سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): امروز با جنگ روایت، تحریف تاریخ و آثار انحرافی روبه‌رو هستیم. این آثار انحرافی ستیز با تاریخ و عناد با فرهنگ را دنبال می‌کند. در چنین شرایطی باید به دنبال آثاری باشیم که پروژه تحریف تاریخ و ستیز را خنثی می‌کند و واقعیت را به جوان امروز منتقل می‌کند. مکاتب مارکسیستی، لیبرالیستی و ناسیونالیستی کاملا ایدئولوژیک است و فرهنگ ایرانی اسلامی را مسخ می‌کند. باید جریمه‌های ضدفرهنگی را چه در قبال اندیشه‌ای و اصول تئوریک فرهنگی و چه در قبال سبک زندگی ایرانی اسلامی به خوبی بشناسیم. آثاری خلق می‌شود که برخلاف فرهنگ و سنت اصیل ایرانی است. آنچه بازگو شد بخشی از سخنان حجت‌الاسلام محمدصادق ابوالحسنی، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران بود که در گفت‌‌وگو با ایبنا مطرح کرد.

نمایشگاه تخصصی کتب معاصر در حال برگزاری است، تأثیر برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی را در تشویق جوانان به مطالعه چگونه تبیین می‌کنید؟

عمدتا آنچه که در زمینه نیاز امروز جامعه احساس می‌کنم، خلائی وجود دارد و به صورت هدفمند گسستی در زندگی روزمره ما ایجاد شده است. امروز جوانان با دو پدیده فرهنگ اصیل و پربار ملت ایران و تاریخ پرفراز و نشیب گذشته این مرز و بوم روبه‌رو هستند. از ابتدا که دشمنان با قوه مقاومت و شور مردم ایران روبه‌رو شدند و حداقل از دو قرن پیش برنامه‌ریزی کردند تا ارتباط ملت را با این دو کانون قطع کنند و گسست تاریخی به وجود بیاورند تا بحران هویت ایجاد کنند و ملت را به هر سمت و سویی بکشانند. جوان امروز ایران بی‌تاریخ است و گسست تاریخی و فرهنگی دارد. جوان امروز ایران از خود بیگانه شده است.

باید مطالعات ما در این زمینه ارتقاء پیدا کند. امیرالمومنین (ع) فرمود: اگر مردمی از تاریخ خود عبرت نگیرد لاجرم خود عبرت تاریخ خواهد شد. در کنار این توصیه امام علی(ع)، توصیه بزرگان و نخبگان امروز را می‌بینید که نسبت به تاریخ تاکید دارند. تاکید دارند نسبت به این نکته که گسست نسل‌ها اتفاق افتاده است و ما در انتقال فرهنگ این سرزمین به جوانان خودمان بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم.

امروز با جنگ روایت، تحریف تاریخ و آثار انحرافی روبه‌رو هستیم. این آثار انحرافی ستیز با تاریخ و عناد با فرهنگ را دنبال می‌کند. در چنین شرایطی باید به دنبال آثاری باشیم که پروژه تحریف تاریخ و ستیز را خنثی می‌کند و واقعیت را به جوان امروز منتقل می‌کند. مکاتب مارکسیستی، لیبرالیستی و ناسیونالیستی کاملا ایدئولوژیک است و فرهنگ ایرانی اسلامی را مسخ می‌کند. باید جریمه‌های ضدفرهنگی را چه در قبال اندیشه‌ای و اصول تئوریک فرهنگی و چه در قبال سبک زندگی ایرانی اسلامی به خوبی بشناسیم. آثاری خلق می‌شود که برخلاف فرهنگ و سنت اصیل ایرانی است. برخی از این آثار به صورت مجموعه آثار تدوین و منتشر می‌شوند و برخی به صورت فردی و موردی انتشار می‌یابند. برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی در بیداری جوانان تاثیرگذار است.

برای گذر از این شرایط و برای جلوگیری از گسست تاریخی خواندن چه آثاری را به علاقه‌مندان حوزه تاریخ پیشنهاد می‌کنید؟

مجموعه‌ای با عنوان «دوره استعمارشناسی ایرانی» در پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و زیر نظر موسی نجفی و در قالب 40 جلد در دست تألیف است. آثاری از نویسندگانی همچون دکتر موسی حقانی، دکتر یعقوب توکلی و دکتر محمدحسن رجبی دوانی در این مجموعه به چاپ خواهد رسید. من در اثری با عنوان «دانش دشمن‌شناسی در سرشت و ماهیت استعمار انگلیس» به بحث استعمار پرداخته‌ام. این کتاب یک دور کامل استعمارشناسی است. اکنون عرصه نبرد شفاف و متاسفانه به صورت جنگ سرد و نرم است. متأسفانه در بعد از انقلاب کارهایی از این دست کم انجام شده است. در سال‌های اخیر جاسوسانی را داشتیم که کشف شدند، ترورهایی که انجام گرفت و جنگ رسانه‌ای از این دست انجام شد. واژه استعمار از قدیمی‌ترین واژه‌ها در ادبیات سیاسی ایران است که متفکران ایران و جهان اسلام مانند سیدجمال‌الدین اسدآبادی، شیخ‌فضل‌الله نوری، شهید مدرس و... به آن اشاره داشتند.
 
امروز دائره‌المعارف‌ها را بررسی می‌کردم، متوجه شدم واژه استعمار در دائره‌المعارف‌ها آورده نشده است. چرایی این موضوع باید مورد بررسی قرار بگیرد. البته یکسری از دائره‌المعارف‌ها ترجمه کشورهایی است که روزگاری جزو کشورهای استعماری محسوب می‌شد اما اینکه چرا در دائره‌المعارف اسلامی، دائره‌المعارف تشیع و... آورده نشده است، جای بحث و بررسی دارد. بحث تاریخ معاصر ایران بسیار مهم است. توصیه می‌کنم علاقه‌مندان به حوزه تاریخ کتاب‌های نشر پژوهشکده تاریخ معاصر را از نمایشگاه کتاب خریداری کنند و بخوانند. این کتاب‌ها به عنوان میراث علمی بزرگان به دست ما رسیده است. «موسسه کتابشناسی شیعه» هم کتاب‌های خوبی دارد که در آگاهی‌بخشی بسیار اهمیت دارند. به لحاظ انتشار سندهایی که صورت می‌گیرد، کتاب‌های مرکز بررسی آثار تاریخی بسیار مهم هستند. این کتاب‌ها ما را با اسناد دوره پهلوی آشنا می‌کنند.

همچنین توصیه می‌کنم که علاقه‌مندان حوزه تاریخ کتاب‌های مرحوم استاد علی ابوالحسنی منذر، تاریخ‌نگار را بخوانند. وی بیش از 50 کتاب و بیشتر از 300 مقاله تقدیم جامعه علمی کشور کرده است. دوره هفت جلدی «شیخ فضل‌الله نوری و مشروطه» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین علی ابوالحسنی (منذر) است که «آخرین آواز قو»، «شیخ فضل‌الله نوری و مکتب تاریخ‌نگاری مشروطه»، «کارنامه شیخ فضل‌الله نوری»، «اندیشه سبز، زندگی سرخ»، «خانه بر دامنه آتشفشان»، «کالبدشکافی چند شایعه درباره شیخ فضل‌الله نوری» و «دیده‌بان بیدار» را شامل می‌شود.

علاقه‌مندان برای آگاهی بیشتر کتاب «محاکم شرع الگوی کارآمد برای عدالت قضایی در تاریخ ایران» را بخوانند. کتاب محاکم شرع، یکی از آثار منتشرنشده تاریخ نگار معاصر، مرحوم استاد علی ابوالحسنی منذر است که با مقدمه آیت‌الله علیدوست آغاز می‌شود. این پژوهش نوین به دادگستری و دوائر قضایی ایران در عصر قاجار تا روزگار پهلوی اول نظر می‌کند و با محوریت فقهای شیعه، به سرشت و سرنوشت محاکم شرع می‌پردازد که از سوی نشر بین‌الملل به چاپ رسیده است.

