خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) ـ به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران،‌ نشست نقد و بررسي مجموعه چهار جلدي «فيزيك مفهومي»‌ صبح امروز، 19 ارديبهشت با حضور دكتر منيژه رهبر،‌ مترجم كتاب،‌ احمد احمدي، كارشناس مسوول گروه فيزيك دفتر برنامه‌ريزي و تاليف كتاب‌هاي درسي، مهدي مشكوري، دانشجوي فيزيك دوره دكتري دانشگاه صنعتي شريف و يونس كرامتي، سردبير كتاب ماه علوم و فنون در غرفه ديدار نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد.

احمد احمدي، ‌كارشناس گروه فيزيك دفتر برنامه‌ريزي و تاليف كتاب‌هاي درسي، عنوان كرد: در آموزش فيزيك سه هدف اصلي (دانش، مهارت و نگرش) دنبال مي‌شود كه متاسفانه در فضاي آموزشي ايران كمتر به مباحث مهارتي و نگرشي تاكيد و در كلاس‌هاي درس صرفا به مسايل مي پردازند. سرعت دستيابي به علوم جديد در دنياي امروز افزايش يافته و اين روند برنامه‌ريزان را دربرآوردن نيازهاي دانش‌آموزان و شهروندان با ابهاماتي مواجه كرده است.

وي با تاكيد بر اينكه مهترين نكته آموزشي اين است كه دانش‌آموزان، آموزش حل مساله و نحوه برخورد با پديده‌هاي طبيعي و نگرش صحيح به زندگي را كسب كنند، توضيح داد: آموزش فيزيك صرف قوانين نيست،‌ مهمترين بحث در اين رشته، نحوه يادگيري صحيح مطالب است. اين اثر نسل پيشرفته‌اي از كتاب‌هاي مفهومي حوزه فيزيك را ارايه كرده كه محوري‌ترين بخش آن يادگيري قوانين موجود در طبيعت به صورت ملموس و قابل درك براي دانش‌آموزان و دانشجويان است.

احمدي با تاكيد بر اينكه متاسفانه تحصيلكرده‌هاي دانشگاهي، مفاهيم فيزيك را به صورت پايه‌اي آموزش نمي‌بينند،‌ اظهار داشت: ‌مطالعه اين كتاب همانند يك اثر راهنما عاملي براي فهم ديگر آثار در حوزه فيزيك خواهد بود. مخاطب اصلي كتاب دانش‌آموزان مقاطع دبيرستان، دانشجويان ،‌اساتيد و علاقه‌مندان به حوزه فيزيك را تشكيل مي‌دهند. در دنياي امروز شاخه آموزش فيزيك بسيار وسيع و پيشرفته و پژوهش‌هاي زيادي در اين حوزه انجام شده اما متاسفانه شيوه مرسوم در ياددهي علم فيزيك، دانش‌آموزان را به فرمول‌بندي‌هاي رياضي معطوف و آنها را درگير رابطه‌ها كرده تا صرفا به حل مساله مي‌پردازند.

وي با بيان اينكه ويرايش 2010 لاتين اين كتاب به بازار نشر آمده، ‌افزود: ويژگي اين اثر زنده و قابل لمس بودن مفاهيم آن است. اگر مطالعه اين كتاب با هدف گذراندن امتحانات پايان ترم تحصيلي انتخاب شده، صرفا 50 درصد نتيجه بخش خواهد بود، البته در كنار اين اثر، ‌يك كتاب كار نيز توسط «هيوئيت»، نويسنده «فيزيك مفهومي» نگاشته شده كه مباحث عملي و فرمولي رياضي را در آن تشريح كرده است.

