به گزارش خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)، اثر حاضر براي آشنايي خوانندگان، موضوع خواب و رويا و مسائل درباره آن را از منظر قرآن و روايات اهل‌بيت(عليهم‌السلام) بررسي كرده است.
خواب و رويا پديده‌اي است مهم و شگفت‌انگيز که از ديرباز مورد توجه ابناء بشر بوده و همواره فکر و ذهن دانشمندان روان‌شناس، فلاسفه و حکما را به خود مشغول داشته و هنوز نيز براي انسان‌ها حائز اهميت است و پديده‌اي به حساب مي‌آيد مرموز که جاي بحث فراوان دارد.
به عقيده نويسنده، خواب که از خصوصيات بارز و نيازهاي اساسي موجود زنده است، حالتي است که در فواصل معيني بر انسان سالم عارض مي‌شود و به سبب آن تمام اعضاي ظاهري بدن از کار باز مي‌ماند و بيشتر عضلات در حالت انبساط (استراحت) قرار دارند.
حقيقت داشتن رويا و مفهوم و معنا و تفسير و تعبير مشاهدات آدمي در عالم رويا از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار بوده، و فکر و انديشه بسياري را به خود مشغول کرده است و با وجود پژوهش‌هاي مستمر در اين‌باره، تاکنون موفق به کشف اسرار آن نشده‌اند.
در قرآن مجيد ـ‌که کتاب راهنما و چراغ هدايت دين مبين اسلام است‌ـ از خواب ديدن و روياي انسان‌ها سخن گفته شده است و خواب را از نشانه‌هاي قدرت خداوند به حساب مي‌آورد. همچنين در روايات فراواني از خواب و تعبير آن سخن به ميان آمده و داستان‌هاي متنوع کوتاه و بلندي در ارتباط با خواب نقل شده است.
در متون فرهنگي و ديني دانشوران به انحاء گوناگون به مباحث آن پرداخته‌اند. فلسفه و روان‌شناسان و متکلمان و مفسران هريک از منظر خاصي به آن توجه کرده و نظريه‌هاي گوناگوني درباره آن ابراز کرده‌اند. و فلاسفه الهي با روياي راستين بر وجود روح مجرد، استدلال کرده‌اند.
بنابراين روياي صادقه و خواب‌هاي شفاف را نبايد ناديده انگاشت، زيرا بهره‌اي از حقيقت دارند و بايد به دنبال فهم و تعبير آنها از راه درست و صحيح آن رفت. ولي اگر خوابي بازده وسوسه شيطاني بود، بايد از چنين خوابي به خداوند متعال پناه برد و آن را براي احدي بازگو نكرد.
خواب چيست و چرا خواب مي‌بينيم؟
خواب يکي از نعمت‌ها و موهبت‌هاي مجهول الهي و از نشانه‌هاي عظمت و وجود خداوند متعال است. در آيه 23 سوره روم چنين آمده است: «و من آياته منامکم بالليل و النهار؛ و از جمله آيات و قدرت‌نمايي او خفتن شما در شب و روز است».
از دوران گذشته انسان‌ها با خواب و رويا مواجه بوده و تعريف‌ها و تفسيرهاي گوناگوني براي آن ذکر کرده‌اند که با برخي از آنها آشنا مي‌شويم. در لغت‌نامه دهخدا آمده است: «خواب نقيض بيداري و حالت آسايش و راحتي که به واسطه کار باز آمدن حواس ظاهره و فقدان حس در انسان و ساير حيوانات بروز مي‌کند».
فيومي در المصباح‌المنير مي‌نويسد: «خواب، يک نحوه بيهوشي سنگيني است که بر قلب انسان هجوم مي‌آورد و از اين‌رو گفته شده که خواب، آفت است؛ زيرا خواب، برادر مرگ است».
راغب اصفهاني مي‌گويد: «خواب، مرگي است سبک، و مرگ، خوابي سنگين است».