در نمایشگاه تاریخ معاصر کتاب‌های تخصصی و عمومی در کنار هم عرضه شده است. کتاب‌های عمومی در جذب جوانان علاقه‌‌مند به خواندن کتب تاریخی چقدر موثر است؟

باید برای مردم تبیین کنیم که تاریخ معاصر ایران از چه زمانی شروع می‌شود. تاریخ معاصر ایران به لحاظ تاریخی از جنگ ایران و روسیه شروع شد. در این زمان مستقیم با استعمار روس و انگلیس روبه‌رو شدیم و 17 شهر از آبادترین شهرهای ایران جدا شدند. استعمارگران بر اساس آنچه که در این نبرد یافتند، سیاستگذاری‌های خود را داشتند. باید بدانیم که از آن زمان ضربه شدیدی از استعمار خوردیم. عده‌ای فکر کردند باید به آن راه برویم و وابسته باشیم تا به پیشرفت برسیم. باید بدانیم هر مقطع ‌تاریخی؛ آغاز، مقطع و منتهایی دارد.

غذای روح بسیار مهم‌تر از غذای جسم است. باید بدانیم سیرمطالعاتی چگونه باید باشد، در واقع چند نهضت و چند موج مهم تاریخی در ایران داریم که اینها ریشه‌های انقلاب اسلامی هستند و مخالفان و موافقان باید اینها را بدانند تا بتوانند نهضت انقلاب اسلامی را تحلیل کنند. نهضت تحریم تنباکو به رهبری میرزای شیرازی یکی از این نهضت‌هاست. این نهضت پیروزترین و موفق‌ترین نهضتی است که در تاریخ معاصر ایران شکل گرفت. فتوای ضداستبدادی و ضداستعماری که میرزای شیرازی در برابر آن کمپانی می‌دهد، مقدمه‌ای شد تا به طور شفاف برای اولین بار در برابر قدرت شاهانه و استبداد ایستادگی کنیم و به قول کسروی مقدمه‌ای شد برای نهضت مشروطه. اما چه شد که از دل مشروطه به یک‌باره کودتای 1999 بیرون آمد، باید بازخوانی شود. بهتر آن است که سیر مطالعاتی  از کتاب‌های عمومی به تخصصی باشد.

چه کتاب‌هایی را برای مطالعه و خرید از نمایشگاه کتب معاصر پیشنهاد می‌کنید؟

نهضت ملی نفت، نهضت مهم دیگری است که باید بازخوانی شود. کتاب‌ها و اسنادی که به آثار تاریخی ما می‌پردازند، بسیار مهم هستند و باید اینها را بشناسیم. گمان می‌کنیم تاریخ مربوط به گذشته‌هاست. در حالیکه باید تاریخ را مثل نورافکنی پیش پایمان بگیریم و چراغی بیفروزیم تا روشنگر راه باشد و مسائل و مشکلات امروز را به وسیله تاریخ تحلیل کنیم. بسیاری از ما در شناخت تاریخ لنگ می‌زنیم، چه رسد به اینکه تحلیل‌گر موفقی باشیم. تحلیل‌گر موفق کسی است که بتواند آینده‌نگری کند و در آینه تاریخ گذشته آینده را ببیند.

کتاب‌های دکتر محمدقلی مجد نیز برای مطالعه عموم در زمینه تاریخ مناسب است. این نویسنده بسیار پرسند در مورد استعمار بحث می‌کند و با یک حالت پلیسی استعمار را دنبال می‌کند. «تاراج بزرگ» یکی از کتاب‌های اوست که به تاراج میراث فرهنگی، میراث مکتوب، مکشوفات ایران باستان و... می‌پردازد. «قحطی بزرگ» کتاب دیگری است که به جنگ جهانی اول و ایجاد قحطی از سوی انگلیسی‌ها اشاره دارد. این کتاب به نوعی بازخوانی تاریخ برای عموم مردم است.

این روزها فرقه ضاله بهائیت یکی از سردمداران فتنه‌انگیزی در کشور ما هستند که بازوی امپریالیسم شده است. کتاب «بهائیت آن‌گونه که هست» به کوشش جمعی از نویسندگان از سوی موسسه جام جم به چاپ رسیده است. این روزها بسیاری از مسائل توسط بهائی‌ها رقم می‌خورد که این کتاب می‌تواند در روشنگری این فرقه برای عموم مردم سودمند باشد.

