به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ نشست علمی «روزنامه آیندگان؛ بر مدار وابستگی یا نوآوری؟ تحلیلی برپایه اسناد تاریخی» به مناسبت پنجاه و ششمین سالگرد تأسیس این روزنامه و بررسی رویکرد موسسان روزنامه آیندگان نسبت به رخدادهای دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی به همت پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.
این نشست با سخنرانی علی‌اکبر علیمردانی پژوهشگر تاریخ معاصر و رئیس پیشین مرکز بررسی اسناد تاریخی و قاسم تبریزی پژوهشگر مسائل تاریخ معاصر و با حضور علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال، علی کالیراد رئیس پژوهشکده اسناد، غلامرضا امیرخانی و مجتبی صحراکارها مشاوران رئیس سازمان و جمعی از نویسندگان و پژوهشگرانِ تاریخ معاصر برگزار شد. داود آقارفیعی عضو هیئت علمی پژوهشکده اسناد، دبیری این نشست را به عهده داشت.
یک روزنامه نگار در مسیر حرفه‌ای خود باید برای وحدت ملّی قلم بزند
قاسم تبریزی، پژوهشگر مسائل تاریخ معاصر در ابتدای صحبت‌های خود با تاکید بر این نکته که مطالبی که در نشست علمی روزنامه آیندگان و شخص داریوش همایون به عنوان موسسه این روزنامه بیان می‌کنم بر اساس اسنادِ تاریخی است؛ گفت: آنچه عموم مردم از اهالی قلم انتظار دارند، استقلال در نوشتار و تحلیل‌های درست از وقایع و بی‌نیاز بودن از وابستگی به بیگانگان است. یک روزنامه‌نگار در مسیر حرفه‌ای خود باید برای وحدت ملّی و اقتدار ایران، به دور از ابتذال و خلاف عرف جامعه قلم بزند و در جهت تعادل فرهنگ اجتماعی و سیاسی فعالیت کند و از آلودگی به سیاست و سیاست‌زدگی بپرهیزد.
وی ادامه داد: داریوش همایون از دوران نوجوانی وارد عرصه سیاست شد و در اوج ملّی شدن صنعت نفت، وارد حزب «سومکا» (سوسیالیست ملی کارگران ایران) به رهبری داود منشی‌زاده شد. حزبی که به ایدئولوژی نازیسم نزدیک بود. همایون خیلی زود به معاونت منشی‌زاده در این حزب درآمد و فعالیت‌های ضد ایرانی در این حزب انجام داد. او بعد از کودتای ۱۳۳۲ به روزنامه اطلاعات رفت و در دوران ریاست جمهوری جان. اف. کندی، رئیس جمهور وقت آمریکا که در تلاش برای برکناری شاه بود، تلاش گسترده ای انجام داد تا افکار عمومی را برای برکناری شاه آماده کند. در آن زمان ۲۷ نفر از سوی سازمان سیا معروف به «هارواردی ها» وارد جبهه ملّی شده بودند و علیه شاه فعالیت می‌کردند که داریوش همایون جزو آنها بود و در باب استبداد شاه، سخنرانی هم کرد.
موضع‌گیری‌های داریوش همایون نسبت به وقایع تاریخی ایران
این پژوهشگر مسائل تاریخ معاصر گفت: همایون در ادامه به عنوان مسئول امور خارجه موسسه انتشارات فرانکلین کار خود را آغاز کرد و در طول ۲ سال، ۲۱ سفر به کشورهای مختلف داشت و در این سفرها علاوه بر مسئولیتی که در فرانکلین به عهده داشت، اهداف دیگری را نیز پیگیری‌کرد. او همچنین جزو ۲۸ خبرنگاری بود که در کودتای «سوکارنا» که به عنوان خونین‌ترین کودتای قرن بیستم نام گرفت، حضور داشت. در جنگ ۶ روزه اعراب و رژیم صهیونیستی او علیه اعراب موضع‌گیری می‌کرد و همایون در سال ۱۳۴۵ به هویدا نخست وزیر وقت یک نامه مفصل می نویسد و از او می‌خواهد که روی موضوع پس‌گیری بحرین پافشاری نکند. درخواست اینچنینی از هویدا و موضع گیری های مختلفی که نسبت به وقایع تاریخی آن روزگار دارد با روحیه ملی گرایی که از او یاد می کنند در تناقص است.
