سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): روز عرفه مصادف با نهم ذیحجه، روز دعا و نیایش است، روزی که حجاج از مکه به صحرای عرفات می‌روند و به راز و نیاز با خداوند متعال می‌پردازند. یکی از زیباترین و شیرین‌ترین دعاها، مناجات امام حسین(ع) در روز عرفه است که ایشان در آن عالی‌ترین مضامین توحیدی را در قالب کلماتی دلنشین بیان کرده‌اند.

به مناسبت روز عرفه گفت‌وگویی با راضیه جبه‌داری، از شاعران آیینی کشورمان ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

از چه زمانی شعر توحیدی وارد ادبیات فارسی شد؟
از زمانی که ایرانیان یکتا پرست بودند، زبان فارسی آمیخته با توحید بود و از موقعی که ایرانیان مسلمان شدند به طور خاص توحید و یکتاپرستی در زبان فارسی نمود یافت. از زمان رودکی شعرهای توحیدی را می‌بینیم. در شعرهای انوری هم مسئله توحید و یکتاپرستی مطرح شده است. هر چه جلوتر می‌آییم توحید در اشعار فارسی نمود بیشتری دارد و می‌بینیم که سنایی جدی‌تر به این مقوله پرداخته است.

جایگاه توحید و مناجات را در شعر امروزی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه در اغلب محورهای رفتاری ما، خدا فراموش شده ولی شاعران زیادی نیز هستند که به شعر توحیدی می‌پردازند. کنگره‌هایی مانند شعر اعتکاف و شعر توحیدی به پرداختن به موضوعات نیایش و توحید کمک می‌کنند و شاعران را به مسیر سرایش در جهت توحید و مناجات با خدا سوق می‌دهند.

چرا شعر آیینی امروز آن گونه که باید در زمینه توحید و مناجات فعال نیست؟
ما از مناجات‌ها غافل هستیم؛ در حالیکه اگر معنای قرآن و مناجات را بخوانیم، موضوعات توحید و نیایش برای ما متفاوت خواهد شد. درحقیقت ما با معنای ادعیه انس نداریم. ادعیه یک ویژگی مهم دارند که علاوه بر اینکه عمیق هستند دایره لغات و تشبیهات ظریف و در عین حال نیرومند دارند. این ویژگی‌های ادعیه باعث می‌شود به طور زیبا بتوان از آنها در هنر استفاده کرد. اهل بیت(ع) زبان هنرمندانه را در کلامشان جای داده بودند. استفاده از ادعیه به ما کمک می‌کند که دیدگاه‌ها، کلمات و رفتارهای جدیدتر نسبت به ادعیه رقم بخورد.

چگونه می‌توان جوانان را به شعر توحیدی تشویق و ترغیب کرد؟
با مفاهیم ادعیه و پررنگ کردن ادعیه و معنای آنها می‌توان شاعران پیشکسوت و جوان را به سمت سرودن شعر توحیدی سوق داد. اگر کسانی که توانمندی زمینه‌سازی معرفتی و معرفت‌افزایی برای شاعران را دارند بتوانند آنها را با ادعیه و معانی آن مأنوس کنند، این شاعران کار خود را می‌کنند و اشعار توحیدی می‌سرایند. مسئله اصلی مأنوس نبودن شاعران جوان با ادعیه است که در این زمینه باید اقدامات و برنامه‌ریزی انجام شود.

مخاطبان شعر توحیدی چقدر در رونق این اشعار نقش دارند؟
بسیار زیاد. کنگره‌های شعر توحیدی و شعر اعتکاف اتفاقات خوبی هستند. این گونه کنگره‌ها می‌توانند بسیار در رونق و گسترش شعر توحیدی اثرگذار باشند. حوزه هنری قم هم کنگره مواهب با محوریت ادعیه مختلف را هر سال برگزار می‌کند که امسال محور این کنگره دعای صباح حضرت امیرالمومنین(ع) است. این کنگره‌ها می‌توانند توجه و علاقه‌مندی به موضوعات توحید و نیایش را افزایش دهند.