به گزارش خبرنگار خبرگزاري كتاب(ايبنا)، سينماي ايران در سه دهه اخير تلاش كرده با ادبيات رابطه نزديکي برقرار كند و سينماي داستاني نيز از بدو پيدايش وامدار ادبيات بوده است. نخستين فيلمنامه نويسان موضوعات فيلمها را کم و بیش در ميان آثار ادبي-تاريخي جست و جو کرده اند.
اما طي ساليان گذشته سينما هيچ گاه از نفوذ آثار ادبي دور نمانده و مديران فرهنگي و فيلمسازان تمام تلاش خود را براي نزديک ساختن و ايجاد ارتباط ميان تصوير و کلام به کار برده اند که حاصل کار آنها به دليل کيفيت و يا شهرت آثار ادبي، غالبا بحثهاي فراواني برانگيخته است.
 
اين در حالي است كه طي دو سال اخير دوربين و سينما كه آن را صنعت تصوير گفته اند، به عنوان ابزاري توانمند در دست مديران و هنرمنداني قرار گرفته است كه مي كوشند به نگريستن معناي جديدي ببخشند.جایگاه و نقش اقتباس و ادبيات در توليد آثار تصويري در سينما و تلويزيون ايران آنقدر اهميت داشته و دارد كه با دغدغه هاي هنرمندان پيشكسوتي چون "عزت الله انتظامي، علي نصيريان، محمدعلي كشاورز و جمشيد مشايخي و ... درآميخته است. هنرمنداني كه در گفت و گو با خبرگزاري كتاب ايران به جایگاه بالای ادبیات در سینما و تلویزیون تاکید دوباره اي کرده و توجه بیشتر مدیران فرهنگی به این مهم را خواستار شده اند.

علي نصيريان:
اقتباس‌هاي ادبي در سينما بايد جذاب باشند

علي نصيريان با اشاره به اینکه پرداختن به اقتباس هاي ادبي در سينما،تلويزيون و تئاتر بايد به گونه اي باشد كه هر مخاطبي را با هر سليقه و تفكري به سوي خود جلب كند، گفت:نبايد توليدات سينمايي ما كه برگرفته از اقتباس هاي ادبي هستند، تنها براي مخاطبان خاص تهيه و توليد شوند. 

"علي نصيريان" با اشاره به اينكه، نويسندگان ما با توجه به پيشينه تاريخي و مذهبي غني كه در اختيار دارند به راحتي مي توانند آثار متعددي را در اين عرصه خلق كرده و به تصوير بكشند، اظهار داشت: نويسندگان ما با بهره گيري از قصص قرآني، عرفان و ادبيات، آثار بسيار مناسبي را مي توانند خلق كنند. 

وي تصريح كرد:همان طور كه فيلمسازان بزرگي چون "ناصر تقوايي" و "كيومرث پوراحمد" آثاري ماندگاري چون "ناخداخورشيد" و "قصه هاي مجيد" را به عنوان يك اثر اقتباسي ساخته اند، فيلمسازان ديگر ما هم مي توانند در اين راستا قدم برداشته و بر اساس پيشينه تاريخي، آداب و رسوم و داستان هاي متعدد و متنوع ايراني به خلق آثار خود بپردازند. 

اين بازيگر پيشكسوت سينما در ادامه جذابيت و خلاقيت در توليد آثار اقتباسي و ادبي را از لازمه هاي حرفه فيلمسازي برشمرد و خاطرنشان ساخت: نبايد توليدات سينمايي ما كه برگرفته از اقتباس هاي ادبي هستند، تنها براي مخاطبان خاص تهيه و توليد شوند، بلكه مي توانيم براي تهيه اين گونه آثار در كنار توجه به كيفيت و ساختار مناسب و متناسب با فرهنگ كشورمان به جذابيت تصويري آن نيز توجه كنيم.
 
