به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کردستان، «شیلان گیلانی» شاعر و نویسنده در سال 1333 در شهر سنندج چشم به جهان گشود، بنا بر عرف آن زمان که کودکان باید دارای نام شرعی می‌بودند، نام آمنه را در شناسنامه برایش انتخاب کردند امابا نام «شیلان» و «شلی» بزرگ شد. نیمه اول تحصیلات ابتدایی را در شهر سنندج و نیمه دوم ابتدایی و دبیرستان را در شهرستان بانه سپری کرد.

در کودکی از نعمت داشتن پدر محروم شد و زیر پر و بال مادربزرگ و دایی، درخت عمرش به بار نشست. عشق به شعر را از راه گوش دادن به موسیقی کردی و فارسی آموخت و با داستان‌های شب رادیو در خلوت کودکانه خود ایفای نقش کرد، اما به دلیل محدودیت‌های آن دوره به وادی هنر راه نیافت هر چند شعر و ترانه‌های استادان موسیقی سبب ترغیب وی برای ورود به حوزه ادبیات شد.

سال 1375 به انجمن ادبی مولوی کرد در سنندج رفت و مانند دانشجویی آرام و سختکوش قلم را به آستان اندیشه سپرد و کتاب شعر کودکانه (ماهیخوار حیله‌گر) را به زبان کردی ترجمه کرد و شعرهای بزرگسال را در گوشه ای از فایل و یادداشت‌های روزانه خود قرار می‌داد چرا که در مقابل کودکان احساس نیاز و مسؤلیت بیشتری می‌کرد و چون مادری دلسوز به سویشان می‌شتافت.

ترجمه سه کتاب «ماشین‌ها»، «شغل‌ها» و «مکان‌ها» از آثار اسدالله شعبانی به زبان کُردی، ترجمه 150 داستان فارسی به زبان کردی برای روزنامه کودکانه‌ی «جولانی» در کردستان عراق، تالیف 25 داستان برای کودکان، ترجمه «مسافر کوچولو» به زبان کردی، تالیف کتاب‌های «خاطرات برگ‌ها»، نمایشنامه «المپیاد جانداران» - که در کردستان عراق به روی صحنه رفته است - و «فرشته دندان» از جمله آثار تالیفی و ترجمه‌ای شیلان گیلانی در حوزه کودکان است.

همچنین کتاب «شعر بی‌سقف»، 24 مقاله به زبان کردی، ترجمه چندین مقاله در حوزه کودکان، ترجمه داستان «قارقار کلاغ‌ها» و «عروسک پشت پرده» از صادق هدایت به زبان کردی نیز از آثار وی در حوزه بزرگسالان است.

کتاب‌های چگونه نفت پیدا شد، ماهیخوار حیله‌گر، ترجمه نقد و بررسی ادبیات کودکان (‌هادی محمدی)، ترجمه بخشی از فولکلور کرمانشاه، مجموعه شعر تاب بازی برای کودکان، داستان برکو و جیرجیرک، جمع آوری اشعار فولکلور، تاریخ کتاب زنان نامدار کرد و بزرگان معاصر، نوشتن چندین ترانه برای کودکان و بزرگسالان در اجرای کنسرت، سپاسنامه و چندین لوح تقدیراز طرف بزرگان ھنر، تحلیل چندین شعر از شعرای نامدار از جمله کتاب‌های آماده چاپ این نویسنده کُرد ساکن سنندج است.

«شیلان گیلانی» به تازگی کتاب «ژنانی کورد» (زنان کُرد) را با هدف شناساندن زنان تاثیرگذار در جامعه کردستان چاپ و روانه کتابفروشی‌ها کرده است. در این کتاب که به گفته گیلانی، نگارش آن هفت سال زمان برده است، زندگینامه 213 زن نامدار کردستان ایران و 286 زن نامدار کردستان عراق و سوریه به رشته تحریر درآمده است. کتاب در دو جلد چاپ شدە است؛ جلد اول در 510 صفحه و جلد دوم در 546 صفحه.

بخش‌های این کتاب شامل زنان سیاستمدار و فرمانروای قدیم، شاعران و نویسندگان قرن چهارم تا قرن معاصر، نویسندگان معاصر، زنان محدثه، زنان شهید و انفال کردستان عراق، زنان در عرصه علم و تکنولوژی معاصر، هنر و مجسمه‌سازان، ژورنالیست‌ها و مجریان موفق تلویزیون، بانوان عرصه ورزش، بانوان واقف و خیّر، خوانندگان، نوازندگان و هنرمندان کرد، زندگینامه زنان بازیگر، زنان پلیس در کردستان عراق و در بخش کتاب زنان کردستان ایران، زنان شاعر فارسی‌گوی و کُردی‌گوی است.

شیلان گیلانی در خصوص کتابش می‌گوید این کتابی است که همه به ویژه زنان کُرد باید بخوانند و تاریخ پربار اجداد خود را بشناسند و به ویژه منبعی برای دانشجویان کرد جهت انجام کارهای پژوهشی و تحقیقاتی است.

