امير عباباف، كتابدار كتابخانه بهارستان اصفهان: (اقرا باسم ربّك الّذي خلق * خلق الإنسان من علق * إقراوربّك الاًكرم* الّذي علّم بالقلم*) «بخوان به نام پروردگارت كه جهان را آفريد. همان خدايي كه انسان را از خون بسته به وجود آورد. بخوان كه پروردگارت از همه بزرگوارتر است. همان پروردگاري كه به وسيله قلم تعليم داد.»
تاريخ هيچ تمدني خالي از كتاب و كتابت نبودهاست، همه فرهنگها با كتاب آغاز ميشوند و با كتاب رشد ميكنند. در این میان آيين مقدس اسلام بيشترين بهره را از كتاب برده است، چرا كه پيامبر عظيمالشأن اسلام رسالتش را با فرمان «خواندن» از سوي خداوند آغاز ميكند و در همين فرهنگ مقدس است كه خداوند منان به قلم سوگند ياد ميكند و معجزه آخرين فرستادهاش را يك كتاب قرار داده است. در اهميت نقش كتاب در تكامل جوامع انساني همين بس كه تمام اديان آسماني و بزرگان تاريخ بشري از طريق كتاب جاودانه ماندهاند.
اين نشانههاي روشن و همچنين پيشنيه فرهنگي ما يعني تعدد كتابها و كتابخانهها در عصر شكوفايي تمدن اسلامي و آثار مكتوب نامآوران و دانشمندان مسلمان ايراني همه ناظر بر اهميت كتاب و كتابخواني است و اين حقيقت را بر ما آشكار ميكند كه آيين اسلام پرچمدار كتاب و كتابخواني در زمين است.
اسلام آغاز رسالت قرآنياش را با قلم شروع ميكند و ارزشي كه قلم و تعليم و تربيت در قرآن دارد بر كسي پوشيده نيست. در بعضي از روايات و احاديث از كتابخانه به عنوان بوستان نام برده شده و توصيه شده است كه علم را با نوشتن و كتابت در بند كنيد و زيباترين تعبير، اطلاق عنوان كتاب به قرآن است. « والكتاب المبين » و اين تعبير نشانگر ارزش و اهميت كتاب و نوشتار است. ارزش خواندن و مطالعه در صدر اسلام به حدي بود كه در پايان جنگ بدر كه تعداد زيادي از مشركين به اسارت مسلمانان در آمدند، اعلام شد كه هريك از مشركين اگر فديه بپردازد يا به 10 نفر از مسلمانان سواد خواندن و نوشتن را بياموزد آزاد خواهد شد. از اهميت علم و مطالعه در اسلام، آن هم بدترين شرايط جنگ خبر ميدهد، تا آن جا كه اسلام سواد و مطالعه را با مصالح كلي خود حتي در شرايط جنگي يكي ميداند.
فرهنگ، محوریترین برگ هویتی یک ملت محسوب میشود و یکی از راههای مهم توسعه فرهنگی اهمیت دادن به مساله کتاب، کتابخوانی و ترویج مطالعه در جامعه، خصوصا در میان جوانان و نوجوانان است. در واقع از شاخصهای مهم توسعهیافتگی هر جامعه سرانه مطالعه، میزان تولید و مصرف اطلاعات و کالاهای فرهنگی در آن جامعه است و بنا بر اهمیت این مساله دولتها و سیاستگذاران برنامهریزیهایی در این رابطه صورت دادهاند و کتاب و کتابخوانی در جوامع توسعه یافته اهمیت خاصی یافته است.
در طول تاریخ نیز همواره توصیه علما و بزرگان علم و ادب بر اهمیت کتاب و مطالعه بوده است. در دین اسلام نیز توجه ویژهای به این مساله شده و احادیث فراوانی از پیامبر و ائمه اطهار(ع) در این رابطه نقل شده که حاکی از اهمیت این مساله در نزد آنان است. امروزه نیز اهمیت مطالعه در توسعه فردی و اجتماعی بر همگان آشکار شده است، لذا توجه دولتمردان و سیاستگذاران بر این مساله معطوف گشته است تا جایی که امروزه به مطالعه نه تنها به عنوان یک مزیت، بلکه به عنوان یک ضرورت نگریسته میشود.
مطالعه كردن، يعني بهتر و بيشتر دانستن و بهتر دانستن، يعني بهتر سخن گفتن، بهتر انديشيدن و بهتر عمل كردن و چه كسي يافت ميشود كه از اين خصوصيات بينياز باشد!
مطالعه تنها راه رسيدن به علم است و جز آن راهي وجود ندارد. اگر مطالعه نباشد،علمي هم در كار نخواهد بود.
خداوند ميفرمايد: (هل يستوي الّذين يعلمون والّذين لا يعلمون)رعد:9
«بگو آيا كساني كه ميدانند با كساني كه نميدانند، مساوي اند!»
اين حكم شامل كساني نيز مي شود كه به بهانه عبادت، مطالعه و راه علم آموزي را كنار نهادهاند، تا به گمان خود از راه كسب ثواب به سعادت برسند، اما پيامبر(ص) ميفرمايد: «برتري عالم بر عابد مانند برتري من بر كم ترين شماست.»
نظر شما