در فرهنگ فارسي عميد نيز آمده است: «خواب، حالت آسايش در انسان و حيوان است که توام با آرامش و از کار افتادن حواس ظاهري مي‌باشد».
علت پديد آمدن خواب
درباره حقيقت خواب و علل آن نظرياتي ابراز شده است از جمله:
الف) وقتي خون از مغز به طرف اندام‌هاي پايين رسيد، مغز بخشي از فعاليت خود را تعطيل مي‌کند اينجا است که مغز به خواب مي‌رود.
ب) خواب معلول سمومي است که بر اثر تلاش و کوشش و فعل و انفعال‌هاي شيميايي و سوخت و ساز بدن پديد مي‌آيد و بخشي از مغز را از کار مي‌اندازد.
ج) در مغز آدمي و در سلسله اعصاب مرکزي، نقطه مخصوصي وجود دارد که تحريک آن نقطه، موجب پيدايي خواب مي‌شود.
ضرورت خواب
امام صادق(ع) مي‌فرمايد: «ما من حي الا و هو ينام خلا الله وحده عزوجل و الملائکة ينامون؛ تمام موجودات زنده مي‌خوابند مگر خداي با عزت و جلال. و (حتي) فرشتگان نيز مي‌خوابند».
خواب طبيعي يکي از نيازهاي انسان بلکه همه موجودات است که نقش عظيمي در سلامت و رفع خستگي آنها ايفاء مي‌کند و قوام بخش بدن و مايه قوت و نيرومند شدن آن، وسيله راحتي روح و روان آدمي و رسيدن به نقطه تعادل و آرامش است. ارضاء اين غريزه امري لازم است و اقدام به ترک آن ممکن نيست. عوامل بي‌خوابي گاه عاطفي و گاه بيماري‌هاي جسماني و گاه منازعات خانوادگي است.
زيان‌هاي بي‌خوابي يا کم‌خوابي
مطالعات نشان مي‌دهد که محروميت از خواب، منجر به اختلالات خاصي در طول روز مي‌شود که عمدتا اختلال در تمرکز و گاه خواب‌آلودگي است. خواب ناکافي، مقاومت بدن را در برابر انواع سموم، هجوم ميکروب‌ها، اختلالات آب و هوايي کاهش مي‌دهد. افرادي که به مقدار کافي نمي‌خوابند عصبي، نگران، ناپايدار و مضطربند.
نداشتن خواب عميق نيز ـ‌همچون کم‌‌خوابي‌ـ آثار سوئي بر روح و جسم آدمي بر جاي مي‌گذارد. بدون شک اگر خواب نبود روح و جسم آدمي بسيار زود پژمرده و فرسوده مي‌شد.
درمان بي‌خوابي
اگر بي‌خوابي بر شما غلبه کرد، آيه 11 و 12 سوره شريفه كهف را بخوانيد: «پس ما بر گوش آنها تا چند سالي پرده بيهوشي زديم. پس از آن، آنان را برانگختيم تا معلوم گردانيم کدام يک از آن دو گروه، مدت درنگ در آن غار را بهتر احصا خواهند کرد.»
از جمله موضوعات مهمي که در فصل نخست کتاب به آنها پرداخته شده،«زمان مناسب خواب، وضعيت خوابيدن، مکان خوابيدن، آيا در بهشت خواب وجود دارد؟ وضو گرفتن پيش از خواب، مقدار خواب، مسواک زدن قبل از خواب، سجده پس از بيداري و آداب خواب» است.
فصل دوم کتاب نيز بحث رويا را مطرح و موارد آن را برمي‌شمارد.
چاپ نخست کتاب «دانستني‌هاي خواب» در شمارگان 2000 نسخه، 72 صفحه و بهاي 15000 ريال راهي بازار نشر شد.
شنبه ۲ بهمن ۱۳۸۹ - ۱۳:۰۰
چاپ نخست کتاب «دانستني‌هاي خواب» نوشته ناصر باقري بيدهندي از سوي انتشارات ميثم تمار منتشر و روانه بازار نشر شد.\
نظر شما