وي در ادامه به اين مطلب اشاره كرد كه، به نظر مي رسد دست اندركاران سينما و تلويزيون در ساخت و سازها گرفتار شده اند و افزود: پرداختن به اقتباس هاي ادبي در سينما،تلويزيون و تتاتر بايد به گونه اي باشد كه هر مخاطبي با هر سليقه و تفكري را به سوي خود جلب كند.
 
نصيريان خاطرنشان ساخت: رمان ها و آثار اقتباسي كه قرار است به فيلم تبديل شوند، ابتدا بايد مورد بررسي و سپس پرورش قرار گرفته و در نهايت در قالب يك فيلم و يا سريال به تصوير كشيده شوند. 

وي در پايان به كتاب هايي اشاره كرد كه در چند سال اخير مطالعه كرده است و يادآورشد: كتاب "جهان هولوگرافيك" از جمله كتاب هايي بوده كه مطالعه آن براي من لذت بخش بوده است و پيشنهاد مي كنم، علاقه مندان اين كتاب را حتما مطالعه كنند. 

اين بازيگر پيشكسوت تلويزيون ادامه داد: اين كتاب با عنوان فرعي "نظريه‌اي براي توضيح توانايي‌هاي فراطبيعي ذهن و اسرار ناشناخته مغز و جسم"توسط "مايكل تالبوت" نوشته شده و "داريوش مهرجويي" فيلمساز خوب كشورمان آن را ترجمه كرده است. 

وي همچنين نوع ادبيات نمايشي "جمشيد ملك پور" را بسيار جذاب و آموزنده دانست و گفت: علاوه بر كتاب هايي كه به آن اشاره شد آثار با ارزش ديگري هم هستند كه قابليت تبديل شدن به يك اثر سينمايي را دارند.

عزت الله انتظامي:
مطالعه و علاقه به ادبيات بايد در خون ما باشد

"عزت الله انتظامي" آقاي بازيگر كشورمان كتابخواني را نياز يك جامعه مي داند و مي گويد: براي گسترش فرهنگ كتابخواني بايد تبليغ و اطلاع رساني بيشتري بشود. 

انتظامي اظهار داشت:براي گسترش فرهنگ كتاب خواني در كشور بايد به عوامل مختلفي چون، نرخ كتاب، اطلاع رساني و تهيه و تاليف كتاب هاي پرمحتوا و مخاطب پسند توجه شود. 

وي تصريح كرد: حمايت مالي و معنوي از ناشران،نويسندگان و مترجمان از جمله وظايف دولت است كه در نهايت كاهش قيمت كتاب را در پي خواهد داشت،همچنين در امر اطلاع رساني ، رسانه هاي مختلف از جمله خبرگزاري ها، روزنامه ها و سازمان صداو سيما مي توانند نقش مهمي را درگسترش فرهنگ كتاب خواني ايفا كنند. 

انتظامي در خصوص محتوا و كيفيت كتاب هاي منتشر شده با موضوعات مختلف در بازار نشر توضيح داد: معتقدم بايد نظارت بيشتري در تهيه و انتشار آثار نوشتاري و مكتوب در بازار نشر وجود داشته باشد، زيرا تعداد كتاب هاي پر محتوا در مقايسه با كتاب هاي بي محتوا در بازار نشر معدود است. 

اين بازيگر پيشكسوت سينما با اشاره به اينكه، كتاب از نيازها و ضروريات اقشار مختلف يك جامعه از جمله هنرمندان به شمار مي آيد، خاطرنشان ساخت: گرفتاري‌هاي روزمره‌ مردم شايد ديگر فرصتي براي مطالعه باقي نگذارد، اما مي توان با يك برنامه ريزي دقيق به مطالعه هم پرداخت. 

وي تصريح كرد: مطالعه بايد در خون ما باشد به همين دليل مي توانيم حتي در وسايل نقليه نظير مترو، اتوبوس و همچنين در كنار ديدن برنامه هاي تلويزيون زماني را نيز به اين مهم اختصاص دهيم. 

