در ادامه برگزاری فصلی طرح‌های حمایت که یکی از اقدامات وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی با مدیریت و اجرای خانه کتاب به‌شمار می‌آید، طرح‌پاییزه کتاب با هدف حمایت از کتاب‌فروشان و کتاب‌دوستان همزمان با بیست‌وهفتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران آغاز شد اما با گذشت چند روز از آغاز طرح، آنطور که پیش‌بینی‌می‌شد با استقبال بسیار مردم مواجه نشده است و گرانی کتاب بر اهداف اولیه برگزاری طرح‌های فصلی سایه انداخته است.
.jpg)
تصویب پاییزه کتاب 98 در دقایق آخر
پس از گرانی کاغذ که از چالش‌های جدی حوزه نشر و علاقه‌مندان عرصه کتاب و کتابخوانی است، برگزاری طرح‌های فصلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه کتاب برای حمایت از ناشران و کتاب‌فروشان است که از دیگر دغدغه‌های دست‌اندرکاران این حوزه به حساب می‌آید.
چند سالی از شروع طرح‌های فصلی خانه کتاب می‌گذرد؛ طرحی که در دوره‌های اول، یک ماه بود اما به‌دلیل افزایش مشارکت کتابفروشیها و میزان فروش در طرح، مدت زمان یک ماهه طرح‌های فصلی به یک هفته تبدیل شده است.
امسال نیز همزمان با آغاز بیست‌وهفتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، آغاز شد؛ طرحی که البته برگزاری آن به‌دلیل نبود بودجه، در ابهام بود و در ساعات و حتی دقایق آخر خبر برگزاری آن به شکل سراسری، تایید شد و روی خط خبرگزاری‌ها رفت. در این طرح، علاقه‌مندان به کتاب می‌توانند تا سقف 120هزارتومان خرید، از تخفیف 20درصدی (یعنی 24هزارتومان) برخوردار شوند.
تاثیر گرانی کتاب بر میزان استقبال از پاییزه 98
فلسفه برگزاری طرح‌های فصلی، حمایت از کتاب‌دوستان و افزایش قدرت خرید آنها بوده است؛ اما آنطور که کتاب‌فروشان می‌گویند، افزایش قیمت کتاب در یکی-دوسال اخیر، این فلسفه وجودی طرح‌های فصلی را به چالش کشیده است.
.jpg)
3عمار مفید، مدیر کتابفروشی مولی با تاکید بر تاثیرگذاری گرانی کتاب بر کاهش قدرت خرید مردم بیان می‌کند: «گرانی کتاب در افت فروش کتاب نسبت به سال گذشته، تاثیرگذار بوده‌است و از استقبال روزافزون اهالی کتاب جلوگیری می‌کند.»
مدیر کتابفروشی مولی نظر خود را درباره برگزاری طرح پاییزه و تاثیرگذاری گرانی‌ها گفت: «برپایی این طرح‌ها، اقدامی مثبت و موثر در راستای حمایت از کتابخوانان و کتاب‌فروشان است؛ زیرا یارانه‌ای که در این طرح به کتاب‌فروشان داده می‌شود، نه تنها ناشر بلکه خریدار و فروشنده را نیز بهره‌مند می‌کند.»
اکبر فرزانه، مدیر کتابفروشی خوارزمی در تایید تاثیر بسزای گرانی بر بازار کتاب می‌گوید: «گرانی کتاب بر خرید مردم تاثیرگذار بوده‌است. مردم از لحاظ اقتصادی در مضیقه‌اند و برای خرید کتاب به‌شکل گزینشی عمل می‌کنند؛ به‌طوری‌که غالبا مجبور می‌شوند از میان کتاب‌های مورد علاقه‌شان، تنها یکی را بخرند.»
با آغاز طرح پاییزه و گذشت چهار روز از آغاز آن، مدیر کتابفروشی خوارزمی درخصوص تاثیر این طرح بر میزان فروش کتاب خاطرنشان می‌کند: «مخاطبان و اهالی کتاب با توجه به وضعیت اقتصادی حاکم بر جامعه در زمان طرح‌های فصلی کتاب‌های گران و سنگینی که قصد خرید آن را دارند، می‌خرند چراکه در زمان‌های غیر طرح وسع خرید کمتری دارند.»
یکی از مدیران کتابفروشی گوتنبرگ درباره گرانی کتاب می‌گوید: «سال گذشته قیمت کتاب‌ها به نسبت امسال پایین‌تر بود و استقبال مردم و میزان فروش کتابفروشیها بالاتر بود؛ اما امسال از آغاز سال فروش آثار نصف شده و دلیل اصلی آن گرانی کاغذ است.» محمدعلی مرادزاده، فروشنده کتابفروشی کیهان اما نظر متفاوتی درباره گرانی کتاب دارد و می‌گوید: «کتاب رشد قیمت عجیبی در این مدت پیدا کرده و همچنان درحال افزایش است. از نظر من، گرانی کتاب به‌دلیل کاغذ نیست بلکه دست ناشر است. برخی از ناشران با بی‌انصافی و گران‌فروشی در عرصه کتاب از قیمت کتاب تاثیرگذارتر عمل می‌کنند.»
