سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): حمید هنرجو،  در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا با بیان اینکه فراخوان این دوره از جایزه قلم زرین آذر ماه 1401 به صورت عام و خاص داده شد، توضیح داد: به ناشران اطلاع داده شد که آثارشان را که در سال 1401 منتشر شده در پنج رشته‌ای که در فراخوان منظور شده، آماده و ارسال کنند. این بخش از طریق ناشران و رسانه‌ها انجام شد و بخش دیگر را از طریق هماهنگی با مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران پیش بردیم. از خانه کتاب فهرست همه کتاب‌های منتشر شده در سال 1401 را دریافت کردیم، داوران جایزه ادبی قلم زرین با توجه به اشرافی که دارند کتاب‌ها را انتخاب و دبیرخانه نیز کتاب‌ها را تهیه کرد. در حقیقت دبیرخانه جایزه قلم زرین، آثاری را که احساس می‌کند از نظر محتوا، نگرش و قلم نویسنده می‌تواند در چرخه داوری باشد تهیه می‌کند و در دسترس داوران قرار می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه بخش پژوهش و نقد یک سوم بخش های دیگر است، گفت: تولید آثار تخصصی نسبت به داستان کم است.

هنرجو با بیان اینکه جایزه ادبی قلم زرین سعی دارد که رصدکننده باشد و از همه کتاب‌هایی که در سال 1401 منتشر شده‌اند، آگاه باشد، افزود: بعد از فراخوان در گرماگرم کار یعنی چند روز بعد از اعلام فراخوان، انتخاب داوران انجام شد. داوران را همزمان با اعلام فراخوان انتخاب کردیم و از آنها خواهش کردیم از اول جشنواره درگیر باشند.

وی با اشاره به برگزاری جلسات داوری بیست‌و یکمین جایزه ادبی قلم زرین گفت: جلسات داوران تحلیلی است و کارها رصد می‌شود. حتی برخی از داوران علاوه بر جلسات حضوری به صورت تلفنی و از طریق شبکه‌های مجازی با هم گفت‌وگو و تبادل اطلاعات می‌کنند. تا اسفند ماه ما منتظر ارسال آثار بودیم اما می‌دانیم بعضی آثار در اسفند منتشر می‌شود و برای اینکه حقی ضایع نشود تا پایان فروردین منتظر ماندیم و به داوران هم اعلام کردیم که ممکن است کتاب‌هایی که در اسفند 1401 منتشر شده باشد را در فروردین دریافت کنیم و آنها هم پذیرفتند.

این شاعر و پژوهشگر با بیان اینکه در جایزه ادبی قلم زرین سه مرحله داوری قاطع داریم، بیان کرد: مرحله اول که رصد همه آثار است، مرحله دوم داوری بیست‌و‌یکمین جایزه ادبی قلم زرین هم انجام شده و داوری مرحله سوم که حساس‌تر است تیر ماه انجام خواهد شد.

هنرجو با بیان اینکه در این دوره از جایزه ادبی قلم زرین ابتکار عملی داریم، گفت: امسال جایزه قلم زرین خودش را نقد می‌کند. این دوره دبیر هستم و در دوره‌های قبل داور بودم و به همین دلیل از مسائل و موضوعات و مراحل این جایزه بی‌خبر نیستم. جایزه قلم زرین خود را در معرض افکار عمومی قرار می‌دهد و توسط منتقدان نقد و بررسی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه تاکنون دو جلسه نقد و بررسی برگزار شده، افزود: یک جلسه نقد هم در 23 خرداد برگزار می‌شود و منتقدان می‌توانند از اعضای انجمن قلم یا دواران و یا فردی خارج از این محدوده باشند. قرار است پنج جلسه نقد و بررسی داشته باشیم زیرا آثار برگزیده در پنج رشته هستند. امسال ما آثار برگزیده دوره بیستم را نقد و بررسی می‌کنیم. در حقیقت اگر می‌خواستیم همه آثار برگزیده را نقد و بررسی کنیم کار شتابزده می‌شد به همین دلیل هر سال آثار برگزیده یک دوره را نقد و بررسی خواهیم کرد.

هنرجو عنوان کرد: اگر جشنواره خودش را نقد کند به پله‌ای از موفقیت خواهد رسید، البته این کار سخت است. برخی منتقدان، نقد را منفی گفتن و ثبت موضوعات منفی می‌دانند و فکر می‌کنند باید حمله کنند. از طرفی نقد‌شونده فکر می‌کند باید در نقد از حرکت و کار وی تعریف و تمجید شود؛ در صورتی که هر دو نظر اشتباه است. در نقد باید هم کاستی‌ها و نقاط ضعف و هم نقاط قوت بیان شود.

وی با بیان اینکه 14 تیر اختتامیه بیست‌و‌یکمین جایزه قلم زرین برگزار می‌شود، تصریح کرد: هیئت مدیره تصمیم گرفته از شخصیت‌های فرهنگی، نویسندگان و همچنین مسئولان فرهنگی در سطح کلان برای مراسم اختتامیه دعوت شود و جزئیات این مراسم در آینده نزدیک اطلاع‌رسانی می‌شود.

نویسنده «عروس حباب‌ها» و «هلوهای تپه بالایی» در پاسخ به این سؤال که دبیرخانه جایزه قلم زرین چه برنامه‌های آموزشی و حمایتی در نظر گرفته است، گفت: جایزه قلم زرین مدعی این نیست که جایزه‌ای برای نوقلم‌هاست. همه اعضای انجمن قلم، نویسنده هستند، رزومه پر باری دارند و مؤلف چندین اثر ارزشمند هستند. این اعضا از مراحلی گذشتند که توانستند عضو انجمن قلم شوند. سطح جایزه قلم زرین حرفه‌ای است.

هنرجو با بیان اینکه جایزه قلم زرین بر حرفه‌ای‌ها متمرکز شده، افزود: آموزش و حمایت رسالت جامعه دولتی است که امکانات وسیع دارد. انجمن قلم نهاد خصوصی است و با تمام مسائل و محدویت‌های مالی خود را به دوره بیست‌و‌یکم رسانده است و این کار کمی نیست.

وی تأکید کرد: جایزه قلم زرین، جشنواره‌ای نیست که بتواند بدون افزایش امکانات فعالیت‌هایش را به همه بخش‌ها متمرکز کند. جشنواره‌هایی می‌توانند برای نوقلم‌ها ایجاد شوند؛ همان طور که چنین جشنواره‌هایی وجود دارند.

دبیر بیست‌و‌یکمین جایزه ادبی قلم زرین عنوان کرد: روندی که جایزه قلم زرین دارد و بخش نقد و بررسی که امسال اضافه کرده به نوعی حمایت است. نقد و رسانه‌ای‌شدن خودش تبلیغات برای اثر و حمایت از اثر و نویسنده است. در این جشنواره ، آثار برگزیده می‌شوند که همین برگزیده شدن و سپس نقد و بررسی باعث دیده شدن وسیع اثر می‌شود.

وی با بیان اینکه امکانات قلم زرین در همین حد است که سالی یک بار انتخاب و معرفی برگزیدگان از طرف خود و جامعه نویسندگان داشته باشد، افزود: جشنواره های دیگر با کمک نویسندگان و بخش‌های حاکمیتی برگزار می‌شود اما در جایزه قلم زرین مدیریت با خود اهل قلم است. تفاوت جایزه قلم زرین با دیگر جشنوار‌ه‌ها این است که خود نویسنده‌ها جشنواره‌ای را برگزار و از کتاب و نویسنده حمایت می‌کنند.

هنرجو با بیان اینکه نقدی به همه جشنواره‌ها دارم، گفت: جشنواره‌های ادبی چقدر می‌توانند و توانسته‌اند معدل کتاب و سطح مطالعه در جامعه را ارتقا دهند؟ حتی در کتاب سال، کتاب‌هایی که برگزیده می‌شوند چقدر می‌توانند در افکار عمومی اقبال برای خوانده شدن پیدا کنند؟ آیاجشنواره‌ها تأثیرگذار هستند؟ آیا انتخاب‌ها در جشنواره‌ها با سطح سلایق مردم نوسان دارد؟ تمام اینها باید بررسی شود.