محمدعلي كشاورز:
ادبيات كهن ايران بهترين مرجع اقتباس سينمايي است

محمد علي كشاورز با بيان اينكه از ادبيات كهن ايران بايد در آثار تصويري و نوشتاري بهره برد، گفت: شاهنامه و مثنوي بهترين مرجع براي پرداختن به اقتباس هاي سينمايي هستند. 

وي همچنين چندي پيش نگارش كتابي شامل تجربيات شخصي اش را در حوزه كارگرداني، بازيگري و نويسندگي به پايان رساند. 

"محمدعلي كشاورز" گفت:پيش از انقلاب اسلامي در سينما به هيچ وجه به ادبيات پرداخته نمي شد و پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز به اين حوزه خيلي جدي پرداخته نشده است. 

وي با اشاره به اينكه، ادبيات كهن نظير شاهنامه و مثنوي بهترين مرجع جهت پرداختن به اقتباس ادبي هستند،افزود:متاسفانه در عرصه هنر(سينما وتلويزيون) بيش از آن كه به اقتباس‌هاي ادبي بپردازيم تنها به مسايل روز جامعه توجه داشته‌ايم.در حالي كه مسايل روز جامعه هم به طور كامل و جامع به تصوير كشيده نشده‌اند. 

اين هنرمند كه مدتي است در سينما و تلويزيون حضوري كمرنگ دارد در اين باره به (ايبنا) گفت: طي ساليان گذشته بازي در فيلم ها و سريال هاي مختلفي به من پيشنهاد شده است، اما هيچ يك از فيلمنامه و نمايشنامه ها نظر من را جلب نكرده است، در حقيقت احساس مي كنم به فيلمنامه و نمايشنامه نويسي در كشور توجه جدي نمي‌شود. 

وي كه آخرين حضورش در تلويزيون به بازي در مجموعه تلويزيوني "برف و بنفشه" باز مي گردد در خصوص احتمال حضور دوباره‌اش در اين عرصه گفت: معتقدم در خلق يك اثر بايد به عواملي مختلفي چون، سناريور، طراحي صحنه و لباس، كارگرداني، لوكيشن و ... توجه شود ، بنابراين براي من بازيگر كه چندين دهه است در اين عرصه حضور دارم و فعاليت مي كنم عدم رعايت هر يك از اين موارد مي تواند باعث فاصله از بازيگري شود و ترجيح مي دهم با افراد و گروهي كار كنم كه تجربه و دانش لازم را در اين حوزه داشته باشد. 

بازيگر سريال تاريخي"هزاردستان" در ادامه به اين مطلب اشاره كرد كه، حتي دست اندركاران عرصه هنر به موضوعاتي چون دفاع مقدس آن طور كه بايد و شايد نپرداخته‌اند و خاطر نشان ساخت: با توجه به اين كه آثار بسياري درباره 8 سال دفاع مقدس خلق شده است، اما تعداد اندكي از آنها توانسته به درستي وقايع جنگ را به تصوير بكشند، در صورتي كه مي توان درباره هر ساعت از جنگ حرف هاي بسياري زد. وي همچنين حضور و تجربه اساتيدي چون بهرام بيضايي، جمشيد مشايخي، عزت‌الله انتظامي، علي نصيريان و... را در عرصه هنر مهم ارزيابي كرد و افزود: از حضور اين اساتيد و تجربه گران بهاي آنها در عرصه هنر مي توان بهره برد و حتي از دانش آنها مي توان در دانشگاه ها و براي دانشجويان رشته هنر استفاده كرد. 

جمشيد مشايخي: 
تلويزيون و سينما به ادبيات بي توجه نباشند

"جمشيد مشايخي" هنرمند پيشكسوت كشورمان هم به توجه بيشتر رسانه هاي مختلف براي انعكاس خدمات ارزنده و زندگي نامه چهره هاي مطرح و ماندگار كشورمان به خصوص در حوزه ادبيات اشاره كرد و اظهار داشت: هميشه آرزو داشتم مسئولان و دست اندركاران رسانه هاي مختلف از جمله مطبوعات، سازمان صدا و سيما و سينما به حوزه ادبيات بيشتر بپردازند و چهره هاي نامدار و ماندگار كشورمان را كه در دوران خود خدمات ارزنده اي براي ارتقاء فرهنگ در كشور انجام داده اند و آثار ماندگاري را خلق كرده و به يادگار گذاشته اند، به جامعه و جهان به درستي معرفي كنند. 