قاسم تبریزی افزود: اما درباره روزنامه آیندگان باید بگویم که طبق اسنادِ موجود، این روزنامه در بدو امر به عنوان ارگان موسسه فرانکلین با مبلع یک میلیون و نیم به مدیریت داریوش همایون تاسیس شد و در ادامه، مجموع امکانات فنی روزنامه به علاوه مبلغ دومیلیون تومان از سوی مئیر عزری، سفیر و اولین نماینده سیاسی رژیم صهیونیستی در ایران تامین شد.
این مدرس و مورخ تاریخی یادآور شد: هر آنچه درباره روزنامه آیندگان و گردانندگان آن بیان می‌شود بر اساس اسناد و اطلاعات جمع‌آوری شده توسط ساواک است. بر اساس همین مدارک، که داریوش همایون مدتی به عنوان مشاور وزارت اطلاعات فعالیت کرد و با تشکیل حزب رستاخیز وارد تشکیلات حزبی شد. ارزیابی مسیر زندگی او طبق این اسناد، هر اهل اندیشه و پژوهشگری را نسبت به همایون دچار شک و تردید می‌کند.
تفکر تنفر از یهود در آثار نوشتاری قرن نوزدهم تجلی داشت
در ادامه این نشست، علی‌اکبر علیمردانی پژوهشگر تاریخ معاصر و رئیس پیشین مرکز بررسی اسناد تاریخی با اشاره به این مطلب که رژیم صهیونیستی برای ادامه حیات خود نیاز به رسانه داشت؛ اظهار داشت: هرآنچه اینجا مطرح می‌شود به زبان اسناد است؛ اسنادی که در این زمینه جمع‌آوری، تحقیق و پژوهش کرده‌ام و در مجموعه کتب ۱۰ جلدی با عنوان «مطبوعات عصر پهلوی» منتشر شده است.
وی ادامه داد: جنبش صهیونیسم در قرن نوزدهم در جهان به تکاپو افتاد و می خواست در جهان به خصوص در اروپا، جایی برای خود باز کند. زیرا رویکرد تنفر از یهود در آثار و کتاب‌های آن زمان و آثاری مثل «تاجر ونیزی» تجلّی پیدا کرده بود. حال در این شرایط، یهودِ صهیونیست می خواست به خود رسمیت بخشد. به همین دلیل توجه ویژه‌ای به رسانه اعم از روزنامه، سینما و تلویزیون داشت تا هدف نهایی خود، یعنی تسلط تفکر صهیونیستی بر افکار جهانی و اصلاح آن را عملیاتی کنند.
علیمردانی متذکر شد: طبق اسنادِ موجود، ۳۰ روز بعد از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹، درست در اواخر فروردین ۱۳۰۰ تشکیلات صهیونیستی خواستار مجوز حضور در ایران شدند و پس از آن، نعیم کریمی، اولین روزنامه یهودی را برای فعالیت تشکیلات صهیونیسم در ایران راه اندازی می کند در این دوران مئیر عزری به عنوان سفیر رژیم صهیونیستی از هیچ تلاشی برای حضور و مهاجران یهود در ایران دریغ نکرد و در عین حال نفوذ فوق العاده ای هم در موقعیت های راهبردی و مهم حکومت پهلوی داشت. داریوش همایون، هم در مجله بامشاد و هم در روزنامه آیندگان با مشاوره او موضع‌گیری‌ها و مطالبی را به نفع رژیم صهیونیستی منتشر می‌کرد.
نفوذ رژیم صهیونیستی در مطبوعات ایران نیاز به پژوهش دانشگاهی دارد
پژوهشگر تاریخ معاصر و رئیس پیشین مرکز بررسی اسناد تاریخی تصریح کرد: به واقع نفوذ رژیم صهیونیستی در مطبوعات ایران نیاز به یک پژوهش دانشگاهی در مقطع دکتری روزنامه نگاری دارد که جا دارد اساتید دانشگاهی به این مهم توجه ویژه داشته باشند.
علیمردانی در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: موضوع رسمیت بخشیدن به رژیم صهیونیستی در مطبوعات قبل از انقلاب و تلاش برای تحقق آن به ویژه در روزنامه آیندگان مشهود است. متاسفانه در آن دوران افراد آزاده، مستقل و آزاداندیش از مطبوعاتِ عصر پهلوی به حاشیه رانده شده بودند و قلم‌فروشانی آمدند که قلم خود را به جاهلیت و استبداد فروختند.
در پایان این نشست، حاضران به پرسش و پاسخ درباره موضع‌گیری‌های داریوش همایون موسسِ روزنامه آیندگان نسبت به مسئله بحرین، جانبداری او از رژیم صهیونیستی به اشکال مختلف و سرگذشت او پس از انقلاب پرداختند.
نظر شما