نویسنده کتاب زنان کرد در گفت‌وگویی با خبرنگار ایبنا درباره این کتاب اظهار کرد: جرقه تالیف این کتاب و پروژه زنان کُرد در اصل بعد از خواندن کتاب «زنان فرمانروا» نوشته دکتر جهانبخش ثواقب در ذهن من زده شد؛ کتابی که به چند زن فرمانروا که کُرد بودند اشاره کرده و منطقه جغرافیایی و محل سکونت آنها ذکر شده است.

وی با بیان اینکه بعد از خواندن کتاب به فکر نوشتن کتابی در خصوص زنان کُرد افتادم، ادامه داد: با پژوهش‌های انجام شده، متوجه شدم تنها کتابی که در مورد زنان نامدار کرد تالیف شده است، مربوط به 50 سال پیش به قلم محمدجبار جباری در کردستان عراق است که به تعداد معدودی از زنان در آن اشاره شده بود.

گیلانی، با بیان اینکه اکثر کسانی که در مورد زنان کُرد در طول تاریخ کتاب نوشته‌اند، مرد هستند، عنوان کرد: این مسائل من را مصمم کرد که وظیفه دارم کتابی جامع‌تر در خصوص زنان نامدار کُرد بنویسم. برای تالیف این کتاب، اطلاعات و محتوای آن به صورت تحقیق کتابخانه‌ای و میدانی تلاش شده است و از 25 منبع برای آن بهره گرفتم.

این پژوهشگر کُرد عنوان کرد: تاریخ زنان کُرد، تاریخی عظیم و بلند است اما چون زنان اقتدار سیاسی نداشته‌اند، نتوانسته‌اند آن را ثبت کنند و زنانی چون خودادا خاتون، شه‌جه‌ره، خانزادی سوران، شاخاتوون، حفسه خانی نقیب، قدم خیر خانم و عادله خانم از جمله زنان بنام کرُد هستند که افتخارآفرینی کردند و تعدادی از آنها بعد از مرگ همسران و یا فرزندانشان به بهترین شیوه مملکت‌داری کردند.

گیلانی به چندین زن نام‌آور کُرد که تاریخ‌ساز شده‌اند، اشاره کرد و گفت: در تاریخ کُردها، زنان نامدار زیادی داشته‌ایم، از جمله آنها زنی به نامه «فاطمه گلواخی» که با روس‌ها جنگیده و چندین زن دیگر را تربیت کرده و مقابل روس‌ها ایستاده است. «زمانه برازنده» در سال 1241 در زمان قطعی و گرسنگی در جنگی برای نان در برابر حاکم وقت، انبار غله را باز می‌کند و در بین نیازمندان و فقرا تقسیم می‌کند. «صبری» و «ئاسکه» دو خواهر اهل دیواندره نیز در زمان رضاشاه در جنگی که به منطقه سارال و دیواندره حمله می‌شود، با همراهی چند زن دیگر در برابر سپاه دشمن از سرزمین و ناموس خود محافظت می‌کنند.
 
این پژوهشگر کُرد با بیان اینکه تاریخ کُردها زنان زیادی را به خود دیده که در زمانه خود کم‌نظیر بوده‌اند، اضافه کرد: باید توانمندی زنان نامدار را مکتوب کنیم تا نسل‌های بعدی تاریخ خود را بدانند و از آن درس بگیرند و زنان موفق و نامدار را برای خود الگو قرار دهند و ادامه‌دهنده راه فرهنگ و پیشینیه تاریخی خود باشند.

وی با اشاره به سختی‌هایی که در راه تالیف این کتاب متحمل شده است، افزود: عدم همکاری بعضی از زنان نامدار، در دسترس نبودن اطلاعات کافی در مورد برخی از زنان، حاضر نشدن برخی از زنان برای معرفی خودشان، و اعلام آمادگی برخی و پشیمان شدن بعد از آن، از جمله مسائلی بود که خیلی زمان‌بر و طاقت‌فرسا بود؛ با این وجود من نهایت تلاش خودم را انجام دادم تا کتابی کامل و جامع به خوانندگان ارائه کنم.

 

گیلانی، شناساندن تاریخ را نیاز جامعه امروز عنوان کرد و افزود: زندگی اجتماعی، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، مساوات، تاریخ، فرهنگی و .... از جمله مسائلی است که بایستی در برهه‌های زمانی و نسل‌های مختلف در خصوص آنها کتاب نوشته شود، تا زمانی که تاریخ را که ورق می‌زنیم بدانیم چه پیشنیه‌ای داشته‌ایم.

این نویسنده کُرد و فعال در حوزه کودکان در کلام پایانی خود یادآوری کرد: با نگارش این کتاب تلاش کردم بعد از خودم خدمتی برای جامعه به یادگار بگذارم و خانم‌ها به جای پرداختن به زیبایی‌های ظاهری، کمی هم تاریخ خودشان را بخوانند و با آن آشنا شوند.