اسماعیل وزیری، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره کتاب جدید خود با عنوان «اصول طراحی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای» اظهار کرد: ایده نگارش این کتاب را دکتر عبدالرضا نوروزی چاکلی، مدیر گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی انتشارات سمت، سال ۹۷ مطرح کرد.
وی با بیان اینکه کار نگارش این کتاب با همکاری منصوره فیض‌آبادی، مدیر پژوهش دانشگاه علوم پزشکی سبزوار آغاز شد، عنوان کرد: درباره موضوع نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای تعدادی کتاب به شکل تالیف و ترجمه منتشر شده بود و قاعدتاً ضروری بود کتاب حاضر از نظر محتوا با کتاب‌های منتشر شده متفاوت باشد تا بتواند نیازهای جدید و متنوع مخاطبان را برطرف کند.
دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه زابل درباره تمایز این کتاب با سایر آثار منتشر شده در این زمینه اظهار کرد: نخستین تمایز این اثر این است که عنوان کتاب یعنی «اصول طراحی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای» یکی از کتاب‌های دوره کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی است و لازم بود براساس سرفصل درس حاضر تدوین شود که این اتفاق افتاد.
وی افزود: تمایز دیگر این کتاب با آثار منتشر شده این بود که محتوای بیشتر کتاب‌های منتشر شده درباره آشنایی با نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای و بخش‌های مختلف و امکانات آن‌ها بود و بیشتر بر معرفی امکانات نرم افزارهای کتابخانه‌ای تمرکز داشت، اما کتاب «اصول طراحی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای»، علاوه بر نکات فوق، اصول طراحی یک نرم‌افزار کتابخانه‌ای را نیز آموزش می‌دهد؛ علاوه بر این فهرستی از معیارهای ارزیابی بخش‌های مختلف یک نظام یکپارچه کتابخانه‌ای نیز در این اثر ارائه شده است.
دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه زابل گفت: یکی دیگر از تفاوت‌های این کتاب با آثار منتشر شده در این زمینه این است که در این کتاب به تاثیر فناوری‌های وب بر نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای پرداخته شده است. این کتاب همچنین به سابقه و تاریخچه تاثیر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی بر نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای و فهرست کتابخانه‌ها در دوره‌های مختلف، می‌پردازد.
وزیری افزود: با توجه به اینکه در کتاب‌های پیشین تا سال ۲۰۱۰ به بررسی نقش فناوری در تحولات نرم افزارهای کتابخانه‌ای پرداخته بودند در این کتاب سعی شد، علاوه بر یکپارچگی مطالب فوق، نقش فناوری‌های پس از سال ۲۰۱۰ بر نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای نیز مورد بررسی قرار گیرد.
وی با بیان اینکه معمولاً در دنیا از اصطلاح نظام یکپارچه کتابخانه‌ای به جای نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای استفاده می‌کنند، اما در ایران بیشتر اصطلاح نرم‌افزار کتابخانه‌ای مصطلح است و در این کتاب، استفاده از اصطلاح نظام یکپارچه کتابخانه‌ای تاکید شد، اظهار کرد: بخشی از مطالب کتاب «اصول طراحی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای» به تشریح نرم‌افزارهای منبع باز یا دسترسی آزاد تاریخچه، مزایا و معایب آن‌ها می‌پردازد. همچنین معرفی نسل‌های مختلف وب ازجمله وب یک، دو، سه و چهار و به تناسب آن تشریح ویژگی‌های کتابخانه‌ای به تناسب وب شامل کتابخانه یک، دو، سه و چهار پرداخته شد.
دانشیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه زابل گفت: در فصل دیگری از کتاب، امکانات نظام‌های یکپارچه کتابخانه‌ای از نظر جست‌وجو و نمایش اطلاعات، نحوه جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی، رابط کاربری، فهرست دسترسی پیوسته عمومی (اوپک) و سایر ویژگی‌های نظام یکپارچه اطلاعاتی که مرتبط با نمایش و جست‌وجوی اطلاعات در نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای مورد بحث قرار گرفته است.
وی درباره جامعه هدف کتاب «اصول طراحی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای» که یک منبع مطالعاتی در دوره کارشناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی است، اظهار کرد: مخاطب اصلی این کتاب دانشجویان کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی هستند و در کنار آن‌ها، طراحان نرم‌افزار کتابخانه‌ای، مدیران و کتابداران کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی و همچنین سایر افراد نیز براساس نیاز خود می‌توانند از این کتاب استفاده کنند.
وزیری در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کنید این کتاب چه خلاء‌ای را در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی پُر می‌کند، گفت: کتابخانه‌ها در هر صورت به یک نرم‌افزار کتابخانه‌ای نیاز دارند، این نرم‌افزار یا توسط تیم طراحی کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی انجام یا از نسخه‌های موجود در بازار تهیه می‌شود؛ که در این موارد، نرم‌افزارها یا با کد باز هستند که اصطلاحاً از آن‌ها با عنوان دسترسی باز نام می‌برند که در این موارد تیم توسعه نرم‌افزار کتابخانه به بهینه‌سازی نرم‌افزار می‌پردازد.
دانشیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه زابل درباره نیازهای نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای درایران گفت: نرم‌افزارهای دارای کد منبع بسته یشتر با نام نرم‌افزارهای تجاری در بازار وجود دارند که کتابخانه‌ها برای خرید یا اشتراک آن‌ها در شرایط مشخص باید اقدام کنند. در هرحال این کتاب به مدیران و مسئولان کتابخانه‌ها برای طی کردن مراحل مختلف طراحی یا خرید نرم‌افزارکمک می کند.
وزیری درباره مشخصات کتاب «اصول طراحی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای» گفت: این کتاب ۲۱۵ صفحه است و در هفت فصل تدوین شده، این کتاب از سوی انتشارات سمت (سازمان مطالعه و تدوین کتب درسی) منتشر شده و به بهای ۷۶ هزار تومان در پیشخوان کتابفروشی‌ها قرار گرفته است. کتاب «اصول طراحی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای» در سایت انتشارات سمت در قالب نسخه الکترونیک نیز عرضه شده است.
جمعه ۲۸ مهر ۱۴۰۲ - ۰۹:۲۸
نظر شما