وي با بيان اينكه، پيش از اين برنامه هاي بسياري براي معرفي چهره هاي ماندگار كشورمان ساخته شده،اما به دليل نبود آگاهي و توانايي لازم ،اين برنامه ها در جذب مخاطب موفق نبوده اند، تصريح كرد: در تمام طول زندگي ام هميشه آرزو داشتةام تا از حضور استاداني چون حكيم طوسي و فردوسي كبير، مولوي، حافظ و... بهره برده و كسب علم كنم و اكنون نيز آرزويم اين است در سينما و تلويزيون بيشتر به اين بزرگان پرداخته و آثار ماندگار آنها در برنامه هاي مختلف و توسط صاحب نظران بررسي و تحليل شود. 

جمشيد مشايخي در ادامه به قهرمانان پوشالي كشورهاي غربي اشاره كرد و گفت: همان طور كه شاهد هستيم اكثر قهرمانان كشورهاي غربي كه توسط فيلم و سريال معرفي مي شوند، تخيلي و غير قابل باور بوده اند.در واقع هاليوود سعي دارد قهرمان خيالي خود را با ابزار سينما براي مخاطبان جهان قابل باور كند. در صورتي كه ما ايرانيان قهرمانان واقعي بسياري را در تاريخ و مذهب خود داريم كه هر يك از آنها افتخارات كشور ما محسوب مي شوند، ولي متاسفانه به آنها نمي پردازيم. 

وي افزود:مي توانيم زندگي نامه قهرمانان خودمان را با حمايت مديران فرهنگي از طريق سينما به جهانيان بشناسانيم. 

مشايخي در ادامه با بيان اينكه بكارگيري ادبيات در آثار سينمايي بايد قابل فهم باشد ،يادآورشد: خلق يك اثر سينمايي درباره قسمتي از پيشينه خودمان بايد همراه با جذابيت باشد، به همين دليل هنر نويسنده ،هنرمند و فيلمساز اين است كه يك موضوع يا مساله پيچيده را نسبت به شعور و درك مخاطبان قابل فهم و درك كند، علاوه بر آن اثر خلق شده بايد براي عامه مردم جذابيت تصويري لازم را داشته باشد. 

وي همچنين با ابراز علاقه به چهره هاي ادبي و مفاخر كشورمان گفت: حكيم طوسي و حضرت مولانا از جمله چهره هاي مورد علاقه من هستند كه دوست دارم نقش آنها را در يك اثر سينمايي يا تلويزيوني بازي كنم. 

اين بازيگر پيشكسوت سينما،تئاتر،تلويزيون در بخش ديگري از صحبت هاي خود به حمايت مديران فرهنگي از توليد آثار ادبي و اقتباسي در سينماي ايران اشاره كرد و افزود: ارتقاء سينماي ايران و توليدات هرچه بيشتر آثار ادبي و اقتباسي به دو عامل بستگي دارد، ابتدا بايد مديران فرهنگي علاقه مند به ادبيات و پيشينه فرهنگي خود باشند تا براي توليد آثاري در اين حوزه حمايت لازم را از سينماگران انجام دهند،قدم دوم را نيز هنرمندان بايد بردارند، يعني با طرح موضوعات مختلف و ارسال آن براي مديران فرهنگي سهم بزرگي در افزايش توليدات داشته باشند. 

مشايخي در پايان با اشاره به اين مطلب كه در دوران كودكي قصه هاي مرحوم صبحي رادر راديو دوست داشته ،خاطرنشان كرد: قصه هاي مرحوم صبحي بعدازظهرها به مدت 15 دقيقه پخش مي شد.قصه هاي كهن و عاميانه اي كه هر يك از آنها به راحتي قابليت تبديل شدن به فيلم يا سريال را دارند.