خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- علیرضا سلطانشاهی، پژوهشگر مطالعات فلسطین: برای علاقه‌مندانی که مایل هستند از سیر مطالعاتی مربوط به حوزه فلسطین و صهیونیست مطلع شوند، باید بگویم قبل از آشنایی با کتاب‌هایی که مربوط به این حوزه در سیر مطالعاتی آنها نیاز است یک محوریت اساسی داشته باشد. در واقع بر اساس این چارچوب کتاب‌ها را مطالعه کنند و نسبت به کل داستان فلسطین و صهیونیسم آشنایی پیدا کنند. این سیر مطالعاتی چهار محور اساسی دارد که من از انتها به آن اشاره می‌کنم خیلی‌ها اعتقاد دارند که مساله فلسطین ریشه در شکل‌گیری دولت اسرائیل دارد و خودش به تنهایی یک مساله نیست در واقع ریشه در یک مساله دیگری دارد. به قول فلاسسفه معلول یک علت دیگری است، اسرائیل که ریشه مساله فلسطین است خودش ریشه در مساله صهیونیسم دارد. در حال حاضر صهیونیسم به جنبش ملی یهود گفته می‌شود. در اینجا با واژه دیگری چون یهود آشنا می‌شویم، یعنی اگر بخواهیم صهیونیسم را به درستی بشناسیم باید ابتدا یهود را فهم و درک کنیم.

در واقع مبنای اصلی سیر مطالعات مربوط به حوزه فلسطین و صهیونیسم ریشه در مساله یهود دارد، یعنی اگر کسی مدعی شناخت مساله فلسطین است، بدون شناخت یهود نمی‌تواند دید واقع‌بینانه‌ای نسبت به این حوزه داشته باشد. لذا باید دید یهود چیست؟ مذهب، دین یا قومیت است؟ خودش یکسری مطالعات را می‌طلبد. بعد از آن باید به این موضوع برسیم که چرا صهیونیسم از دل یهود بیرون آمد؟ به عبارتی چطور شد که صهیونیسم چهره جدیدی از مساله قدیمی یهود شد؟ وقتی صهیونیسم محقق شود، اسرائیل متولد می‌شود. در واقع اسرائیل تحقق جنبش ملی یهود یا همان صهیونیسم است. اسرائیل در کجا تشکیل شده و به چه نحو به وجود آمده است؟ چه سرزمینی را برای تحقق ایده خود اشغال کرده و در آن سلطه پیدا کرده است؟ از قضا سرزمینی به نام فلسطین.

پس سیر مطالعاتی ما با چهار محور یهود، صهیونیسم، اسرائیل و مساله فلسطین شکل می‌گیرد. برای شناخت مساله یهود کتاب‌های متعددی وجود دارد که به صورت گذرا به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنم. اگر بخواهیم دید دقیق و درست و مطمئنی را نسبت به یهود پیدا کنیم، بهترین کتاب قرآن است. بسیاری از مفسران بر این اعتقاد هستند بیش از یک سوم قرآن مربوط به یهود و بنی‌اسرائیل است. اگر به تفاسیر موجود در این زمینه اشاره شود خیلی برای شناخت مساله یهود می‌توانیم به این منبع بزرگ الهی اطمینان صد در صدی بکنیم. علاوه بر قرآن، کتاب «تفسیرالمیزان» را برای شناخت مساله یهود در تفاسیر پیشنهاد می‌کنم. کتاب دیگری با عنوان «یهود در المیزان» خلاصه «تفسیر المیزان» چاپ نشر سبحان درباره یهود و بنی‌اسرائیل است، یعنی اگر کسی نخواهد «تفسیر المیزان» را ببیند، می‌تواند به کتاب فوق که نام بردم، مراجعه کند که زحمت دسته‌بندی، تبویب و استخراج آن را حسین فعال عراقی کشیده است. 

برای شناخت بیشتری از یهود در تاریخ اسلام و قرآن منابع دیگری نیز وجود دارد از جمله کتاب «یهود در حجاز» یا «یهود و بنی‌قریظه» اما کتابی که پیشنهاد می‌کنم مطالعه کنید کتاب «چهره یهود در قرآن» اثر عفیف عبدالفتاح طباره که می‌تواند مکمل کتاب «یهودشناخت» اثر سهیلا جلالی کندری باشد. کتاب‌های دیگری نیزمی‌توان برای شناخت بیشتر موضوع پیشنهاد کرد از جمله کتاب پنج جلدی «زرسالاران یهودی و پارسی استعمار بریتانیا در ایران» به قلم عبدالله شهبازی و کتاب «یهود، یهودیت و صهیونیسم» نوشته عبدالوهاب المیسری که از سوی دبیرخانه کنفرانس انتفاضه پشتیبانی و منتشر شده است. در این اثر علاوه بر موضوع یهود به بحث صهیونیسم و اسرائیل نیز پرداخته و کتاب بسیار مهم و خواندنی است. از موضوع یهود که بگذریم به محوریت صهیونیست می‌رسیم که کتاب‌های مهمی در این زمینه تالیف و به چاپ رسیده است که من تاکید دارم که در ابتدا «پژوهه صهیونیت» باشد از این عنوان دو جلد کتاب منتشر شده است که مجموعه مقالاتی در زمینه یهود و صهیونیست از مولفان و پژوهشگران مطرح این حوزه است.

