به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، نشست بررسي كتاب «مفاهيم فلسفه دكارت» عصر امروز (يكشنبه 28 خرداد) در سراي اهل قلم خانه كتاب برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر احمد احمدي، استاد فلسفه دانشگاه تهران و دكتر علي افضلي، مترجم كتاب و عضو هيأت علمي موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران در اين نشست حضور داشتند و دبيري جلسه نيز بر عهده دكتر مالك شجاعي‌جشوقاني بود.

شجاعي در ابتداي جلسه توضيحاتي را درباره جان كاتينگام، نويسنده اين اثر ارايه كرد و گفت: بيشتر تحقيقات كاتينگام درباره دكارت است. البته او دغدغه فلسفه دين و اخلاق را نيز دارد و كتاب مهم «معناي زندگي» را در همين راستا تاليف كرد. كتاب ديگر او كه ترجمه آن براي جامعه ما ضروري است، «چگونه دكارت بخوانيم» است كه در سال 2008 منتشر شد.

وي افزود: «فرهنگ فلسفه دكارت» براي نخستين بار در سال 1993 انتشار يافت. ترجمه آقاي افضلي از اين اثر، بسيار محققانه و دقيق است و پي‌نوشت‌هاي بسيار خوب و مفيدي دارد.

سپس افضلي گفت: دكتر احمدي كه در جلسه حضور دارند، از پيشگامان معرفي دكارت به جامعه دانشگاهي ايران قلمداد مي‌شود. من افتخار شاگردي او در مقاطع ارشد و دكتري را داشتم و يكي از دلايل علاقه‌مندي من به فلسفه دكارت نيز از تدريس‌هاي او نشأت مي‌گيرد.

وي به راهنمايي‌هاي احمدي در پايان‌نامه‌هاي ارشد و دكتري‌اش اشاره كرد و گفت: ترجمه كتاب «اعتراضات و پاسخ‌ها»ي دكارت در واقع پايان‌نامه ارشد و دكتري من بود. ايشان با دقتي مثال‌زدني صدها ساعت وقت صرف خواندن متن ترجمه و تطبيق آن با متن اصلي كردند. اگر اين اثر برنده جايزه كتاب سال شد، بخش مهمي از اين موفقيت به زحمات آقاي احمدي مربوط مي‌شود.

عضو هيات علمي موسسه حكمت و فلسفه، كتاب «فرهنگ فلسفي دكارت» را مجلدي از يك مجموعه فرهنگنامه درباره فلاسفه مختلف دانست و گفت: در اين مجموعه كه انتشارات بلك‌ول آن را منتشر كرد، فرهنگ‌نامه فلاسفه‌اي مانند هگل منتشر شد. مطلع شدم كه دو ترجمه ديگر هم از اين كتاب انجام شده است كه هنوز منتشر نشده‌اند.

وي در بخش ديگري از سخنانش به نابساماني اوضاع ترجمه آثار فلسفي اشاره كرد و گفت: ما تنها 2 درصد از آثار كلاسيك غربي را به فارسي ترجمه كرده‌ايم، در حالي كه در كشور ژاپن از ده‌ها سال پيش با تشكيل دادن نهضت ترجمه، تمام آثار كلاسيك فلسفي غرب را ترجمه كردند.

افضلي با بيان اين‌كه مسوولان فرهنگي كشور ما به ترجمه آثار فلسفي غرب نگاه مثبتي ندارند، گفت: اين عقيده در بين برخي از ما وجود دارد كه ترجمه آثار غرب در حوزه علوم انساني چندان به كارمان نمي‌آيد. در دانشگاه‌هاي ما ترجمه يك كتاب هرچند دشوار كه سال‌ها زمان نياز داشته باشد، حداكثر 12 امتياز براي استادان دارد، در حالي كه نوشتن يك مقاله 10 صفحه‌اي دست‌كم 7 امتياز دارد. براي مثال من براي ترجمه و ويرايش كتاب «اعتراضات و پاسخ‌ها»ي دكارت حدود 20 سال وقت صرف كردم.