.jpg)
مرادزاده ادامه داد: «استقبال و حضور مردم از طرح پاییزه در روز اول بسیار خوب بود و فروش کتاب در این روز خوب بود اما نسبت به طرح تابستانه که چندماه پیش برگزار شد، استقبال و حضور کمرنگ‌تری را شاهد بودیم. طرح تابستانه سال ۹۸ شلوغ‌ترین و پرمخاطب‌ترین طرح فصلی بود؛ آنقدر که کتابفروشی کیهان جای سوزن‌انداختن نداشت و صف‌هایی از مخاطبان برای خرید کتاب تشکیل شده بود. با اینکه طرح پاییزه از همان جمله طرح‌های فصلی و زیرنظر یک مجموعه برگزار می‌شود، نمی‌دانم چه‌چیزی تغییر کرده که استقبال‌ها کمتر از انتظار ما شده‌است.»
گرانی سه‌برابری کتاب دیگر انگیزه‌ای برای کتابخوانی نگذاشته
پس از شنیدن نظرات کتاب‌فروشان جوان درخصوص تاثیر گرانی بر طرح پاییزه کتاب 98، به سراغ حسین بختیاری، کتاب‌فروش پیشکسوت خیابان انقلاب رفتیم. او می‌گوید: «طرح‌های فصلی کتاب، یکی از مهم‌ترین اقدامات در حوزه کتابخوانی است؛ اما استقبال از طرح پاییزه امسال، اصلا خوب نیست و به‌دلیل مسأله گرانی بیش‌از حد کتاب، دیگر انگیزه‌ای برای مخاطبان، مخصوصا همراهان همیشگی کتاب باقی نمانده است.»
.jpg)
وی یادآور شد: «طرح‌های فصلی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی تا سال گذشته یکی از پرمخاطب‌ترین طرح‌ها بود؛ آنچنان‌که مخاطبان از روزهای قبل بی‌صبرانه انتظارش را می‌کشیدند؛ اما با توجه به گرانی کتاب و البته شرایط حاکم بر جامعه، بازار کتاب از مشتری تهی شده و متاسفانه این طرح‌ها دیگر جذابیتی برای خواننده کتاب ندارد.»
بختیاری از زمانی صحبت می‌کند که کتاب گران نشده بود و مردم بسیاری برای خرید کتاب به کتابفروشی می‌آمدند. او می‌گوید: «در سال‌های گذشته، جمعیت کتاب‌خوان حضور فعال‌تری در کتابفروشیها و پاتوق‌های فرهنگی سطح شهر خصوصا راسته انقلاب داشتند ولی حالا خبری از آن‌همه شلوغی و همهمه کتابی نیست. ای‌کاش به آن زمان‌ها برگردیم و دوباره شاهد حضور پر شور و شوق مردم باشیم.»
یکسان‌سازی تخفیف‌ها و عدالت یارانه‌ای
تعیین درصد تخفیف واحد برای کتاب‌های تالیفی و ترجمه‌ای در کنار معضلات موجود حال حاضر صنعت نشر و کتاب، رویکرد تازه‌ای بود که در طرح پاییزه کتاب جامه عمل پوشید. این اقدام، در ادامه نظرسنجی‌های مختلف از فعالان بازار کتاب اتخاذ شد. آنها این یکسان‌سازی را مبتنی بر انصاف، منطق و عدالت یارانه‌ای می‌دانند؛ زیرا به مشتریان اجازه می‌دهد در خرید کتاب، آزادتر عمل کنند.
اکبر فرزانه مدیر کتابفروشی خوارزمی که بیشتر با قشر جوان و دانشجو کشور در ارتباط است، در این خصوص می‌گوید: «برابرشدن قیمت آثار تالیفی و ترجمه اتفاق خوبی بود که برخی از ناعدالتی‌های خرید کتاب را برطرف کرد. در طرح‌های گذشته گلایه‌هایی از قشر دانشجو مبنی بر تخفیف کم آثار ترجمه‌ای وجود داشت؛ اما با تعیین درصد واحد این نارضایتی‌ها کم و برطرف شد.»
مدیر انتشارات مولی هم ضمن تاکید بر درستی این اقدام و رفع دلخوری میان مخاطبان آثار تالیفی و ترجمه‌ای اظهار کرد: «تعیین درصد واحد به کتب تالیفی و ترجمه اقدامی حرفه‌ای و مثبت در جهت رفع بی‌انصافی و دلخوری در خرید کتاب است. در طرح‌های گذشته همیشه سوال‌هایی درباره علت تخفیف کم کتب ترجمه و افزایش تخفیف کتب تالیفی وجود داشت که خدا را شکر در این طرح رفع شد.»
نظر شما