چاپ نخست كتاب «سننالنبي(ص)» اثر سيد محمدحسين طباطبائي با ترجمه محمدهادي فقهي و كوشش سيدهادي خسروشاهي از سوي موسسه بوستان كتاب منتشر شد. اين كتاب مجموعهاي از روايات سنن كه متضمن روشهاي عملي پيامبر(ص) اند را عنوان ميكند.\
بيترديد سيره و سنت نبوي(ص) يكي از منابع عمده و اصيل تشريع و قانونگذاري در اسلام است و با در نظر داشتن مساله «عصمت»، توجه به سيره و سنت رسولالله(ص)، به مثابه تكيهگاه تشريع قوانين، يك اصل غير قابل ترديد به شمار ميآيد.
همانگونه كه در اين نوشتار نيز آمده است، رشتهاي از علوم و دانستنيها وجود دارد كه ويژه مردان خداست، آنها را «پيغمبر» مينامند و آخرين پيامبري كه از جانب خداي متعال براي هدايت مردم آمده، رسول اكرم «محمدبن عبدالله(ص)» است. تعليمات و درسهايي كه به وسيله آن حضرت به ما رسيده، قسمتي از آن در قرآن مجيد جمع شده كه آن را «كتاب» گويند و قسمت ديگر آن به نام «سنت» معروف است كه «فعل، قول و تقرير» ايشان را مشخص ميسازد و قسمتي از سنت آن گونه افعالي است كه رسول خدا(ص) در مسير زندگي خود به آنها مداومت ميفرمودند.
محمدهادي فقهي در مقدمه خود درباره لغاتي مانند «اديب»، «ادبيات»، «ادب»، «سنت» و ... نوشته است: «كتابي كه اكنون از نظر علاقهمندان به بحث و تحقيق ميگذرد، شامل آن قسمت از رواياتي است كه از افعال مداوم رسول خدا(ص) سخن به ميان آورده و درباره روش زندگي و آداب و سنن آن حضرت گفتوگو ميكند. در اين مقدمه اموري را كه روشنگر موضوع بحث كتاب است، به طور اجمال بدين ترتيب ملاحظه ميفرماييد:
ماده "ادب" در لغت و در محاورات به معاني مختلفي اطلاق شده است: ظرافت، لطافت و دقت در امور... .
نويسنده و سخنگو و آموزگار و همچنين كسي را كه شعر و لغت و ضربالمثل و يا مطالب جالبي را بلد باشد، همه را "اديب" گويند.
امور و موضوعات مقدماتي را "ادبيات" گويند؛ مانند علم لغت، صرف و نحو، اشتقاق، معاني، بيان، بديع، عروض و قافيه و امثال اينها.
اخلاق شايسته و صفاي روح و كمال نفس را "ادب" گويند.
سنت نيز در لغت و محاورات به معاني زيادي آمده است: رشد و نموكردن، جاري شدن، واضح و روشن بودن، گريه كردن، خوب راه رفتن اسب و مسواك كردن.
و در اصطلاح فقه آنچه كه پيغمبر اسلام(ص) و صحابه آن حضرت به آن عمل كردهاند، "سنت" گويند...
طريقه و روش خاص برخود گرفتن، تابع هواي نفس بودن و به هر مذهبي تابع شدن و امثال اين معاني در ماده "سنت" به كار رفته است.
اين بود خلاصه معاني كه درماده "ادب و سنت" استعمال شده است؛ ولي معنايي كه به مناسبت موضوع بحث در اين جا بايد گفت اين است: هر كاري كه مورد پسند دين و يا عقل است، اگر به زيباترين و به بهترين وجهي انجام گيرد، آن را "ادب" گويند. انسان با ادب، كسي است كه كارها و حركات وي به زيباترين و لطيفترين وجه انجام گرفته و واقع شود. و اما به صفاتي كه مربوط به صفاي روح و كمال نفس است و به باطن انسان ارتباط دارد، مانند: سخاوت، شجاعت، عدالت، عفو، ترحم و ساير صفات انساني آن را "اخلاق" گويند. به عبارت ديگر، ادب از صفات فعل انساني است در خارج، ولي "اخلاق" از صفات نفس است در باطن، و در عين حال اين دو معنا با هم متلازماند.
بنابراين به افعالي كه در دين و در پيش عقلا پسنديده نيست، مانند ظلم، خيانت، دروغ، بخل، حسد و امثال آن و همچنين به افعالي كه از اختيار انسان خارج است، "آداب" گفتن در آنها صحيح نخواهد بود.
سنت نيز از صفات فعل انسان است، با اين فرق كه "سنت" اعم از "ادب" است؛ يعني هم به روشهاي خوب "سنت" گفته ميشود و هم به روشهاي بد، ولي "ادب" هميشه خوب است و آن ظرافت و زيبايي فعل انسان است.
"ادب" مورد ستايش خاص و عام قرار گرفته. شعرا، ادبا، دانشمندان همه و همه آن را ستوده و از آن تعريف و تمجيد نمودهاند.»
آداب و سنتها در حقيقت آينه و نمايشگر روح انسانها و جوامع بشري است؛ زيرا تصورات، انديشهها و عقايد و افكار، در آداب و رسوم ملتها و افراد جلوهگر ميشود؛ چنانچه ميزان سنجش رشد و تعالي و يا انحطاط جامعهها، وابسته به «آداب و سنن» آنان است، همچنين يگانه معرف هرقدري، آداب و رسومي است كه از انديشههاي او حكايت ميكند.
اصل اين كتاب دربر دارنده 21 باب و 411 حديث و ملحقات، 23 باب و 507 حديث است كه در مجموع 918 حديث را شامل ميشود. البته چند حديث از اصل كتاب به دستور خود علامه حذف شدهاند. بايد توجه داشت كه مدارك اين كتاب، تنها از مولفات علماي شيعه است و از كتابهاي عامه جز چند حديث از «احياء العلوم» غزالي و «درالمنثور» سيوطي نقل نشده است.
علامه در تنظيم مطالب اين كتاب زحمت فراواني كشيد و بيش از 60 كتاب حديثي، نوشت بيش از 40 تن از دانشمندان اسلامي را مطالعه كرد و سرانجام روايات «سنن» را از ميان هزاران حديث جمعآوري كرد و به اين صورت درآورد.
چاپ نخست كتاب «سننالنبي(ص)» در شمارگان 2000 نسخه، 228 صفحه و بهاي 34000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما