به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قزوین، کتابفروشی «اقمشه» که در روزگاری نه‌چندان دور پاتوق اهالی کتابخوان قزوین بود، امروز، روزگار سوت‌وکوری را تجربه می‌کند. به گفته «کاظم اقمشه»، از حاج‌آقا زرآبادی گرفته تا دکتر انصاری و حاج‌آقا مظفری و خیلی از روشنفکران قزوینِ قدیم، کتاب‌هایشان را از این مغازه می‌خریدند و به قولی از مشتری‌های کتابخوان آقای اقمشه بودند.

خیلی از افراد کتابخوان و حتی قشر دانشگاهی قزوین حداقل چند بار به کتابفروشی «اقمشه» پا گذاشته‌اند و از این مغازه کتاب خریده‌اند. اگر کتابفروشی اقمشه را جزئی از خاطرات جمعی چند نسل از قشر کتابخوان در قزوین بدانیم، اغراق نکرده‌ایم؛ ولی متاسفانه این روزها خاطرات جمعی در سکوت به سر می‌برد.

«اقمشه» به زمانی که بازار کتابفروشی در قزوین رونق داشت، اشاره می‌کند و «امیر ارسلان نامدار» را جزو پرفروش‌ترین کتاب‌های تاریخی می‌داند و می‌گوید: این کتاب، فروش بی‌نظیری داشت. در مجموع مردم به کتاب‌های تاریخی و حتی داستان‌های تاریخی مثل «خداوندگار الموت»، «سینوهه» و «همسران شاه» خیلی علاقه داشتند. البته کتاب‌های مذهبی هنوز هم مشتریان خودش را دارد؛ ولی در دهه‌های گذشته، کتاب‌های شهید مطهری و دکتر شریعتی و همچنین مفاتیح الجنان مخاطبان خیلی زیادی داشت.

کاظم اقمشه، افزایش قیمت کتاب را دلیل اصلی عدم استقبال مردم از کتاب می‌داند و در ادامه توضیح می‌دهد: جوان‌ها وقتی جیب‌شان خالی است، نمی‌توانند به سمت خرید کتاب بیایند و ترجیح می‌دهند اولویت‌های اصلی زندگی‌شان را فراهم کنند. در زمان قدیم جوان‌ها و دانشجویان اصلی‌ترین مشتریان ما بودند ولی امروز اصلا این‌طور نیست. جوان‌ها غرق در مشکلات گوناگون هستند. وقتی قیمت کتاب‌ها بالای 80‌ هزار تومان است و حتی به 300 یا 400 هزار تومان می‌رسد، طبیعی است که نباید انتظار داشته باشیم جوان به سمت خرید کتاب بیاید.
 

 

این کتابفروش باتجربه در ادامه صحبت‌هایش تعریف می‌کند: یکی از مدیران سابق ارشاد در یکی از سخنرانی‌هایش تعریف می‌کرد: «روزی برای خرید کتاب به مغازه آقای اقمشه رفتم. پول نداشتم هزینه کتاب را پرداخت کنم؛ ولی ایشان کتاب را به من داد و گفت هر وقت که پول داشتی، هزینه کتاب را پرداخت کن». این خاطره را تعریف کردم تا بگویم من چون به شغلم علاقه دارم، همیشه با مردم مدرا کرده‌ام و هیچ‌وقت دوست نداشتم کسی به دلیل نداشتن پول از خرید کتاب دلخواهش بازبماند.

روی دیوار مغازه لوح تقدیری نصب شده که نشان می‌دهد آقای اقمشه در زمان وزارت عطاالله مهاجرانی به عنوان کتابفروشی برتر قزوین انتخاب و در مراسمی که در تهران برگزار شده، از او تقدیر به عمل آمده است. البته آقای اقمشه می‌گوید: 5 سکه بهار آزادی هم به همراه این لوح به من هدیه دادند و همچنین مدتی بعد، از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به سفر حج رفتم. خاطره این سفر را هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم. برایم خیلی مهم بود که کارم تا این حد از سوی مسئولان فرهنگی کشور مورد اهمیت قرار بگیرد. در مراسمی که از من تقدیر شد، تمام ناشران قدیمی کشور هم حضور داشتند. وقتی ما که در شهرستان فعالیت می‌کنیم و متوجه می‌شویم کار و عمری که صرف کارمان کرده‌ایم، مورد اهمیت قرار می‌گیرد، انگیزه می‌گیریم. حدود 20 سال از این ماجرا می‌گذرد ولی هنوز برای من مهم است.

