راهكارهاي تعامل قانوني ناشر و مولف/3ـ مدير نشر هزاره ققنوس:
مولفان غيرحرفهاي، تعامل در چرخه نشر را مختل مي كنند
مدير مسوول نشر هزاره ققنوس، حرفهاي نبودن بيشتر نويسندگان و مترجمان را مانع اصلي ايجاد تعامل بين ناشران و مولفان دانست و گفت: اگر تشكلهاي تخصصي مرتبط با چرخه نشر شامل نويسنده و ناشر و بخش چاپ به صورت حرفهاي كار كنند و از حضور يك حقوقدان نيز بهره ببرند، ميتوانند به بسياري از مشكلات بين ناشران و مولفان پايان دهند و زمينه ايجاد تعاملي قانوني را به وجود بياورند.
وي افزود: در سالهاي اخير كم نبودهاند جوانان كمتجربه كه نوشتههاي ضعيف خود را با هزينه شخصي و با استفاده از امكانات ناشران منتشر كردهاند. جالب اينكه اين افراد، بدون آشنايي با حقوق مولف و ناشر ناخودآگاه به گردونه نشر وارد ميشوند و بلافاصله بعد از چاپ اولين كتاب، خود را در اين زمينه حرفهاي ميدانند و پس از آن است كه انتظارات مادي و معنوي متعددي پيدا ميكنند. خود من هم از اين قاعده مستثنا نيستم؛ چرا كه به عنوان ناشر مجموعه كتابهايي را منتشر كردهام.
حاجيآبادي افزود: بسياري از مولفان حتي اسم قانون حمايت از مولفان و منصفان و ساير قوانين موجود در اين زمينه را نشنيدهاند و فقط ميدانند كه درصدي از قيمت پشت جلد كتاب به آنها تعلق ميگيرد. آنها نميدانند كه يك ناشر هرگز 15 درصد از قيمت پشت جلد كتاب را - مگر در مواردي محدود - به نويسنده يا مترجم نميدهد، بنابراين با خواهشهاي نابجا اين مبلغ را درخواست ميكنند. اين دسته از مولفان، حد و حدود خودشان را از نظر حقوق و وظيفه نميدانند.
مدير نشر هزار ققنوس تصريح كرد: در شرايطي كه اغلب مولفان ما حرفهاي نيستند، دستيابي به يك تعامل قانوني و ارزشمند، خيلي سخت است.
وي از نبود يك قرارداد واحد بين ناشران و مولفان انتقاد كرد و گفت: در حالي كه براي ثبت خريد و فروشهاي نه چندان مهم، دفتر معاملاتي و حقوقي وجود دارد، براي ثبت يك قرارداد فرهنگي، هيچ قانون و قرارداد مشخص و واحدي موجود نيست و اگر هم باشد، به شكلي نيست كه بتوان به جنبه حقوقي آن اميدوار بود، حتي اين معضل را در بين ناشران حرفهاي دولتي هم ميتوان مشاهده كرد.
حاجي آبادي گفت: يكي از مشكلات اين است كه هنگام عقد قرارداد يا گفتمان بين ناشر و مولف، زمان مشخصي براي تحويل دادن اثر از سوي مولف و همچنين چاپ اثر توسط ناشر ذكر نميشود. مثلا هرگز در قراردادها پيشبيني نميشود كه اگر يك انتشاراتي به هر دليل منحل شد، تكليف اثر مكتوب يك مولف كه در دست اوست، چيست.
وي افزود: به جرأت ميتوان گفت از بين حدود 8000 ناشر موجود، حداكثر 1000 ناشر حرفهاي هستند و بقيه از سر تفنن و گرفتن امتيازات مختلف نظير وام 12 ميليوني با 2 درصد سود كه حدود 10 سال پيش براي كرايه دفتر كار پرداخت ميشد، جواز نشر گرفتند.
مدير نشر هزاره ققنوس همچنين با اشاره به وجود تشكلهاي گوناگون چاپ و نشر مثل ناشران استاني، آموزشي، قرآني و دانشگاهي، گفت: نويسندگان هم تشكلهاي گوناگوني مثل انجمن نويسندگان كودك و نوجوان، طنز، ادبيات جنايي و... دارند. اگر اين تشكلها به صورت حرفهاي كار كنند و از حضور يك حقوقدان نيز بهره ببرند، ميتوانند به بسياري از مشكلات بين ناشران و مولفان پايان دهند و زمينه ايجاد تعاملي قانوني را به وجود بياورند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هم ميتواند نمايندهاي به عنوان ناظر قرارداد تعيين كند تا هيچ شائبهاي پيش نيايد و كسي فكر نكند طرف مقابل حقش را ضايع كرده است.
نظر شما