ضمن اینکه چندین ترجمه در این زمینه وجود دارد که می‌تواند اطلاعات مفیدی را به پژوهشگران و علاقه‌مندان این حوزه ارائه کند؛ کتاب «صهیونیسم» یوری ایوانف و دو جلدی «صهیونیسم» ناحوم ساکلوم که از سوی پژوهشکده تاریخ معاصر منتشر شده کتاب‌های خوبی برای شناخت مساله صهیونیسم، اهداف، روش‌ها و شیوه برخوردش برای تحقق اسرائیل است. کتاب «صهیونیسم بین‌الملل» هنری فورد اثری بسیار خوبی برای شناخت وجه پروتکل‌های زعمای صهیونیسم است. این موضوع همچنین در کتاب «پروتکل‌های دانشوران صهیون» نوشته عجاج نویهض نیز پژوهش و بررسی شده است. اگر درباره صهیونیسم کتاب‌های دیگر مطالعه کنید، خوب است اما در فهرستی که معرفی کردیم بهترین آثاری بود که علاقه‌مندان و پژوهشگران درباره صهیونیسم می‌توانند مطالعه کنند. 

اما درباره اسرائیل، کتاب‌هایی که می‌تواند مفید باشد، آثاری درباره شناخت حکومت، سیاست و جنگ‌های آن و نحوه برخوردش با اعراب است که می‌توان به سه عنوان کتاب «سیاست و حکومت در اسرائیل» که یکی از این عناوین را اندیشه‌سازان نور درآورده است و انتشارات وزارت خارجه و دانشگاه دفاع ملی که دوازده سیزده جلد است که شناخت خوبی از این منظر می‌تواند به ما درباره اسرائیل بدهد. اگر علاقه‌مندان و پژوهشگران بتوانند به منابع دست اول به زبان عربی و عبری با عنوان اسرائیل‌شناسی دسترسی پیدا کند هم می‌تواند مفید و موثر باشد. بعضی از کتاب‌ها با عنوان «اسرائیل الان» که به زبان عربی است به فارسی نیز ترجمه شده است. همچنین مجموعه چهارجلدی «اسرائیل‌شناسی» ترجمه و به چاپ رسیده که در این عناوینی که برشمردم شناختی از شیوه حکومت‌داری، ساختار حکومتی و جنگ‌های اعراب و اسرائیل به دست می‌آورید.

در بحث فلسطین و چگونگی اشغال آن نیز کتاب‌های زیادی در قالب تالیف و ترجمه وجود دارد که اگر بتوانید به آنها دسترسی و مطالعه کنید، بسیار خوب است. برای مثال کتاب «دانشنامه فلسطین» که دفتر نشر فرهنگ اسلامی در هشت جلد منتشر کرد که می‌تواند یک دریافت تمام‌نما از روند اشغال فلسطین را ارائه کند. محقق و علاقه‌مند به مطالعه درباره فلسطین باید آثاری را بخواند که اطلاعاتی درباره سرزمین، جمعیت، گروه‌ها و مبارزات مردم فلسطین و انتفاضه دارد و البته جریان‌های اخیری که با عنوان سازش به آن اضافه شده است. از طرفی درباره بحث غزه نیز چندین کتاب وجود دارد که مشخصه ویژه‌ای نمی‌تواند آنها را از هم جدا کند در حال حاضر با مراجعه منابع اینترنتی نیز اتفاقی که درباره غزه از 2005 در پنج جنگ مهم روی داده، به راحتی می‌توان دریافت. درباره سرزمین، جمعیت، گروه‌های مبارز فلسطینی نیز منابع بسیار زیادی وجود دارد و کتاب «ماجرای فلسطین و اسرائیل» نیز یکی از کتاب‌هایی است که دفتر نشر فرهنگ اسلامی در این رابطه چاپ کرده که اطلاعات خوبی می‌تواند به مخاطبان ارائه کند، هر چند سال‌ها پیش به چاپ رسیده است.