به گزارش سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) شاید تا به امروز سفرنامه های زیادی در خصوص سفر به خانه خدا و مراسم حج نگاشته شده باشد، اما اگر سفرنامه ای را بخوانید که این سفرمعنوی با نگاهی متفاوت روایت کرده باشد ماجرا فرق خواهد داشت. از کتاب «آواز حجاز» به قلم محمدصالح سلطانی حرف می زنیم، نویسنده جوانی که فرصت پیدا کرد پس از ۱۰ سال وقفه در عمره دانشجویی همراه این کاروان راهی سفر به خانه خدا شود و سفرنامه اش را با نگاهی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به رشته تحریر دربیاورد.
از این رو گفت و گویی با محمدصالح سلطانی نویسنده کتاب «آواز حجاز» داشتیم.
از فرآیند ایده تا نگارش کتاب «آواز حجاز» بگویید؟
محمدصالح سلطانی نوسینده کتاب آواز حجاز از ماجرای سفر به مکه مکرمه و حج عمره ای که نصیبش شد اینگونه می گوید: ماجرای تشرف من به سفر عمره، ماجرای ناگهانی و عجیبی بود. داستان از این قرار است که با فضایی که وود داشت و تغییراتی که بعد از تحولات فضای سیاسی ایران و عربستان به وجود آمد، در ابتدای امسال به همت بنیاد ملی نخبگان فرصتی برای اعزام کاروان دانشجویی فراهم شد.
ثبت نام اینترنتی بود و من نیز که آرزوی زیارت خانه خدا را به دل داشتم درخواست حضور را پرکردم. بعد از چند روز با من تماس گرفتند و اعلام کردند در قرعهکشی انتخاب شدید. برای حضور در کاروان چهارم اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام شد و ۱۲ اردیبهشت زمان اعزام بود. این کاروان ویژه بود، چرا که قرار بود بعد از حدود ۱۰ ۹ اولین کاروان عمره دانشجویی راهی مکه شود. می دانستم که در این مدت تغییر و تحولات زیادی در عربستان اتفاق افتاده و این انگیزه ایجاد میکرد که سفر را روایت کنم. به جز این جنبههای معنوی ویژه سفر مزید بر علت بود که باعث شد این سفر را در قالب سفرنامه روایت کنم و در اختیار مخاطبان قرار دهم.
به نظر میرسد فرم و هویت بصری کتاب شبیه کتاب «بُدو دجله، بُدو» است، در این باره ایدهایی داشتهاید یا این شباهت صرفاً به جهت سفرنامه بودن هر دو اثر و اتفاقی است؟
از قبل با نگارش سفرنامه آشنا بودم و می دانستم این فرم و هویت بصری به مجموعه سفرنامههای انتشارات سوره مهر بر میگردد. به طور مثال مجموعه ای از سفرنامه ها همچون عربیکا، بدو دجله بدو، خبرنگار دو دلاری....این کتاب هم طبق سلیقه دوستان با این شکل و شمایل منتشر شده است.
ما در آثار ادبی فاخرمان، سفرنامههای حج بسیار معروف و خاصی داریم، سفرنامه حج «آواز حجاز»، چه موردی تازه یا رویکرد جدیدی را در این نوع سفرنامه نویسی به مخاطب ارائه میدهد؟
سفرنامه نویسی از سفر حج یک اتفاق پر رنگ در ادبیات ما است و بسیاری از نویسندگان بزرگ ما سفرنامه حج دارند از جلال آل احمد تا حامد عسکری. آواز حجاز اولین نکتهاش این است که سفر عمره است نه حج تمتع ویک تجربه متفاوت را روایت میکند. حج تمتع در یک بازه زمانی خاص و با حضور میلیونها نفر از اقصی نقاط دنیا برگزار میشود اما سفر عمره به این صورت نیست و محدودیت تقویمی ندارد و در این ایام مکه و مدینه خلوت تر است و در ماههای مختلف سال برگزار می شود. کیفیت و زمانبندی و اعمال سفر هم متفاوت است. ما این بخت را داشتیم که ایام شهادت امام جعفر صادق (ع) در مدینه باشیم که کمتر زائر ایرانی تجربهاش را داشته است و در فصلی مشرف شدیم که هم مکه و هم مدینه خلوت بود.
جنبه متفاوت این کتاب با باقی سفرنامهها این بود که ما یک تجربه معنوی متفاوت و کمتر تجربه شده را پشت سر گذراندیم که سعی کردم تا حد امکان در این کتاب در حد بضاعت روایت کنم. ما بهعنوان اولین گروه دانشجویی بعد از دهسال که وارد عربستان شدیم با پدیدهها و مظاهری مواجه بودیم که با تجربه دوستانی که قبلاً مشرف شده بودند متفاوت بود. ما به تعبیری عربستان جدیدی را دیدیم.با سیاستهای جدید بن سلمان سرزمین متفاوت شده است. در کشور ما بعضی اهالی قلم و اندیشه معتقدند که الگوی توسعه عربستان میتواند قابل تجویز و تسری باشد و ماهمان راهی که عربستان رفته را برویم. در این کتاب سعی کردم این جنبه را هم در نظر داشته باشم.
لطفاً در مورد مدل روایتی این کتاب برایمان بیشتر بگویید.
سعی کردم فصلها کوتاه کوتاه باشد تا خواندن کتاب روان شود. در فصل یک خاطره و یک تجربه از سفر را روایت کنم.همچنین از جهت زمانی خطی مستقیم دارد، کتاب را از زمانی که این سفر قطعی میشود و در جایی که به پایان میرسد روایت کرده ام.خوشبختانه کتاب عکسهای خوبی دارد، سعی کردم محتوا را با عکس کامل کنم و حال و هوای بصری خوبی را با کمک دوستانمان در انتشارات سوره مهر ایجاد کنیم.
در مسیر تهیه مطالب و عکسهای کتاب آیا چالشی را پشت سر گذاشتهاید که بخواهید با ما به اشتراک بگذارید؟
مهم ترین چالش، چالش درونی بود. از جمع آوری و یادآوری انبوه دادهها و خاطراتی که در سفر داشتم تا مرتب کردن و فصلبندی آنها.بعد آن هم نگارش روایت مهمترین چالش برایم بود.
نظر شما