به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، دكتر عبدالمجيد ارفعي در نشست نقد و بررسي كتاب «گل‌نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد» گفت: به كمك واژه‌هاي فارسي به درك و شناخت بهتري از تاريخ هخامنشيان خواهيم رسيد. افزون بر اين كه از راه خواندن گل‌نبشته‌هاي تخت‌جمشيد، مي‌توانيم ماه‌هاي تقويم هخامنشي را نيز كامل كنيم. چرا كه نام همه ماه‌هاي تقويم هخامنشي در كتيبه‌ي بيستون نيامده است.
اين ايلام‌شناس که روز سه‌شنبه (22 دي‌ماه) در پژوهشگاه علوم‌انساني و مطالعات فرهنگي سخن مي‌گفت، خاطرنشان كرد: در گل‌نبشته‌هاي يافته شده درباره دريافت و واريز كالا، جيره و دستمزد خاندان سلطنتي و سران حكومتي و هزينه‌هاي انجام آيين‌هاي ديني اشاره‌هاي فراواني مي‌توان يافت. گل‌نبشته‌هايي نيز درباره داد و ستد كالا و دستمزدهاي ماهانه و روزانه كارگران ديده مي‌شوند. اما بيشتر از 50 درصد گل‌نبشته‌ها درباره هزينه‌هايي است كه به مسافران پرداخت مي‌شده است.
وي افزود: گل‌نبشته‌هايي هم وجود دارد كه سالانه تنظيم شده‌اند. اين‌ها را بايد همانند دفترهاي روزنامه روزگار ما دانست. تمام ريزه‌كاري‌هاي اداري و آمارهاي كلي سالانه نيز در اين گل‌نبشته‌ها به دقت ثبت شده‌اند. حتي اين را نيز مشخص كرده‌اند كه مواجب براي چه كارهايي پرداخت مي‌شده است.
ارفعي در ادامه افزود: در گل‌نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد نام شهرهاي گوناگوني آمده است كه كالاها به آنجا برده مي‌شده‌اند. در دو جا نيز به نام زنان برمي‌خوريم. يكي زناني كه كارگر بوده‌اند و ديگري زنان آبستن. زنان كارگر بر پايه كاري كه انجام مي‌دادند، همانند مردان حقوق مي‌گرفتند. زنان آبستني كه دختر به دنيا مي‌آوردند، همان حقوق زناني را مي‌گرفتند كه فرزند پسر بدنيا آورده بودند.
وي در پايان سخنانش به ديگر مندرجات كتاب گل‌نبشته‌ها اشاره كرد و گفت: در اين كتاب به شكل جابه‌جايي كالاهايي همانند گندم، جو ، آرد و برخي ميوه‌ها چون توت و امرود و نيز چارپاياني چون بز و گوسفند و گاو اشاره شده است. ذخيره‌سازي براي مصارف انساني و دام و تهيه بذر براي كاشت نيز از مواردي است كه در گل نبشته‌ها به‌چشم مي‌خورد.
سهم ارفعي، روشن كردن نكات و تازه‌گرداني خوانش گل‌نبشته‌هاست
دكتر كتايون مزداپور از ديگر سخنرانان اين نشست بود. او نخست به كتاب ديگر دكتر ارفعي، «منشور كوروش بزرگ» اشاره كرد و گفت: سهم دكتر ارفعي به ويژه در خوانش متن استوانه كوروش بزرگ، روشن كردن نكاتي چند و تازه گرداني خوانش آن است. او چند پيشنهاد پروفسور «ريچارد برگر» را بهبود بخشيد و مقداري از سطح 36 استوانه را با استدلالي منطقي‌تر، خواند.
وي افزود: خوانش ارفعي را پروفسور «برگر» پذيرفت. بدين گونه استوانه كوروش با امانت كامل به فارسي برگردانده شد. در اين كار، دكتر ارفعي در مرحله اول به بازشناسي واژه‌ها پرداخته است و سپس با قرار دادن واژه‌ها در متن، برگرداني واژه به واژه ارايه كرده است. در ويراست تازه‌اي از منشور كوروش كه بزودي منتشر خواهد شد، برگردان انگليسي متن نيز مي‌آيد.
به باور مزداپور اهميت مضمون فرمان كوروش بزرگ را هنگامي مي‌توان دانست كه آن را با كتيبه‌هاي پادشاهان آشوري و بابلي بسنجيم. در يكي از آن كتيبه‌ها، «آشور باني پال» - فاتح شهر شوش پايتخت ايلام–مي‌نويسد كه چگونه در تاريخي نزديك به 639 پيش از ميلاد و در حدود صد سال پيش از فرمان كوروش بزرگ، شوش را ويران كرده است.
آشور باني پال مي‌گويد: آواي انسان‌ها، صداي سم چارپايان و فريادهاي شادي به دست من از آنجا رخت بربست. حال آنكه در منشور كوروش مي‌خوانيم: آنگاه كه من آشتي‌خواهان، به بابل رفتم، بابل و همه شهرهاي ديگر را در فراواني و نعمت پاس داشتم.
مزداپور در پايان به كتاب پايه‌اي دكتر ارفعي، «گل نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد»، پرداخت و گفت: همين دادگستري و روش زندگي را در بخش ديگر و اصلي پژوهش‌هاي دكتر ارفعي، يعني «گل‌نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد» هم مي‌توان ديد. كتاب ارزنده ايشان برگردان گل‌نبشته‌هاي يافته شده در تخت جمشيد است. آن گل نبشته‌ها بيش از 30 هزار قطعه كوچك است كه به خط ميخي و به زبان ايلامي، معروف به ايلامي هخامنشي، فراهم آمده است.
وي افزود: اين آثار بخشي از بايگاني هخامنشي در دوران داريوش بزرگ است. به همين دليل بازگو كننده حقايقي درباره ايران در روزگار حكومت هخامنشيان است. از سراسر اين نوشته‌ها، دادگستري و باريك بيني در كار و دادگستري پيداست. اين روش برعكس شيوه توليد برده‌داري در بين‌النهرين و يونان آن روزگاراست.
كتاب گل‌نبشته‌هاي تخت جمشيد گوشه‌هاي تاريك ايران را روشن مي‌كند
دكتر اميد بهبهاني از ديگر استاداني بود كه در اين نشست سخن گفت. او ابتدا به كار دكتر ارفعي و مراحل دانش‌اندوزي او پرداخت و گفت: دكتر ارفعي، دانشجوي برجسته پرفسور ريچارد هلك، ايلام‌شناس نامدار، پس از گرفتن مدرك دكترا در زبان ايلامي، به ميهن بازگشت و سال‌هاي جواني را به پژوهش درباره مطالعات ايلامي اختصاص داد. كتاب ايشان نتيجه سال‌ها پژوهش در زبان ايلامي است. اين زبان، تاريخ تمدن چند هزار ساله ايران را در بخش جنوب غربي فلات ميهن ما نگهداشته است.
بهبهاني در ادامه افزود: خواننده كتاب دكتر ارفعي شايد در نگاه نخست گمان كند كه با اسنادي تكراري و كم اهميت سر و كار دارد. اما پژوهندگاني كه جوياي نكته‌هاي ريز و مهم درباره اين دوره از تاريخ ايران هستند، مي‌توانند آگاهي‌هاي ارزشمندي در زمينه‌هاي گوناگون اقتصادي، اجتماعي و حتي فرهنگي بدست آورند.
بخشي از اين آگاهي‌ها دربردارنده موضوع‌هايي از اين گونه است: امنيت راه‌ها و آسايش مسافران، واژه‌هاي ايراني در زبان ايلامي، واحدهاي اندازه‌گيري، پاسداشت حقوق و آزادي‌هاي فردي و اجتماعي، حقوق زنان و حتا حقوق چارپايان در دوران درخشان فرمانروايي هخامنشيان.
وي در پايان گفت: اشاره‌هايي كه در كتاب «گل نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد» آمده است، نشان دهنده اين واقعيت است كه كتاب ارزشمند دكتر ارفعي تا چه اندازه مي‌تواند در روشن ساختن گوشه‌هايي تاريك از تاريخ سرزمين كهن ما سودمند باشد.
اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: هر ايراني با خواندن اين كتاب درمي‌يابد كه فرزند سرزميني است كه در آن دادگري، برابري و حقوق انسان‌ها و حتي جانوران ارزش و احترام داشته است. آن هم در روزگاراني كه خالي از هر گونه امكانات امروزي براي بايگاني اسناد و مدارك بوده است.
دستور زبان ايلامي به ساده‌ترين بيان در اين كتاب آمده است
در پايان اين نشست، دكتر زاگرس زند، ايران‌شناس و پژوهنده تاريخ كهن ايران، به پيشينه پژوهش‌هاي ايلام‌شناسي پرداخت و گفت: در پايان سده نوزدهم و به ويژه در سده بيستم ميلادي، آشورشناساني از آمريكا و فرانسه و آلمان كوشيدند تا به دركي پذيرفتني از زبان ايلامي دست يابند. «جورج كامرون» و «ريچارد هلك» بيشتر زندگي خود را وقف پژوهش بر روي متن هاي ايلامي كردند.
وي افزود: كامرون در سال 1960 با انتشار جستار «نسخه ايلامي كتيبه بيستون»، به برخي ويرايش‌ها و مطالعات تطبيقي در زمينه زبان ايلامي هخامنشي اشاره كرد كه به پيشرفت‌هاي بعدي ياري رساند. از سويي ريچارد هلك تمام تلاش خود را بر روي متن‌هاي باروي تخت جمشيد متمركز ساخت.
زند يادآور شد: حاصل تلاش توان‌فرساي هلك، كتاب «متن‌هاي باروي تخت جمشيد» است كه در آن بيش از 2 هزار كتيبه ايلامي هخامنشي آوا نويسي و برگردان شده است. برجسته‌ترين شاگرد هلك، استاد ارفعي است. او وارث سنت ايلامي شناسي دانشگاه شيكاگو و ميشيگان به‌شمار مي‌رود.
به گفته اين ايران‌شناس، مي‌توان انتظار داشت كه كتاب «گل‌نبشته‌هاي باروي تخت جمشيد» نوشته استاد ارفعي، ادامه سبك هلك باشد. دكتر ارفعي در بخش نخست اين كتاب ضمن آوردن جدولي از نشانه‌هاي ايلامي هخامنشي، به دستور زبان ايلامي هخامنشي پرداخته است؛ شيوه او همان برداشت ريچارد هلك از ساختار دستور زبان ايلامي هخامنشي است.
وي افزود: دكتر ارفعي دستور زبان ايلامي را به ساده‌ترين بيان آورده و از پرداختن به برخي پيچيدگي‌ها پرهيز كرده است. اين كار به اين دليل انجام شده است تا كتابي براي نوآموزان زبان ايلامي نيز باشد. پس كتاب ارفعي مي‌تواند به عنوان خودآموز زبان ايلامي مورد استفاده قرار گيرد.
چهارشنبه ۲۳ دی ۱۳۸۸ - ۱۲:۳۴
نظر شما