به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، با تصمیم معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اول تا ششم بهمن‌‌ماه برگزار می‌شود. تجربه‌ای جدید که با همه ملاحظات و با هدف پاسخ به دغدغه اهالی نشر شکل گرفته و پیش‌بینی می‌شود با شور و استقبال مشابه‌ نمایشگاه فیزیکی به تجربه‌ای ماندگار تبدیل شود.

بخش بین‌الملل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، متولی برگزاری برنامه‌های بخش بین‌الملل نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران است. به‌گفته شیوا وکیل‌نسلیان، مدیر امور نمایشگاه‌‌های موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، «به‌طور کلی فعالیت‌های بخش بین‌الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران، در دو محور و با پنج رویکرد برنامه‌ریزی شده‌است.»

وی در گفت‌و‌گو با ایبنا به تشریح این دو رویکرد شامل  دیجیتال رایت‌ سنتر  و «رویدادهای بین‌المللی مجازی» و اهداف پرداخته است.                 
 
 برای بخش بین‌الملل نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران چه برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده‌است؟
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برای نخستین‌بار به‌دلیل شیوع ویروس کرونا به‌صورت مجازی برگزار خواهد شد و این در حالی است که هنوز این فضا برای دست‌اندرکاران و فعالان حوزه صنعت نشر همچنان تا حدودی ناشناخته است؛ ولی امیدواریم  با برنامه‌ریزی صحیح، بتوان در بخش بین‌الملل بستری را فراهم آورد تا فضای مجازی را به  تالار گفت‌وگو و نمایش آثار برای فعالان عرصه نشر بین‌الملل تبدیل کرد تا به همان اندازه نمایشگاه فیزیکی، بتوانند در این فضا نیز فعالیت کنند و آثار خود را به دیگر کشورها معرفی کنند.  

به‌طور کلی فعالیت‌های بخش بین‌الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران، در دو محور و با پنج رویکرد برنامه‌ریزی شده‌است.

 محور اول برنامه‌ریزی شده در بخش بین‌الملل، دیجیتال رایت ‌سنتر است که این بخش با بهره‌گیری از تجربیات حضور در بزرگترین نمایشگاه‌های مجازی کتاب دنیا، مانند فرانکفورت و پکن و گوادالاخارا و غیره و استفاده از نظرات ارزشمند فعالان حوزه صنعت نشر کشور برای اولین‌بار به طراحی و اجرای اولین رایت ‌سنتر دیجیتال در نمایشگاه مجازی کتاب تهران اقدام کرده‌است. 

رایت ‌سنتر یا همان مرکز تبادل حق نشر، یک بستر پویا و نمایشگاهی (غیرفروشگاهی) است که برای ناشران، آژانس‌های ادبی، فعالان صنعت نشر ایرانی و سایر کشورها این امکان را مهیا می‌کند تا به نمایش، گفت‌وگو و مذاکره درباره تبادل رایت پرداخته و زمینه ارتباطات حرفه‌اي  بین ناشران را فراهم  آورد؛  از مهم‌ترین اهداف آن معرفی و نمایش بهتر ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي صنعت نشر کشورها به فعالان این حوزه است.  

بخش رایت سنتر در سه رویکرد نشر بین‌المللی آثار داخلی، نشر بین‌المللی آثار خارجی و تبادلات جنبی نمایشگاهی تمرکز خواهد داشت.

هدف اصلی در رویکرد نشر بین‌المللی آثار داخلی، معرفی و شناسایی ظرفیت‌های کتاب و آثار ایرانی است که قابلیت عرضه در بازارهای بین‌المللی  را دارند و غرض در رویکرد نشر بین‌المللی آثار خارجی، شناسایی ظرفیت‌های موجود حوزه نشر در کشورهای مختلف که قابلیت بهره‌برداری در ایران را دارند، خواهد بود. همین‌طور در رویکرد تبادلات جنبی نمایشگاهی، توسعه ارتباطات دوجانبه و یا چندجانبه مانند تبادل غرفه و تفاهم‌نامه‌های حوزه کتاب و غیره مدنظر است که به ارتقا صنعت نشر کشورها کمک می‌کند.   

محور دوم که بخش بین‌الملل نمایشگاه مجازی تهران به آن توجه کرده‌است، «رویدادهای بین‌المللی مجازی» با دو رویکرد برنامه‌های آنلاین و برنامه‌های آفلاین برای حضور ناشران، نویسندگان، مترجمان و شخصیت‌های فرهنگی و علمی کشورهای مختلف به‌صورت مجازی در قالب گفت‌وگوهای دوجانبه و چندجانبه در بستر وبینار فراهم می‌آورد و در این بخش از نمایشگاه  مجازی کتاب تهران به نوعی تلاش می‌شود، راه جهانی شدن صنعت نشر جمهوری اسلامی ایران با پیش ­بینی برنامه‌هایی نظیر برگزاری نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی حوزه نشر بین‌الملل هدفمند و هموار شود تا فرصت معرفی و بهره مندی از طرح‌های حمایت از ترجمه و نشر آثار بین المللی نیز جهت تعامل سازنده ناشران و آژانس های ادبی فراهم شود.
 
حضور ناشران و آژانس‌های ادبی در بخش بین‌الملل چگونه است؟
همان گونه که اشاره شد، در دیجتال رایت سنتر تلاش می شود با حضور نهادها و مراکز مختلف فرهنگی، ناشران، آژانس‌های ادبی و نهادهای مستقل داخلی و خارجی، نویسندگان، مترجمان و تصویرگران و هم‌چنین سایر متخصصان حوزه نشر، به شناساندن و گسترش صنعت  نشر کشور کمک شود؛ به نحوی که زمینه توسعه نشر داخلی و بین‌المللی آثار ایرانی  فراهم شود و این مهم تا زمانی که ناشران و آژانس های ادبی کشور از یک سو و دست اندرکاران حوزه نشر خارجی از سویی دیگر حضور فعال نداشته باشند، مهیا نمی گردد، لذا از ناشران و آژانس های ادبی بین المللی در داخل و خارج دعوت بعمل آمده است تا در این بخش به معرفی آثار خود بپردازند.

همین‌طور شاهد همکاری های خوبی از سوی ناشران و آژانس‌های ادبی در بخش بین‌الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران هستیم. تا آنجا که برخی از ناشران و آژانس‌های ادبی علاوه بر ثبت‌نام در بخش بین‌الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران، زمینه حضور برخی دیگر از ناشران فعال بین‌المللی خارجی را نیز در این رویداد بزرگ فرهنگی و رویدادهای جنبی نمایشگاه  فراهم آورده­اند.
 
یکی از امکانات اصلی برای تعامل سازنده و مؤثر ناشران و آژانس‌های ادبی در نمایشگاه‌های مجازی کشور‌های مختلف در سال جاری، ایجاد فرصت برای گفت‌و‌گو در فضای مجازی بود. درباره این امکان در نمایشگاه مجازی کتاب تهران  توضیح دهید؟

برای اولین‌بار تالار گفت‌وگو بین‌المللی پنج ناشر یا آژانس بین‌المللی  (5 IPLA + 5 IPLA) در بخش بین‌الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران برنامه‌ریزی شده‌است که برای حضور بهتر ناشران و آژانس‌های ادبی ایرانی در نمایشگاه‌های جهانی کتاب وتعامل با فعالان حوزه نشر جهانی است. یکی مهم ترین مختصات این برنامه، ایجاد فرصت گفت‌وگوی رودر‌رو و یا حضور در نشست‌های بین‌المللی مجازی است  که به‌دنبال ایجاد نقشه راه مناسبی برای حضور فعالین صنعت نشر در نمایشگاهای فیزیکی که امسال به‌دلیل شیوع پاندامی کرونا این امکان مانند سال‌های گذشته فراهم نبوده ‌است خواهد بود. در پلتفرم تالار گفت‌وگو پنج ناشر یا آژانس ادبی بین‌المللی ایران در مقابل پنج ناشر یا آژانس ادبی بین‌المللی خارجی به‌صورت آنلاین به تبادل، تفاهم و اشتراک نظر و ادامه همکاری‌ها خواهند پرداخت.

با توجه به برنامه‌ریزی‌های که از ماه‌های قبل از سوی بخش بین‌الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران صورت گرفته، از ظرفیت­های نهادهای فعال فرهنگی کشور ازجمله سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزارت امور خارجه بهره گرفته شد و با اتمام مهلت ثبت‌نام شاهد حضور کشورها و ناشران فعال بین‌المللی از پنج قاره دنیا بودیم که برخی از آن‌ها برای اولین بار در این نمایشگاه حضور خواهند داشت که متعاقباً اطلاعات تکمیلی در این خصوص اعلام خواهد شد.