در بحث شناخت حقانیت دین اسلام و بررسی و نقد ادیان دیگر که اسلام چگونه دین خاتم است و برای پاسخ به شبهات و نقد ادیان دیگر، علاقه‌مندان، کتاب‌های پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی را بخوانند. این نشر به لحاظ فکری در مورد فرق و ادیان کتاب‌های مختلفی دارد و به نقد فرق و ادیان می‌پردازد.  مجموعه 18 جلدی «ترسا» به کوشش گروهی از نویسندگان از سوی موسسه آموزش عالی حوزوی خاتم‌النبیین (ص) به چاپ رسیده است. در این کتاب مطالب سنگین علمی در قالب عمومی‌تری معرفی و بیان شده است و برای جوانانی که فریب خورده و از دین اسلام برگشته‌اند، این کتاب مفید است.

کتاب «ذوق لطیف ایرانی» شامل سه جلد «پیش پرده»، «لبخند علما» و «خاطرات خوشمزه» از علی ابوالحسنی منذر است که مطایبات هنرمندانه از زمان قائم مقام تا علمای بزرگ شیعه در آن گردآوری شده است. همچنین سنن و آداب اصیل ایرانی در این کتاب بیان شده  و نویسنده قصد دارد که یک جوان را با فرهنگ و سنن ایرانی پیوند بزند و به صورت ایجابی خواننده را از غربزدگی نجات بخشد. این کتاب را انتشارات کانون اندیشه جوان به چاپ رسانیده است.

با توجه به اینکه در محرم و صفر هستیم برای آشنایی بیشتر جوانان با امام حسین (ع) توصیه می‌کنم که کتاب‌های دکتر محمدرضا سنگری را بخوانند. این کتاب‌ها برای عاشوراپژوهی بسیار مفید هستند. از جمله این کتاب‌ها «آینه‌داران آفتاب» است که در دو جلد از سوی نشر بین‌الملل به چاپ رسیده است.

آیا اسناد جدیدی برای رونمایی در مورد شیخ فضل‌الله نوری دارید، در این مورد نیز شرحی بیان کنید.

جدیدترین کتاب در این زمینه کتاب «شیخ فضل‌الله نوری» بود که در کنگره شیخ فضل‌الله نوری رونمایی شد. من دبیر علمی این کنگره بودم که این کنگره در مردادماه جاری سه روز، یک روز در قم، یک روز در تهران و یک روز در نور، زادگاه شیخ برگزار شد. تاریخ‌نگاران، علمای حوزه علمیه و پژوهشگران دانشگاهی در این کنگره حضور داشتند و این کنگره بسیار پربار برگزار شد که دشمنان انقلاب اسلامی نیز به آن حمله کردند. البته به این مناسبت اثری از مرحوم پدر من با عنوان «شیخ شهید، فقیه تهران، دیده‌بان ایران» به کوشش من منتشر شد. این کتاب یک‌بار در پژوهشگاه فرهنگ اسلامی در قم و یک‌بار در مجموعه یادمان شهدای هفت تیر تهران رونمایی شد. اما این کتاب هنوز راهی بازار نشده است. در این روزها در حدود 1400 عنوان کتاب از استاد منتشر شد. اسناد جدیدی نیز در مورد شیخ فضل‌الله نوری در این همایش رونمایی شد.

دومین نمایشگاه کتب تخصصی تاریخ معاصر با شعار «تاریخ چراغ راه آینده» از 28 مرداد برگزار شده و تا 8 شهریور ادامه دارد. در این نمایشگاه علاقه‌مندان می‌توانند کتاب‌های خود را از طریق سایت «سامانه خرید از کتابفروشی» انتخاب و خریداری کنند، نزدیک به 1500 عنوان کتاب از 380 ناشر در این نمایشگاه ارائه شده است. این کتاب‌ها در «سامانه خرید از کتابفروشی» قرار دارد.