وی افزود: پدر شهید ثقه‌الاسلام در برانگیختن مردم تبریز نقش‌آفرین بود و از مشروطه‌خواهان حمایت می‌کرد. در آن دوران یکی از فرق شیعه در تبریز و آذربایجان که بسیار فعال بودند؛ شیخیه و شیعه امامیه بود. ظاهرا درگیری‌هایی بین متشرعه و شیخیه بوده است ولی او این اختلافات را مهار کرد و معتقد بود که مساله اصلی استقلال کشور است که نباید تحت‌الشعاع این مسائل قرار بگیرد.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: در استبداد صغیر زمانی که تبریز محاصره شده بود، با اینکه قوای متجاوز روس مدافعان شهر را تحت فشار قرار داده بودند و هجوم سختی داشتند، اما شهید ثقه‌الاسلام با اینکه با دولت وقت مخالف بود، ولی حفظ استقلال کشور برای او اولی بود و در دفاع از استقلال شهر کوشید و با فشار سنگین متجاوزان روس زمانی که فرماندهان نتوانستند از شهر دفاع کنند و با اینکه می‌دانست جانش در خطر است اما مردم را تنها نگذاشت و شهر را تخلیه نکرد که این عمل نشاندهنده ایمان قوی و شجاعت اوست.
.jpg)
رجبی دوانی در ادامه گفت: از جانب عثمانی‌ها به او پیام می‌رسد که به کنسولگری عثمانی برود و تحت حمایت آنها باشد، اما او مانند شیخ فضل‌الله نوری مقاومت می‌کند. در آخر عمر دستگیر می‌شود، از او می‌خواهند مطلبی بنویسد مبنی بر اینکه آزادی‌خواهان آغازگر جنگ بودند و مستمسکی برای دشمن باشد ولی با اینکه در چنگ آنها اسیر بود، قبول نکرد و گفت: انکار نمی‌کنم که برای مقابله با شما روس‌ها مردم را به میدان فراخواندم. من با توجه به وظیفه خود از مرام و اعتقادم دفاع کردم.
وی افزود: شهید ثقه‌الاسلام همراه با نُه تن از آزادگان تبریز در روز عاشورا به شهادت می‌رسد. او به بقیه همراهان خویش دلداری می‌داد و آنها را به شجاعت فرامی‌خواند که آماده شهادت باشند و سرتسلیم فرود نیاورند. او معتقد بود که در ارتباط با حاکمیت جامعه علاج کار از دو راه است. سلطنت به شرعیه؛ یعنی حکومت در دست امام باشد و او تمام بدعت‌ها را محو و عدل را برقرار کند. دوم محدود و مقید ساختن سلطنت حاضر، تاسیس دارالشوراء و گرفتن رشته امور از دست استبداد است.
محقق تاریخ اسلام در ادامه بیان کرد: او معتقد بود باید حکومت سلطنتی مطلقه تبدیل به حکومت مشروطه شود تا سلطنت تحت کنترل باشد. در حقیقت هم نگاه شرعی را مطرح کرده است و هم اینکه چون از نائبان امام زمان حضور ندارد تا حکومت تشکیل دهد، پس باید شورا تشکیل شود و انتخابات برگزار شود تا حکومت شکل یابد. او را به عنوان یکی از قهرمانان ملی و آذربایجان می‌ستاییم و ستایش می‌کنیم.
محمدحسین رجبی‌دوانی گفت: امثال ثقه‌الاسلام بودند که در زمان ضعف حکومت‌ها نگذاشتند تا ایران مستعمره شود. تمام کشورها مستعمره شد اما ایران به رغم دشمنی‌های فراوان هیچگاه مستعمره نشد. چنین بزرگانی ایران را حفظ کردند. در تقویم ایران روز آزادی از استعمار نداریم و این به دلیل چنین مجاهدت‌هایی است و امیدواریم روح مجاهدت کماکان در خطه آذربایجان زنده بماند.
نظر شما