اقمشه از علاقه‌اش به کتابفروشی می‌گوید و اینکه هنوز مانند روز اول عاشق این شغل است. با کم و زیادش ساخته است و اینکه قصد دارد تا آخر عمرش این مغازه به عنوان کتابفروشی باقی بماند. خوشبختانه علاقه به کتابفروشی اجازه نداده که در طول این سال‌ها مغازه را بفروشد و یا اجاره بدهد. آقای اقمشه از زندگی‌اش راضی است و کتابفروشی را شغل شریفی می‌داند و به آن افتخار می‌کند.

قزوین با سابقه درخشان فرهنگی و تاریخی، زادگاه بسیاری از مفاخر کشور بود و هست. طبق گفته افراد کهنسال حدود 10 تا 12 کتابفروشی در قزوین وجود داشته است. بحران‌های اقصادی سال‌های اخیر از یک سو و گسترش فضای مجازی دو عاملی هستند که می‌توان تعطیلی کتابفروشی‌های قزوین را به آن‌ها نسبت داد.

کاظم اقمشه معتقد است: ظهور فضای مجازی و جذابیتی که برای مردم و به ویژه قشر جوان دارد را می‌توان یکی از مهمترین عوامل کسادی بازار دانست. وقتی مردم می‌توانند خیلی راحت فایل الکترونیکی کتاب‌ها را در تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی خود مطالعه کنند، بدیهی است که دیگر مانند گذشته به سراغ کتاب و کتابفروشی نروند.

او با اشتیاق زیاد از علاقه بعضی از کتابخوان‌ها به نسخه فیزیکی کتاب تعریف می‌کند و می‌گوید: البته بعضی از کتابخوان‌ها هم هستند که هنوز نسخه فیزیکی برایشان اهمیت دارد و حاضر به خرید کتاب‌های الکترونیکی نیستند. خوشبختانه این افراد به ما روحیه می‌دهند و ما را به ادامه راه امیدوارتر می‌کنند. البته افزایش قیمت کتاب و اوضاع نابسامان اقتصادی مردم هرگز اجازه نمی‌دهد رونق کتابفروشی مانند گذشته شود؛ مگر اینکه ابتدا اقتصاد مردم سروسامان بگیرد.

اقشمه عنوان می‌کند: خیلی‌ها به من می‌گویند این مغازه در بهترین جای شهر قرار دارد. چرا تغییر شغل نمی‌دهی و یا حداقل مغازه را به شخص دیگر کرایه بده تا درآمد بیشتری داشته باشی؛ ولی آن‌ها جای من نیستند تا بدانند علاقه یعنی چه! پیشنهادهای زیادی برای اجاره مغازه داشتم و این‌طور که حساب کردم اگر مغازه را اجاره بدهم، درآمد زندگیم چند برابر می‌شود. همانطور که می‌بینید هزینه‌های زندگی چند برابر سال‌های گذشته شده است ولی به هر حال شکر خدا می‌گذرد.

این کتابفروش کهنه‌کار از خانواده‌اش تشکر می‌کند و می‌گوید: خوشبختانه فرزندانم تحصیلکرده هستند و من توانستم علم و فرهنگ را در زندگی آن‌ها نهادینه کنم. درست است که پول خیلی اهمیت دارد؛ ولی علاقه و انسانیت بر مادیات ارجحیت دارد. امیدوارم بتوانم تا روزی که زنده هستم، این مغازه را حفظ کنم.

کاظمه اقمشه در خاتمه‌ی حرف‌هایش آرزو می‌کند اوضاع اقتصادی جامعه و مردم بهتر شود و با عزت نفس می‌گوید شکر خدا کتابفروشی اقمشه با تمام ناملایمتی‌های زمانه هنوز نفس می‌کشد و سرِپاست.