وي دكارت را جزو فلاسفه بسيار تاثيرگذار غرب دانست و گفت: او حلقه اتصال فلاسفه باستان و فيلسوفان پس از خود است. تمامي فلاسفه پس از دكارت، او را به نقد كشيدند، به همين دليل او را پدر فلسفه جديد دانسته‌اند. دكارت در ايران نيز اهيمت زيادي دارد و جزو محورهاي آموزش فلسفه غرب در حوزه دانشگاهي است. به دليل كمبود كتاب آموزشي خوب درباره دكارت تصميم گرفتم كه اين اثر را ترجمه كنم.

افضلي درباره كاتينگام، نويسنده اين اثر گفت: او بدون شك يكي از سه دكارت‌شناس زبده در دنياست. كاتينگام تمام آثار دكارت را از زبان لاتيني و يوناني به انگليسي برگرداند. او كتاب، مقاله و كارهاي پژوهشي و علمي بسياري دارد كه تعداد آن‌ها خيره‌كننده است و بسياري از آن‌ها مربوط به دكارتند.

سپس احمدي گفت: كارهاي علمي نبايد تنها به انگيزه مادي انجام شوند، بلكه علاقه فردي به كنه مسايل انسان‌ها را بر آن مي‌دارد تا به كارهاي علمي بپردازند. اين‌ها كارهايي است كه بايد بي‌اعتنا به امتيازات مادي و از سر علاقه به آن‌ها پرداخت، چرا كه اقيانوس‌هايي هستند كه در پيمانه نمي‌گنجند.

مدير سازمان سمت در بخش ديگري از سخنانش به ترجمه محمدعلي فروغي از «گفتار در روش» دكارت اشاره كرد و گفت: فارغ از عقايد سياسي فروغي، او ترجمه رواني از اين اثر دكارت ارايه كرد و من با خواندن اين ترجمه بود كه به بررسي فلسفه دكارت و فلسفه غرب علاقه‌مند شدم. در سال 1346 به پيشنهاد دوستان براي افزايش دانش ايرانيان از فلسفه غرب، كتاب «تاملات» دكارت را با بضاعت آن دوران ترجمه كردم تا متون بيشتري را براي شناخت دكارت در اختيار داشته باشيم.

عضو هيات علمي دانشگاه تهران ادامه داد: در ترجمه اين اثر وسواس‌هايي به خرج دادم، زيرا معتقدم نوشته بايد موسيقي داشته باشد. در كتاب «بن‌لايه‌هاي شناخت» بخش‌هايي از فلسفه دكارت را نقد كرده‌ام و اگر اكنون بخواهم اين فلسفه را نقد كنم، انتقادهاي بيشتري به آن خواهم داشت.

احمدي به اهميت و تاثير دكارت در فلسفه غرب و كتاب «اعتراضات و پاسخ‌ها»ي او اشاره كرد و گفت: آقاي افضلي ترجمه بسيار محققانه‌اي از اين اثر ارايه كرده و همين دقت را در ترجمه كتاب «فرهنگ فلسفي دكارت» نيز به كار گرفته است.

مترجم كتاب «نقد فلسفي تفكر غرب» افزود: دكارت در بسياري از حوزه‌هاي فلسفي تاثيرگذار بود و و از ويژگي‌هاي برجسته‌اش اين است كه يك موحد و ديندار بود و وجود خدا را امري فطري مي‌دانست.

احمدي در ادامه به چند اشكال ويرايشي در اين كتاب اشاره كرد و گفت: ديدن اغلاط در كتاب‌هاي ما به يك عادت تبديل شده است، اما به هر حال آقاي افضلي با اين ترجمه، كاري ماندني انجام داده‌اند كه مي‌تواند به عنوان اسوه‌اي براي پژوهش درباره دكارت باشد.