالش‌های مغزی بین جلسه‌ای
مقوله چالش‌های مغزی بین جلسه‌ای در ویرایش دوم به کتاب اضافه شده است که با پرسش کدام فعالیت‌ها در زندگی روزانه به بهبود فعالیت مغز من کمک می‌کنند؟ آغاز می‌شود. در این بخش است که 16 تمرین کاربردی برای هر جلسه یک تمرین معرفی شده است. این تمرینات با عنوان استراتژی‌های کاربردی برای «توانمندسازی مغز» خوانده می‌شود، اغلب به گونه‌ای طراحی می‌شوند که افراد بتوانند بدون نیاز به امکانات خاصی آن‌ها را به‌طور منظم انجام دهند و در برنامه روزانه خود بگنجاند.
پله اول: چالش طبقه‌بندی مفاهیم؛ انجام این تمرین، علاوه بر ارتقای سرعت پردازش‌های ذهنی، حافظه و تمرکز شما را نیز تقویت میکند.
پله دوم: چالش داستان‌نویسی؛ هدف از این تمرین ارتقای مهارت‌های کلامی و منطق است که در قالب نوشتن جملات معنا‌دار، منسجم و منطقی در مدت زمان تعیین شده صورت می‌گیرد.
پله سوم: چالش حفظ شعر؛حفظ شعر و تکرار آن، یکی از فعالیت‌هایی است که در تقویت حافظه و گنجایش ان برای ذخیره اطلاعات موثر است.
پله چهارم: چالش ساعت برعکس؛هر بار که بخواهید از رویس ساعت وارونه زمان را بگوییم مغز مجبور می‌شود با صرف انرژی بیشتر به زمان توجه کند.
پله پنجم: چالش پرتاب توپ؛ پرتاب یک توپ نوع آسان این تمرین است و در صورتی که بتوانید این کار را با دو توپ انجام دهید فشار بیشتری بر تقویت تمرکز، سرعت‌عمل و مهارت‌های بصری فضایی خود اعمال کرده‌اید.
پله ششم: چالش دوران مدرسه؛ کاغری بردارید . سعی کنید اسامی مربیان و معلمانتان را از دوران دبستان خود به ترتیب بنویسید این تمرین را می‌توانید با به‌خا‌طر آوردن اسامی همکلاسی‌های خود نیز انجام دهید.
پله هفتم: چالش بازی با لغات؛ این تمرین با انتخاب یک صفحه از روزنامه یا کتاب صورت می‌گیرد. سعی کنید حرف «ب» را در یک صفحه متن پیدا کنید.
پله هشتم: انجام همزمان دو کار؛ کاغذ سفیدی را بردارید و شروع به نوشتن جمله «انجام همزمان چند کار، دشوار است» کنید. به این ترتیب که نوشتن هر حرف به‌کار رفته در این جمله یک عدد نیز در پایین آن یادداشت کنید.
پله نهم: چالش ببین و بگو؛ برای انجام این تمرین هر‌کجا هستید سعی کنید، یک دقیقه به اطرافتان را با دقت نگاه کنید و هر آنچه در محیط می‌بینید به خاطر بسپارید. بعد از پایان یک دقیقه چشمانتان را ببندید و از عدد یک تا 30 به‌طور معکوس بشمارید. سپس هر انچه در اطرافتان مشاهده کردید، برای خود بیان کنید. این تمرین را در فضای‌های مختلف و به‌صورت روزانه انجام دهید.
چالش انجام محاسبات ذهنی، چالش کار در آینه، چالش در نقاشی، چالش برای پیروزی در بازی، چالش برای بحث، چالش احساسات و چالش ارزیابی پله‌های دیگر این تمرین است.
ویرایش دوم کتاب «باشگاه مغز 1 (کتاب آموزش و تمرین برای فعالسازی توانمندی‌های مغزی)» با شمارگان پنج‌هزار نسخه در 296 صفحه، به‌بهای 14 هزار تومان از سوی انتشارات «مهرسا» به بازار کتاب عرضه شده است.
نظرات