به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر نتيجه نشستي است كه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با عنوان «هزار سال ترجمه قرآن به فارسي» و با سخنراني دكتر علي رواقي برگزار كرد تا از اين رهگذر فضاي گفت‌وگو و تبادل نظر ميان نخبگان فرهنگي كشور، نقد و بررسي مسائل و مشكلات مبتلابه جامعه را فراهم سازد.
علاء الدين رحيمي، كارشناس پژوهشگاه مطالعات هنر و رسانه ايران، در مقدمه كتاب دكتر رواقي را چنين معرفي مي‌كند: «استاد رواقي در سال 1320 در مشهد مقدس متولد شدند. تحصيلات مقدماتي را تا پايان دوره دبيرستان در مشهد گذراندند و سپس به دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه فردوسي همان شهر راه يافتند، در سال 1344 دوره كارشناسي زبان و ادبيات فارسي را در دانشكده ادبيات دانشگاه مشهد كه امروز به نام دانشكده ادبيات دكتر شريعتي معروف است، به پايان رساندند. استاد رواقي در سال 1347 از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران موفق به اخذ كارشناسي ارشد شدند و در سال 1352 درجه دكتراي زبان و ادب فارسي را از همان دانشكده دريافت داشتند. ايشان در طول تحصيل خود از محضر بزرگاني چون: مجتبي مينوي، پرويز ناتل خانلري، جلال همايي، استاد فروزانفر و ديگر چهره‌هاي برجسته ادب معاصر فارسي بهره بردند و به دنبال فراغت از تحصيل، خود در دانشگاه تهران به تدريس پرداختند. افزون بر آن، ساليان دراز به عنوان عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي در خدمت به فرهنگ ايران زمين بوده و هستند. استاد علي رواقي در سال 1381 در دومين همايش چهره‌هاي ماندگار به عنوان چهره ماندگار زبان و ادب فارسي انتخاب شدند و هرچند اكنون چند سالي است كه به افتخار بازنشستگي از دانشگاه نائل آمده‌اند، اما همچنان معلم‌اند و معلم باقي خواهند ماند.»
از آثار رواقي مي‌توان به تصحيح مقامات حريري، واژه‌هاي ناشناخته در شاهنامه، تصحيح و بررسي تفسير قرآن پاك، تصحيح و بررسي ترجمه قرآن موزه پارس، تصحيح و تحقيق بر روي بخشي از تفسيري كهن به زبان پارسي، تصحيح قرآن قدس و خلاصه شاهنامه اشاره كرد.
وي ديرزماني است كه به قرآنپژوهي اشتغال دارد. افزون بر قرآنپژوهي كه نيم قرني از زندگي وي را به خود اختصاص داده است، يكي از ماندني‌ترين تلاش‌هاي دكتر رواقي جست‌وجو در گونه‌شناسي زبان فارسي است كه اين هم بر اساس متون ترجمه شده قرآن انجام پذيرفته و امري است بي‌سابقه كه پيش از آن كسي در اين مسير پا نگذاشته بود.
وي اكنون اثر ديگري با عنوان فرهنگ قرآني در دست تهيه دارد كه البته تقريبا تمام شده است. اين اثر بر اساس شانزده ترجمه از قرآن مجيد به فارسي است.
دكتر رواقي در بخشي از سخنراني خود درباره ترجمه‌هاي قرآن مي‌گويد: «ترجمه‌هاي قرآن از قديم‌ترين روزگار، براي دوستاني كه در اين مجلس آمدند، حتما آشناست و كار افزون و بيهوده‌اي است كه يكي يكي بخواهيم ترجمه‌ها را معرفي كنيم؛ ولي با اين نگاه مي‌شود درباره آنها گفت‌وگو كرد، كه بازگو كردن نام آنها گشايشي باشد در كاري كه مي‌خواهيم انجام بدهيم. اين مطلب را با ترجمه تفسير طبري، كه قديم‌ترين ترجمه فارسي است، آغاز مي‌كنيم. پيش از اينكه به اين گفتار بپردازيم و از ترجمه تفسير طبري بگوييم، بايد اشاره كنم كه ترجمه‌هاي قرآن هم در دانشگاه يتيم مانده‌اند و هم در حوزه؛ يعني نه در دانشگاه و نه در حوزه، به آن توجه نمي‌شود. در حوزه شايد به اين دليل توجه نمي‌شود كه متون را به زبان عربي مي‌خوانند يا ترجمه‌اي از قرآن را مي‌خوانند كه به زبان فارسي نيست و براي آموختن عربي است. در دانشگاه هم، حتي در اين سال‌ها، جايي براي آن باز نشده است كه اين البته جاي شگفتي است.
ترجمه تفسير طبري نخستين ترجمه قرآن است و در حقيقت تفسيري است كه حكومت ساماني از روي زيركي و هوشياري آن را درست كرد. به سبب اينكه اختلاف‌هاي فرقه‌اي و نحله‌هاي مختلف مذهبي را جمع كند و اين كار خيلي هوشيارانه بود. اين تفسير، تفسير روايي است، تفسير به راي نيست و اين خيلي مهم است؛ يعني دستگاه ساماني نخواست كه بعد اجتماعي آن را كم‌رنگ و اختلاف را بين مردم افزون كند. آن هفت تني كه در آغاز تفسير طبري از آنها روايت شده است همه از حوزه‌هاي گوناگون جغرافيايي‌اند كه بيشتر متعلق به شمال شرق بودند، از اين‌رو زبان اين ترجمه به فارسي است.»
دكتر رواقي ترجمه‌هاي قرآني را معرفي و سپس ارزش زباني و كاربردي آنها را اين‌گونه توضيح مي‌دهد: «ما بايد اين هزار سال ترجمه قرآن را در يك‌جا متمركز كنيم. (كه در اين بين) 16 ترجمه كامل قرآن و حدود 20 ترجمه ناقص وجود دارد و ...»
پس از سخنراني، جلسه پرسش و پاسخي نيز تشكيل شد كه در آخر كتاب درج شده است.
چاپ اول كتاب «هزار سال ترجمه قرآن به فارسي» در شمارگان 300 نسخه در 40 صفحه و بهاي 10000 ريال روانه بازار نشر شد.
چهارشنبه ۲۴ تیر ۱۳۸۸ - ۱۷:۴۲
نظر شما