مهدي مشكوري،‌ دانشجوي رشته فيزيك دانشگاه صنعتي شريف يكي از نكات مثبت كتاب «فيزيك مفهومي» را واژه‌گزيني مناسب مترجم برشمرد و افزود: جاي اين نوع كتاب‌ها در حوزه دانش فيزيك خالي است. در حوزه آموزش فيزيك دو نوع كتاب در بازار وجود دارد، نخست آثاري كه در كشورهاي غربي از سوي بزرگان علم براي مخاطب عام نگاشته مي‌شود كه اين كتاب‌ها با حداقل ارايه دانش رياضيات همراه است و مفاهيم زندگي روزمره را آموزش مي‌دهد، نظير اين كتاب‌ها توسط «فاينمن» نگاشته شده و دسته دوم آثاري اند كه ارتقا سواد فيزيك در رشته‌هاي مهندسي و علوم پايه را مدنظر دارند و در نهايت براي آموزش اين آثار نيز نياز به كتاب‌هاي فيزيك مفهومي است.

وي رويكرد اصلي مترجم در ترجمه اين اثر را پركردن خلاء كتاب‌هاي مفهومي براي دانش‌‌آموزان و دانشجويان دانست و يادآور شد: اين كتاب در بخش‌هايي از كتاب، گريزي به حل مساله زده كه البته بسيار محدود است. اكنون چند عنوان كتاب ديگر نظير «the character of physics law» اثر فاينمن، «thinking physics» و «the physics of everyday phenomena» اثر توماس گريفيدس وجود دارند كه نيازمند ترجمه اند.
 
مشكوري با تاكيد بر اينكه اين كتابف نيازمند ارايه جداول و عدد و رقم است، توضيح داد:‌ كتاب‌هاي درسي نيز مي‌باست با سوال آغاز شوند تا ذهن دانش‌آموز نسبت به موضوع باز شده و نگاه پرسشگري را تقويت كند. بهتر اين است كه ويرايش جديد اين كتاب در ترجمه اثر، اعمال شود. يكي از نقاط ضعف اين اثر شايد ويرايش كتاب باشد كه در برخي بخش‌ها اشكالاتي مشاهده مي‌شود.

در ادامه دكتر منيژه رهبر، مترجم مجموعه كتاب «فيزيك مفهومي»‌ با بيان اينكه در مركز نشر دانشگاهي و انتشارات فاطمي فعاليت كرده است،‌ افزود: ترجمه اين كتاب از سوي مسوول نشر فاطمي پيشنهاد شده است و ادامه داد، متاسفانه سنت نادرستي كه ميان دانشجويان رشته فيزيك و ديگر رشته‌ها باب شده، حافظه‌گرايي و تلاش براي حل مسايل آنهاست و جاي تاسف دارد كه دانشجويان يك مجموعه مفاهيم اوليه را بلد نيستند، اما رشته معلوماتشان بسيار گسترده است.

وي با تاكيد براينكه آموزش نديدن مفاهيم فيزيك براي دانشجويان آنها را از اصل مباحث طبيعت و كاربست آنها در زندگي روزمره دور مي‌كند،‌ اظهار داشت: ‌نگاه نويسنده اين كتاب به برخي از مباحث فيزيك بسيار جذاب و جالب است. اين كتاب بدون ارايه فرمول‌هاي رياضي و فيزيك، دانشجويان را با لذت مطالعه آشنا كرده و مفاهيم را به صورت كاربردي در ذهن آنها ذخيره مي‌كند.

رهبر، يكي از اشكالات نظام آموزشي ايران را توجه كمتر به مفاهيم دانست و گفت: براين اساس كافي است كه جمله‌بندي يك سوال عوض شود، ديگر دانش آموز قادر به پاسخگويي نخواهد بود. انتخاب كتاب «فيزيك مفهومي» ‌عاملي براي شناخته شدن آن در ميان جوامع علمي شده است. وي همچنين افزود، فيزيك در بين دانش‌آموزان و دانشجويان بايد به صورت يك داستان تعريف شود، به اين معنا كه مسايل زندگي روزمره مورد توجه اين علم قرار گيرند به اين منظور بايد در ابتدا نحوه مشاهده و ارتباط برقرار كردن ذهني را به افراد آموزش داد و پس از تفهيم موضوع به فرمول‌بندي‌هاي رياضي پرداخت كه متاسفانه امروزه مراحل اوليه آموزش حذف شده و صرفا به فرمول‌بندي توجه مي‌شود. 

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت در مصلاي امام خميني (ره) داير است.